Część 1. rola, typy i komponenty instalacji HVACR
Zależnie od konstrukcji i przeznaczenia budynku przy pewnej, określonej temperaturze otoczenia straty ciepła na zewnątrz są naturalnie kompensowane przez jego źródła wewnątrz obiektu. Panują w nim wówczas optymalne warunki bez potrzeby dogrzewania lub schładzania. Jeżeli temperatura na zewnątrz maleje straty ciepła przez ściany rosną, przez co temperatura w budynku spada. Część instalacji HVACR reprezentowana przez pierwszą literę powinna wówczas dostarczyć tyle energii cieplnej, ile trzeba, aby te ubytki uzupełnić.
Kiedy z kolei temperatura na zewnątrz wzrasta ciepło z otoczenia oraz ze środka budynku kumuluje się, co powoduje wzrost temperatury w obiekcie. Nadwyżkę tej energii termicznej odprowadza instalacja chłodząca. Wentylacja ma natomiast zapewnić właściwą cyrkulację powietrza. To i trzy inne jego parametry - temperaturę, wilgotność i jakość - równocześnie reguluje klimatyzacja.
Typy instalacji HVACR
Jeżeli do regulacji warunków w budynku używane są urządzenia zasilane energią z zewnątrz, które są przeznaczone wyłącznie do realizacji tego zadania oraz nie są integralną częścią obiektu, jest on wyposażony w aktywną instalację HVACR. Alternatywą, a częściej jej uzupełnieniem, może być ta pasywna oraz korzystająca z odnawialnych i lokalnych źródeł energii.
Budynki, zwłaszcza te z wieloma pomieszczeniami o różnym przeznaczeniu, dzieli się na strefy, na przykład zależnie od nasłonecznienia, wysokości (m.in. pod ziemią, na dachu) oraz od częstości użycia i jego natężenia (m.in. kondygnacje z biurami, które działają cały dzień, magazyny przez większość czasu zamknięte, hale produkcyjne z dużą liczbą silnie nagrzewających się maszyn, sale, w których naraz i długo przebywa wiele osób, pawilony handlowe). Zależnie od organizacji instalacji HVACR w poszczególnych strefach może ona mieć charakter lokalny albo centralny.
Lokalnie czy centralnie?
Komponenty tych drugich są wspólne dla wszystkich stref i zlokalizowane poza nimi, zazwyczaj w oddzielnym pomieszczeniu. Ma to kilka zalet. Łatwiejsze jest nadzorowanie, konserwacja i naprawa sprzętu. Jego izolacja pozytywnie wpływa też na komfort akustyczny oraz estetykę budynku. Wadą jest natomiast to, że awaria dowolnego elementu instalacji ma wpływ na warunki w całym obiekcie. Ponadto konieczność przesyłu medium grzewczego / chłodzącego na duże odległości powinna być uwzględniona w projekcie budynku.
Z lokalnej instalacji HVACR korzysta jedna strefa. W niej albo w jej pobliżu jest też rozmieszczony cały sprzęt. Zaletą jest niezależność regulacji warunków w różnych częściach budynku. Dzięki niej awaria w jednej z nich nie ma wpływu na skuteczność grzania, chłodzenia, wentylacji oraz jakość powietrza w pozostałych. Można też oszczędzić energię, wyłączając wybrane instalacje.
Komponenty instalacji HVACR
Mniejsze koszty są zauważalne szczególnie w przypadku długo nieużytkowanych pomieszczeń oraz czasowo zamykanych budynków (m.in. szkoły, akademiki). Problemem jest natomiast konieczność dokonywania napraw w obecności użytkowników. Lokalnymi urządzeniami nie da się też sterować centralnie w bardziej zaawansowany sposób, niż tylko przez ich włączenie / wyłączenie.
W obrębie instalacji HVACR wyróżnić można trzy rodzaje komponentów. Są to: źródła mediów grzewczych (gorącego powietrza, wody, pary wodnej) oraz chłodzących (zimnej wody, zimnego powietrza), systemy ich rozprowadzania po budynku i elementy przejściowe pomiędzy nimi a pomieszczeniem. W instalacjach lokalnych zadania te realizuje często jedno urządzenie, w tych scentralizowanych są one natomiast rozdzielone pomiędzy różne sprzęty i komponenty.
Przykładem urządzeń pierwszego typu są piece, kotły, kolektory słoneczne oraz pompy ciepła. Te ostatnie uznawane są za jedne z bardziej ekologicznych.
