Sekretem niemalejącej popularności urządzeń tablicowych jest połączenie ich wytrzymałości, funkcjonalności oraz możliwości aplikacyjnych z atrakcyjnymi cenami zakupu. Omawiane podzespoły mogą służyć do wizualizacji wartości różnych wielkości fizycznych, szczególnie takich, które muszą być wyświetlane na bieżąco.

Cechą szczególną wskaźników i regulatorów panelowych jest też możliwość ich pracy samodzielnej - np. w komplecie jedynie z czujnikami, a jednocześnie też integracji w większym systemie.

Obszar zastosowań aparatury tablicowej rozszerzają panelowe rejestratory danych, które umożliwiają zapisywanie zmieniających się w czasie parametrów procesów i dokumentowanie pracy maszyn. Urządzenia te oraz związany z nimi rynek dystrybucji omawiamy w dwóch częściach raportu, przy czym rozpoczynamy od przedstawienia branży krajowej.

CZĘŚĆ 1 - SYTUACJA NA RYNKU

Branżę związaną z tytułowymi produktami przedstawiamy w APA regularnie - poprzednie raporty na ten temat publikowane były m.in. w 2014 i 2016 roku. Nawiązując do nich, można stwierdzić, że obecnie na rynku mamy do czynienia z kontynuacją wcześniejszych trendów.

Dostawcy wskaźników, regulatorów i rejestratorów tablicowych

Również grupy dostawców oraz ich typowych klientów są analogiczne do wcześniejszych, co pozwala mówić o omawianym sektorze jako dojrzałym rynku branżowym.

APLIKACJE MASZYNOWE I PROCESOWE

Rys. 1. Najczęstsze zastosowania wskaźników, regulatorów i rejestratorów

Wskazywanie wartości temperatury oraz regulacja tej ostatniej, pomiary wilgotności, regulacja ciśnienia, kontrola procesów przemysłowych i klimatu w budynkach, sterowanie urządzeniami i maszynami (np. suszarnie, wytłaczarki, piece do obróbki cieplnej), kontrola pozycji oraz dozowanie - te i inne zastosowania tytułowych urządzeń podawali w odpowiedziach ankietowych rodzimi dostawcy. W praktyce jednak zastosowań jest jeszcze więcej!

Wskaźniki panelowe, regulatory i rejestratory wykorzystywane są najczęściej tam, gdzie wymagane są pomiary i wizualizacja wartości temperatur, ciśnienia i innych wielkości fizycznych. Typowym obszarem ich użycia w przemyśle jest też kontrola procesów ciągłych i pracy różnych systemów, gdzie konieczna jest regulacja i sterowanie urządzeniami.

Kolejnymi z obszarów aplikacyjnych są te związane z maszynami oraz systemami kontroli procesów dyskretnych. Może to również dotyczyć wielkości fizycznych, ale też np. wskazywania prędkości obrotowej silnika, liczby wytworzonych produktów, czasu pracy, itd.

Przykładowe wskaźniki tablicowe dostępne na rynku

Tutaj rzadziej korzysta się z rozbudowanej funkcjonalności w zakresie sterowania, gdyż za to ostatnie odpowiedzialne są zazwyczaj układy ze sterownikami PLC. Liczy się natomiast, oprócz lokalnego wyświetlania, możliwość przetwarzania i przesyłania danych do systemu nadrzędnego.

Urządzenia tablicowe używane są naturalnie też poza przemysłem - takimi zastosowaniami są przykładowo te związane z branżą energetyczną. W tego typu aplikacjach popularne są zarówno mierniki tablicowe, jak też wersje do montażu na szynie DIN. Dodatkowo cały czas istnieje zapotrzebowanie na mierniki wskazówkowe - np. w ciepłownictwie, energetyce i zastosowaniach przemysłowych.

Rys. 2. Główni przemysłowi odbiorcy wskaźników, regulatorów i rejestratorów w kraju; w przypadku każdej z kategorii wyniki odniesione są do 100%

Zmiany w obszarach aplikacyjnych w ostatniej dekadzie najlepiej obrazuje wykres przedstawiony na rysunku 1. Jak widać, ostatnie kilka lat przyniosło wzrost popytu ze strony grupy producentów maszyn i urządzeń, a także zmniejszanie się zapotrzebowania w przypadku odbiorców związanych z branżą produkcji dyskretnej.