Efektywność energetyczna instalacji HVACRJak szacuje Navigant Research instalacje, HVACR pobierają średnio około 40% całkowitej energii, która zasila typowy budynek. Biorąc pod uwagę to oraz fakt, że budynki zużywają od 35% do 40% całkowitej energii na świecie, opłaca się pod względem finansowym i dla ochrony środowiska zrobić co tylko możliwe, by ten udział systemów grzania, chłodzenia, wentylacji i klimatyzacji zmniejszyć. Przykładowe działania to: ograniczanie strat energii czynników grzewczych dzięki uszczelnianiu i izolacji rurociągów i kanałów oraz zastosowanie napędów o regulowanej prędkości obrotowej do zasilania m.in. wentylatorów, pomp i sprężarek. Instaluje się również systemy rekuperacji ciepła, które pozwalają na odzyskanie i ponowne wykorzystanie energii cieplnej powietrza wylotowego latem do chłodzenia i osuszenia, a zimą do ogrzania i nawilżenia tego pobieranego z zewnątrz. Instalację HVACR modernizuje się także kompleksowo, nie tylko wymieniając urządzenia, ale i przez jej reorganizację albo systemu sterowania. Przykłady takich działań prezentujemy w kolejnych ramkach. Nie wolno także zapominać o regularnej konserwacji oraz czyszczeniu elementów instalacji grzania, chłodzenia, wentylacji i klimatyzacji, na przykład wymienników ciepła. Brud na nich zalegający blokuje bowiem ruch powietrza oraz zmniejsza przepływ ciepła między nim, a rurami wymiennika. |
Jak działa pompa ciepła?
Szacuje się bowiem, że urządzenia te są w stanie wytworzyć nawet od dwóch do trzech razy więcej energii cieplnej, niż same, w postaci energii elektrycznej, pobierają, by działać. Wynika to stąd, że wykorzystują one energię słoneczną zmagazynowaną w gruncie, wodzie i powietrzu. To z kolei jest możliwe dzięki zdolności chłodziwa, którym wypełniony jest wymiennik, umieszczony na przykład w ziemi, do odparowania w stosunkowo niskiej temperaturze.
Na rysunku 1 przedstawiono główne komponenty pompy ciepła. Składa się ona z dwóch zamkniętych obiegów chłodziwa: dolnego, w wymienniku i górnego, wewnątrz urządzenia. Płyn w tym drugim po podgrzaniu przez chłodziwo ogrzane ciepłem z zewnątrz odparowuje w parowniku. Gaz ten jest następnie sprężany w sprężarce. Dalej w skraplaczu woda zasilająca system ogrzewania w budynku chłodzi gorący gaz. To powoduje jego kondensację oraz podgrzanie wody. Płynne chłodziwo, które wciąż jest pod dużym ciśnieniem, wraca dalej przez zawór rozprężny do parownika. Wówczas cały proces się powtarza.
Transport mediów
System dystrybucji wody składa się z co najmniej dwóch rurociągów, którymi transportuje się ją w obiegu zamkniętym, ekonomiczniejszym od otwartego. Kiedy wymagane jest równoczesne grzanie oraz chłodzenie, korzysta się z większej liczby przewodów.
Przykładowa konfiguracja to dwie rury, którymi płynie woda gorąca i zimna oraz wspólny przewód powrotny. Oddzielny transport mediów, które różnią się temperaturą, jest jednak lepszym rozwiązaniem. Częścią systemu dystrybucji wody są również zawory i pompy, odpowiednio, regulujące i wymuszające jej przepływ.
Powietrze przesyłane jest kanałami. Tak jak wypadku wody ważne jest, by powtórnie wykorzystać jak najwięcej tego medium. Jego podgrzanie lub schłodzenie jest bowiem szybsze i pochłania mniej energii niż gazu z zewnątrz.
Ten ostatni jest jednak i tak potrzebny do utrzymania jakości powietrza w budynku. Dlatego strumień, którego część wcześniej odprowadza się do otoczenia, uzupełnia się z zewnątrz, o czym piszemy dalej. Częścią systemu dystrybucji powietrza są też wentylatory.
Wentylatory i dyfuzory w instalacjach HVACR
Wyróżnić można zasadniczo dwa rodzaje wentylatorów: promieniowe (centrifugal) i osiowe (axial). W pierwszych przepływ powietrza jest prostopadły, natomiast w drugich równoległy do osi wirnika. Wentylatory promieniowe dzieli się na dwie grupy: z łopatkami wygiętymi w przód (FC, forward-curved) oraz łopatkami wygiętymi wstecz (BI, backward-inclined). Łopatki w wentylatorach FC są zgięte w kierunku ruchu wirnika, a w tych typu BI - w przeciwnym. Urządzenia pierwszego typu, pracując z dużo mniejszą prędkością niż te z łopatkami wygiętymi wstecz, przetłaczają znacznie większą ilość powietrza. Ten typ wentylatorów jest jednym z częściej używanych w instalacjach HVACR.
Przykładem elementów przejściowych pomiędzy systemem dystrybucji medium grzewczego albo chłodzącego a pomieszczeniem są dyfuzory. Są one wykorzystywane do wprowadzania powietrza do wnętrza, z reguły przez sufit. Ich zadaniem jest zapewnienie efektywnego wymieszania się gazu z systemu wentylacji z tym już znajdującym się w pomieszczeniu i minimalizowanie przeciągów.
Część 2. Sterowanie instalacjami HVACR
Zadanie sterowania pracą instalacji HVACR nie jest proste - optymalne nastawy jej urządzeń zależą od wielu czynników. Są to, oprócz warunków w pomieszczeniu (temperatura, wilgotność, stężenie zanieczyszczeń), również parametry otoczenia, samej instalacji i procesów w niej zachodzących (na przykład spalania paliwa w kotle).
Nie wystarczy też, aby efekt grzania, chłodzenia lub wentylacji satysfakcjonował użytkowników. Powinien on być jednocześnie osiągnięty w sposób jak najefektywniejszy ekonomicznie oraz jak najmniej dokuczliwy dla środowiska. Jak cele te można osiągnąć, przedstawiamy na przykładzie systemów sterowania wybranymi podinstalacjami grzania/chłodzenia, wentylacji i klimatyzacji.
Regulatory dwustanowe w sterowaniu kotłami
Na rysunku 2a zamieszczono przykład układu sterowania kotłem grzewczym, którego częściami są: termostat oraz ogranicznik temperatury. Ten pierwszy składa się ze sterownika dwustanowego i czujnika (rys. 2b). Kiedy temperatura wody w kotle maleje poniżej dolnej wartości granicznej, sterownik włącza palnik podgrzewający to medium. Gdy jego temperatura wzrośnie do górnej wartości progowej, palnik zostaje wyłączony. Charakterystykę przełączania przedstawia rysunku 3. Górna wartość graniczna jest równa z wymaganą temperaturą wody w kotle. W urządzeniach chłodzących jest inaczej - wartość zadana odpowiada dolnej wartości progowej histerezy. Ta ostatnia ma szerokość zazwyczaj kilku stopni. Dostępne są również termostaty z regulowaną szerokością pętli histerezy.
Ogranicznik temperatury jest zabezpieczeniem, które wyłącza palnik, gdy temperatura wody w kotle jest zbyt wysoka. Spotyka się dwa rodzaje tych urządzeń. Jedne z nich może odblokować wyłącznie ręcznie operator po sprawdzeniu oraz rozwiązaniu problemu, którego skutkiem była aktywacja ogranicznika. Inne resetowane są automatycznie, kiedy temperatura wody w kotle zmaleje do dopuszczalnej wartości. Palnik jest też od razu wyłączany, gdy wykryte zostanie uszkodzenie termostatu.
Zarządzanie wieloma kotłami optymalnie
Pozornie sterowanie instalacją grzewczą złożoną z kilku kotłów wydaje się proste: stosownie do potrzeb cieplnych ogrzewanego obiektu należy włączać lub wyłączać kolejne z nich. W praktyce, jeżeli celem jest oszczędność energii i jak najdłuższa żywotność instalacji, zadanie to się komplikuje.
Przede wszystkim trzeba unikać zbyt częstego uruchamiania kotłów, by ograniczyć straty energii zużywanej przy włączaniu i wyłączaniu tych urządzeń na m.in. zamknięcie / otwarcie zaworów i włączanie / wyłączanie pomp tłoczących medium grzewcze. Podgrzewacza nie powinno się także wyłączać zbyt szybko. Inaczej stwarza się warunki sprzyjające korozji ścian jego komory spalania. Kondensat, który powstaje w wyniku skroplenia się pary wodnej ze spalin, zawierający substancje żrące, na przykład kwas siarkowy, nie zdąży bowiem wówczas wyparować. Kocioł, który jeszcze całkiem nie ostygł, szybciej też rozgrzeje się ponownie. Z drugiej strony, aby nie tracić przy okazji energii bez potrzeby, uruchomienie dodatkowego podgrzewacza powinno być zawsze uzasadnione.