Dodatkowo na rysunku 2 prezentujemy odrębną statystykę dotyczącą odbiorców wskaźników, regulatorów i rejestratorów. Dominującą grupę stanowią w tym przypadku klienci końcowi, aczkolwiek niewiele dalej sklasyfikowani zostali producenci maszyn oraz integratorzy systemów.

Uniwersalność omawianych produktów sprawia, że właściwie trudno jest wyróżnić ich najważniejszych odbiorców - podobny wniosek można było wyciągnąć także ze statystyk publikowanych w poprzednich raportach APA.

DOBRA KONIUNKTURA NA RYNKU

Rys. 3. Oceny koniunktury w branży od początku bieżącej dekady

Sytuacja w branży związanej z dystrybucją tytułowych produktów oceniana była w bieżącej dekadzie zdecydowanie in plus. W wynikach najnowszego badania nie pojawiły się żadne odpowiedzi negatywne - wszyscy użytkownicy uznali koniunkturę za dobrą lub bardzo dobrą (patrz rys. 3).

Jak widać na ostatnim z wykresów, jesteśmy prawdopodobnie gdzieś na górce koniunkturalnej. Jednocześnie, co warto odnotować, na rynku mamy do czynienia z umiarkowanie silną konkurencją wśród dostawców. Odpowiedzi na pytanie o jej natężenie rozłożyły się w stosunku praktycznie 50/50 dla odpowiedzi "standardowa" i "silna" (patrz rys. 4).

Rys. 4. Konkurencja w branży

Jeżeli chodzi o wartość rynku, to szacunki respondentów z nią związane były w bieżące dekadzie relatywnie stałe. Dokładniej rzecz ujmując - w 2012 roku było to 40-50 mln zł, dwa lata później 35 mln zł, natomiast w 2016 otrzymane wyniki wynosiły od 1 do ponad 50 mln zł rocznie i, ze względu na dużą rozbieżność odpowiedzi, nie podawaliśmy wtedy średniej.

W tym roku większość wskazań zawierała się w przedziale od 10 do 50 mln zł rocznie, zaś średnia wyniosła około 35-40 mln zł, a więc podobnie jak dawniej.

Rys. 5. Najbardziej perspektywiczne branże będące odbiorcami omawianych urządzeń

W tym miejscu jeszcze kilka słów o możliwym rozwoju rynku w przyszłości. Respondenci wskazywali tu wiele branż końcowych, przy czym kluczową był przemysł spożywczy, na kolejnych miejscach znalazły się: motoryzacja, energetyka, branża farmaceutyczna, sektor OEM i generalnie przemysł produkcyjny.

Zestawienie to prezentujemy na rysunku 5 i warto tutaj odnotować spadek znaczenia kategorii "energetyka" (w poprzednim raporcie znalazła się ona na topie), a także wzrost popularności branży spożywczej i farmaceutycznej.

STRONA PODAŻOWA I POPULARNE MARKI

Rys. 6. Najpopularniejsze w Polsce marki wskaźników i regulatorów tablicowych; wielkości napisów są proporcjonalne do oceny popularności firmy

W raportach APA poświęconych tytułowej tematyce regularnie przedstawiamy ponad 30 firm, przy czym są to od lat w dużej mierze te same przedsiębiorstwa. W tej grupie znajdują się zarówno producenci lokalni i oddziały firm zagranicznych, jak też dystrybutorzy specjalizowani i katalogowi (odsyłamy tu do publikowanych tabel).

Względna stałość sytuacji na rynku wynika m.in. z faktu, że rodzimi odbiorcy są tradycjonalistami i często stawiają na wyroby od firm krajowych. Jako powody można tu wymienić zarówno przywiązanie do określonych marek, jak też dobrą ofertę rodzimych dostawców i konkurencyjne ceny ich produktów.

Rys. 7. Najpopularniejsze w Polsce marki rejestratorów tablicowych; wielkości napisów są proporcjonalne do oceny popularności firmy

Na rysunkach 6 i 7 przedstawiono w postaci chmur statystyki popularności omawianych w raporcie wyrobów. Bazują one na opiniach respondentów i nie świadczą o udziałach wymienionych dostawców w rynku, a raczej o postrzeganej popularności marek.

Podobnie jak w poprzednich edycjach raportów, tak też tym razem w obydwu przypadkach liderem statystyk jest firma LUMEL. Jest to polski producent szerokiej gamy wskaźników, regulatorów, rejestratorów, urządzeń pomiarowych, a także innych produktów.

Istotnymi markami są też: Simex, APAR, Omron oraz Kübler, Metronic i Endress+Hauser. W stosunku do poprzednio publikowanego raportu zauważyć można niewielkie zmiany - m.in. wzrost znaczenia marek Simex oraz Endress+Hauser i spadek w przypadku firmy Jumo.

CZĘŚĆ 2 - TRENDY TECHNOLOGICZNE

Druga część raportu dotyczy zagadnień związanych z rozwojem technicznym aparatury tablicowej oraz preferencjami zakupowymi odbiorców. Tym razem nie omawiamy szczegółowo tytułowych urządzeń - ich wykaz wraz z opisami budowy, cech i funkcji znaleźć można w poprzednio publikowanych raportach rynkowych (tj. w 2014 i 2016 roku). W tym bieżącym skupiamy się natomiast na przedstawieniu zmian w branży i kierunków rozwoju technologicznego samych urządzeń.

POPULARNE NA RYNKU PRODUKTY

Rys. 8. Urządzenia najczęściej dostarczane przez lokalnych dostawców; w przypadku każdej z kategorii wyniki odniesione są do 100%

Preferencje zakupowe krajowych odbiorców urządzeń tablicowych określić można jako dosyć stałe z pewnymi długookresowymi trendami. Podobnie jak w przypadku poprzednich raportów, tak też tym razem najlepiej sprzedającymi się produktami wybrane zostały te najprostsze - wskaźniki tablicowe i regulatory jednokanałowe (patrz rys. 8).

Są to przede wszystkim wersje uniwersalne, które mają typowo możliwość podłączania termoelementów oraz pomiarów i wyświetlania wartości sygnałów analogowych prądowych i napięciowych.

Praktycznie na tym samym poziomie co poprzednie grupy produktów znalazły się różne regulatory - jednokanałowe uniwersalne oraz regulatory różnych wielkości fizycznych. Analizując zmiany na bazie statystyk z poprzednich badań rynku, można stwierdzić, że w szczególności udział ostatniej z grup rośnie, co dzieje się kosztem prostych mierników tablicowych.

Przykładowe regulatory tablicowe dostępne na rynku

Taką zmianę można przypisać naturalnemu procesowi rozwoju technologicznego i dostępności coraz bardziej zaawansowanych urządzeń (np. regulatorów) w cenach zbliżonych do dawniejszych kosztów zakupu prostszych urządzeń (wskaźniki).

Mówiąc o cenach, warto zaznaczyć, że zdaniem wielu respondentów są one dla polskich odbiorców kluczowe (o tym w kolejnym rozdziale). Również oferowane na rynku wyroby są często zbliżone do siebie pod tym względem. Jeżeli spojrzy się na tabele z przykładowymi produktami, to koszty zakupu najtańszych wskaźników rozpoczynają się już od kilkudziesięciu złotych, a wiele produktów oferowanych jest w zakresie 200-400 zł.

Z kolei dla regulatorów zakres jest nieco wyższy, podobnie jak zróżnicowanie. Te najprostsze, czyli de facto wskaźniki z funkcjami podstawowej regulacji, kosztują od 200-300 zł, zaś urządzenia bardziej zaawansowane, a więc z różnymi rodzajami wejść i interfejsami komunikacyjnymi, o wielu funkcjach czy z kilkoma wyświetlaczami, ponad tysiąc złotych.

Jeżeli zaś chodzi o rejestratory, których tym razem nie przedstawiono w zestawieniu tabelarycznym, to koszty ich zakupu wynoszącą typowo kilka tysięcy złotych i więcej (zależnie od liczby kanałów, funkcjonalności i innych cech).

KLUCZOWE DLA ODBIORCÓW CECHY

Rys. 9. Najważniejsze dla klientów cechy wskaźników, regulatorów i rejestratorów; podano wartości liczbowe dla bieżącego badania rynku

Podobnie jak różne są zastosowania aparatury tablicowej, tak też na jej różne cechy zwracają uwagę klienci. Przykładowo dla części odbiorców wytwarzających urządzenia oraz maszyny liczy się przede wszystkim jak najlepsza cena, a nie np. standaryzacja (pod względem wielkości czy otworów montażowych) lub wygląd.

Z kolei dla większych odbiorców urządzeń tablicowych istotne może być użycie komponentów pochodzących od jednego dostawcy właśnie ze względu na jednolitość parametrów i wzornictwa. Typowe jest natomiast zapotrzebowanie na urządzenia o dużej trwałości i niezawodności.