Jak bezpiecznie podgrzać wodę?
Aby proces spalania paliwa zasilającego kocioł przebiegał nie tylko efektywnie, ale i był bezpieczny, spełnić trzeba kilka warunków. Przede wszystkim należy pilnować, aby doszło do zapłonu, a potem, żeby spalanie trwało bez przerw, aż do wypalenia się surowca energetycznego. Jeżeli pierwszy warunek nie zostanie spełniony lub płomień zgaśnie w trakcie, zawór doprowadzający paliwo do kotła powinien zostać natychmiast zamknięty. W razie innych problemów także trzeba wyłączyć palnik.
Realizuje się to w następujący sposób: Od chwili otwarcia dopływu paliwa system nadzoru palnika odczekuje przez pewien, wcześniej ustalony, czas na sygnał z detektora płomienia. Jeśli nie zostanie on zarejestrowany, zawór, którym doprowadzany jest na przykład gaz lub olej zostaje zamknięty. W przeciwnym razie następnie sprawdzana jest ciągłość sygnału z czujnika. Kiedy zostanie przerwany, zawór jest odcinany. Czasami wcześniej podejmowana jest próba ponownego zapłonu. Aby uniknąć fałszywych odczytów z detektora w reakcji na inne źródło światła niż płomień, sprawdza się jego wskazania w czasie, gdy palnik jest celowo wyłączony.
Regulacja temperatury w pomieszczeniu
Na rysunku 4 zaprezentowano przykład systemu automatycznej regulacji temperatury i wentylacji w pomieszczeniu. Źródłem ciepła są grzejniki. Jego ilość jest regulowana przez kontroler sterujący zaworem, którym płynie medium grzewcze, zależnie od wyniku porównania aktualnej temperatury w pomieszczeniu z wartością zadaną. Jeśli wentylacja ma tylko dostarczać świeże powietrze, musi ono mieć taką temperaturę, jaka powinna panować w pokoju. Dlatego w kanale, którym dopływa, umieszcza się sensor. Na podstawie jego wskazań zmieniana jest temperatura grzałki podgrzewającej to medium.
Jeżeli w pomieszczeniu występują źródła ciepła inne niż grzejniki (wielu ludzi, maszyny), ich energię termiczną opłaca się wykorzystać do podtrzymania w nim wymaganej temperatury. W takim wypadku temperaturę powietrza w kanale trzeba zmieniać stosownie do temperatury w pokoju. Należy przy tym ustalić dolną wartość graniczną tej pierwszej wielkości. Pozwala to uniknąć nieprzyjemnych, chłodnych powiewów w razie nasilenia się emisji ciepła wewnątrz.
Nawilżanie i wymiana powietrza
Rysunku 5 przedstawia przykład systemu klimatyzacji utrzymującego w pomieszczeniu zadaną temperaturę i wilgotność. Jego częścią jest urządzenie, które pełni podwójną funkcję: zmniejsza temperaturę powietrza oraz je osusza. Powinno ono znajdować się przed nagrzewnicą i przed nawilżaczem powietrza. Pozostałe komponenty to: czujniki temperatury i wilgotności w pokoju oraz sterownik nagrzewnicy i kontroler nawilżacza. Sygnał wyjściowy tych ostatnich zależy od wyniku zestawienia wskazań sensorów z, odpowiednio, wymaganą temperaturą i wilgotnością. Kontrolery zarządzają również pracą urządzenia chłodząco-osuszającego. Decydujący jest ten sygnał, który wymusza większe chłodzenie.
Sprawność energetyczną systemu klimatyzacji można zwiększyć przez wprowadzenie częściowo zamkniętego obiegu powietrza. Mieszając ze świeżym to ciepłe z wewnątrz, zimą oszczędza się na jego grzaniu, a latem na chłodzeniu, jeśli do tego nagrzanego doda się już schłodzone. Sterowanie tym procesem realizuje się na kilka sposobów.
Jakie parametry powietrza trzeba kontrolować?
Najprościej jest uzależnić stopień otwarcia wlotu, którym powietrze zawraca do pokoju, oraz tego doprowadzającego zewnętrzne, od temperatury panującej na zewnątrz. Nie jest to jednak rozwiązanie najlepsze, gdyż nie uwzględnia zmian temperatury gazu ponownie wtłaczanego, powodowanych przez źródła ciepła w pomieszczeniu. Alternatywą jest porównanie temperatury w pokoju z zadaną. Wtedy - na przykład zimą - gdy jest niższa, dopływ powietrza z zewnątrz jest zmniejszany, za to więcej pobiera się go z kanału wylotowego. Należy przy tym obowiązkowo ustalić minimalną ilość świeżego powietrza.
Jakość powietrza wpływa bowiem na zdrowie i samopoczucie ludzi, a co za tym idzie na wydajność ich pracy oraz chęć przebywania w danym pomieszczeniu. To ostatnie jest szczególnie ważne w wypadku takich budynków jak galerie handlowe oraz restauracje. Dlatego monitoruje się różne parametry, na przykład zawartość dwutlenku węgla i lotnych związków organicznych (Volatile Organic Compunds, VOC), których źródłem są m.in. ludzie, wyposażenie wnętrz albo procesy przemysłowe.
Rynek energooszczędnych instalacji HVACR w liczbachWedług Navigant Research wartość rynku energooszczędnych instalacji HVACR wzrośnie z 17 mld dol. w 2013 do ponad 33 mld dol. w 2020. Sytuacja w tym segmencie, po okresie stagnacji w 2009 roku spowodowanej globalną recesją, stopniowo się ożywia, od 2013 w Ameryce Północnej i od końca zeszłego roku w Europie. Największy popyt na te rozwiązania jest jednak przewidywany w rejonie Azji i Pacyfiku - ich udział w ich światowym rynku w 2020 ma przekroczyć 50%.Częścią tego rynku są zaawansowane systemy sterowania instalacjami energooszczędnego grzania, chłodzenia, wentylacji i klimatyzacji. Przewiduje się, że zapotrzebowanie na będące ich częścią m.in. czujniki, sterowniki i termostaty zwiększy się pomiędzy 2014 a 2023 z prawie 34 mln sztuk do ponad 70 mln sztuk. Najczęściej będą one instalowane w nowych budynkach, a poza tym przy okazji modernizacji tych starszych. |
PID w pomiarach VOC
Do pomiaru stężenia zanieczyszczeń używane są czujniki różnego typu. Przykładem są detektory fotojonizacyjne (Photo-Ionization Detector, PID). Zasada działania tych sensorów jest następująca: pod wpływem promieniowania ultrafioletowego cząstki VOC ulegają jonizacji. PID wykrywają i mierzą ładunek zjonizowanego gazu, którego wartość jest bezpośrednio zależna od ilości lotnych związków organicznych. Dzięki temu, że powstałe jony ulegają rekombinacji, a próbka nie jest w żaden inny sposób trwale zmieniana, detektory PID zalicza się do grupy tych nieniszczących.
Częścią czujnika fotojonizacyjnego jest lampa. Od tego, jakim gazem ją wypełniono, zależy energia fotonów światła, które emituje. To natomiast wpływa na możliwość określenia stężenia konkretnych substancji lotnych. Na przykład lampy ksenonowe wykrywają związki chemiczne, które zawierają sześć lub więcej atomów węgla, ale nie te z mniejszą liczbą tych cząstek. Obecność obu grup VOC mogą potwierdzić PID ze źródłem promieniowania w postaci lampy kryptonowej. Te z argonem w przeciwieństwie do nich mają krótszą żywotność. Wykrywają one za to więcej lotnych związków organicznych, m.in. dodatkowo acetylen, metanol oraz formaldehyd.
Model ogranicza skuteczność sterowania
Poza regulatorami dwustanowymi, instalacjami HVACR sterują te typu P, PI oraz PID. Cel, czyli zmniejszenie różnicy między zadaną a aktualną wartością wielkości mierzonej, osiągają one w sposób bardziej precyzyjny od tych dwupołożeniowych, o nieciągłym, dwuwartościowym sygnale sterującym. Ten ostatni w ich wypadku jest wynikiem, odpowiednio, jednego, dwóch albo trzech spośród następujących działań: mnożenia, całkowania oraz różniczkowania, których argumentem jest uchyb. Pierwsze z nich realizuje człon proporcjonalny zwiększający sygnał sterujący wraz ze wzrostem uchybu. Rolą członu całkującego jest zmniejszenie do zera uchybu w stanie ustalonym. Zadaniem członu różniczkującego jest reagowanie na zmiany tej odchyłki.