W statystykach dotyczących preferencji zakupowych polskich odbiorców od lat dominują cztery odpowiedzi - dobra cena, dokładność pomiarów, trwałość i łatwość użytkowania.

Rozkład odpowiedzi na pytania o najistotniejsze cechy wskaźników, regulatorów i rejestratorów panelowych przedstawiono na rysunku 9. Jak widać, w przypadku części kategorii, szczególnie ceny, średnie dla odpowiedzi w kolejnych raportach różniły się między sobą typowo o kilka-, kilkanaście procent, zaś ogólne wymogi w kolejnych latach były dosyć niezmienne.

ROZWÓJ URZĄDZEŃ TABLICOWYCH

Dane teleadresowe dostawców i marki dostarczanych przez nich produktów

Wskaźniki i inne urządzenia tablicowe są produktami w pewnym stopniu niezmiennymi - praktycznie od wielu dekad ich wygląd jest (szczególnie w przypadku prostszych urządzeń) taki sam.

Wynika to po części ze wspomnianego wcześniej faktu stałości wymagań użytkowników - regulatory czy wyświetlacze mają po prostu działać, być niezawodne i łatwe w obsłudze oraz serwisowaniu.

Omawiane produkty jednak ewoluują, a ich producenci regularnie wprowadzają do nich innowacje, które wynikają głównie z rozwoju elektroniki. Pozwala to na rozwój funkcjonalności i zmianę cech urządzeń - przykładowo w zakresie stosowanych wyświetlaczy.

Dzisiaj, o ile w przypadku wskaźników procesowych wciąż dominują wersje z "nieśmiertelnymi" czerwonymi LED, o tyle producenci w ostatniej dekadzie coraz szerzej korzystali z wyświetlaczy OLED oraz różnorodnych ekranów LCD. W przypadku bardziej zaawansowanych urządzeń, przykładowo rejestratorów, stosowane były też ekrany dotykowe.

Ankietowanych dostawców tradycyjnie zapytaliśmy też o nowości wprowadzane do omawianych produktów - większość podawanych tutaj odpowiedzi dotyczyła wzrostu możliwości komunikacyjnych. Wśród wskazań wymieniane były m.in. Ethernet oraz inne "przewodowe" protokoły transmisyjne, komunikacja bezprzewodowa (głównie Wi-Fi i Bluetooth) oraz możliwości zdalnej kontroli i przesyłania danych.

Pojawiła się tutaj również chmura obliczeniowa, która coraz częściej stanowi magazyn danych w systemach pomiarowo-kontrolnych, a także rozwiązania z obszaru Internetu Rzeczy.

Urządzenia pomiarowe coraz częściej stanowią element większych systemów, przez co możliwość zdalnej komunikacji i wymiany informacji staje się w ich przypadku kluczowa. W tym celu producenci wyposażają je m.in. w webserwery, co pozwala na łatwe udostępnianie danych i kontrolę pracy urządzeń.

Do innych ważnych trendów zaliczone zostały m.in.: modularyzacja urządzeń oraz zwiększanie ich uniwersalności. Wejścia i wyjścia mogą być parametryzowane, do tego następuje rozwój funkcjonalności obliczeniowej. Standardem w wielu urządzeniach jest możliwość wykonywania rozbudowanych operacji matematycznych, zastosowanie w regulatorach algorytmu autotuningu, a nawet regulacji z wykorzystaniem logiki rozmytej.

Tematy przyszłych raportów w APA

Nie pojawiły się natomiast wskazania dotyczące wytrzymałości mechanicznej, środowiskowej i podobne. Wskaźniki, regulatory i rejestratory panelowe były od początku produktami projektowanymi z myślą o ich stosowaniu w maszynach i aplikacjach przemysłowych, stąd też wymienione cechy są niejako wpisane w ich DNA.

Zmianą, na którą natomiast wskazywali dostawcy w ostatnich latach, była ciągła miniaturyzacja omawianych urządzeń - ale z zachowaniem ich parametrów i funkcjonalności. Jeden z respondentów zwrócił również uwagę na czynnik atrakcyjności wizualnej.

Źródłem wszystkich danych przedstawionych w tabelach oraz na wykresach są wyniki uzyskane w badaniu ankietowym przeprowadzonym wśród firm działających w polskich branżach związanych z produkcją i dystrybucją wskaźników, regulatorów i rejestratorów panelowych. Wyniki dotyczą rynku krajowego.