Skuteczność sterowania zależy od tego, czy uda się dobrać optymalne nastawy regulatora. W tym celu skorzystać można z różnych metod, na przykład Zieglera-Nicholsa. O tym, jaki będzie efekt, decyduje jednak głównie to, jak dokładnie model przyjęty do obliczeń odwzorowuje rzeczywisty obiekt sterowania. Niestety w wypadku obiektów nieliniowych - przykładem których są instalacje grzania, chłodzenia, wentylacji i klimatyzacji - przybliżanych modelami liniowymi efektywność regulatorów z członami proporcjonalnymi, całkującymi i różniczkującymi jest tylko zadowalająca.
Nowy system sterowania zmniejsza koszty utrzymania auliW pewnym budynku poszukiwano metody na zmniejszenie zużycia energii przez klimatyzację w auli. Pomieszczenie to było używane z różną częstością - czasem w ciągu miesiąca w ogóle z niej nie korzystano, a czasami odbywało się w niej po kilka spotkań dziennie - i różnym zapełnieniem - zdarzały się konferencje przy pełnej sali, jak i bardziej kameralne uroczystości. Ponieważ według planu przeznaczenie tego wnętrza było zupełnie inne, a dopiero po skończeniu budowy i wdrożeniu systemu sterowania obiektem zdecydowano się na zorganizowanie tam sali tego typu, klimatyzacja działa w niej w sposób nie tylko nieefektywny, ale i niezapewniający komfortu jej użytkownikom. System sterowania budynkiem uruchamiał ją bowiem w określonych godzinach w ciągu dnia, ale tylko w dni powszednie. W efekcie trzeba było unikać organizowania spotkań w weekendy i ich kontynuowania po godzinie 18, zwłaszcza latem. W celu poprawy tej sytuacji zdecydowano się na modyfikację systemu sterowania, tak aby start i uruchomienie klimatyzacji były uzależnione od liczby osób aktualnie się w niej znajdujących oraz warunków, jakie w niej panują. Ta pierwsza wielkość miała być wyznaczana na podstawie wskazań detektorów ruchu oraz czujników dwutlenku węgla. W sali zainstalowano też czujniki temperatury. Dzięki zmianom zużycie energii przez instalację HVAC w tym pomieszczeniu zmniejszono o ponad 80%. |
Alternatywa dla regulatorów P, PI I PID
Skuteczniejszą alternatywą okazuje się sterowanie oparte na logice rozmytej (fuzzy logic). Stanowi ona rozszerzenie tradycyjnej logiki dwuwartościowej, które pozwala opisywać zjawiska fizyczne w sposób znacznie bardziej intuicyjny dla człowieka.
Logika rozmyta wykorzystuje zbiory rozmyte, między którymi nie ma dokładnych granic. O tym, do którego z nich należy dana wartość, decyduje jej stopień przynależności w przedziale od 0 do 1. Oznacza to, że do niektórych zbiorów wartość zalicza się "bardziej" albo "mniej" niż do innych, inaczej niż wtedy, kiedy jest opisywana przy użyciu logiki binarnej. Ta rozróżnia bowiem tylko dwie możliwości: prawdę, gdy wartość należy do zbioru oraz fałsz, jeżeli jest inaczej. Stopień przynależności określany jest na podstawie funkcji przynależności (Membership Function) dla danej zmiennej w procesie fuzyfikacji (rozmycia).
Kolejnym etapem jest wnioskowanie. Polega ono na przetworzeniu danych uzyskanych w wyniku fuzyfikacji z wykorzystaniem zestawu reguł, zazwyczaj w formie instrukcji warunkowych. Są to zasady, dla których w oparciu o wiedzę ekspercką oraz doświadczenie przyjmuje się, że stosując je, zrealizuje się cel sterowania. Na podstawie wyników tych instrukcji sygnał sterujący wyznacza się w procesie defuzyfikacji (ostrzenia), m.in. metodą średniej ważonej. W ramce przedstawiono przykład zastosowania logiki rozmytej w sterowaniu klimatyzacją.
Monika Jaworowska
W artykule wykorzystano materiały udostępnione m.in. przez firmy Siemens, Danfoss i Fluke