Technologia kogeneracyjna i trójgeneracyjna oraz odzyskiwanie ciepła w systemach zintegrowanych zapewniają oszczędności

• Jak doszło do założenia IBT Group i co zmieniło się od tego czasu?

Firma IBT powstała w 2000 z początkowym celem dostarczania innowacyjnych technologii w dziedzinie telekomunikacji i efektywności energetycznej w budynkach. W związku z tym nasze pierwsze instalacje związane były z rynkiem telekomunikacyjnym, głównie przesyłem danych, oraz systemami automatyki domowej. Kilka lat po założeniu firmy - dzięki spotkaniu z Capstone - zaczęliśmy jednak angażować się w tematykę kogeneracji, ponieważ szybko zrozumiałem znaczenie rozwoju tej innowacyjnej technologii w Europie. Szczęśliwie to bliskie partnerstwo trwa do dzisiaj.

Jeśli chodzi o kogenerację, to obecnie oczekujemy na rozwój takich technologii jak ogniwa paliwowe, które sprawdzą się doskonale w systemach kogeneracyjnych. Już teraz niektóre instalacje mogą być napędzane wodorem i jednocześnie produkować energię elektryczną oraz ciepło. Co więcej - jedynym odpadem w przypadku ogniw wodorowych jest woda, a więc technologię tę nazwać można prawdziwie bezemisyjną. Na daną chwilę instalacje te nie są jednak jeszcze dostosowane do masowego użytku, ale na pewno jest to jeden z najważniejszych kierunków rozwoju kogeneracji. Niezależnie od dalszych prac nad ogniwami paliwowymi, już teraz mikroturbiny gazowe pracujące z wykorzystaniem paliw kopalnych zapewniają najniższy poziom emisji, biorąc pod uwagę wszystkie dostępne obecnie rozwiązania kogeneracyjne.

• Jakie działania R&D obecnie prowadzicie?

Jedną z innowacji, nad którą pracujemy, jest system odzysku ciepła odpadowego w procesie produkcji energii. Jest to dla nas kluczowe zagadnienie, ponieważ IBT Group jako członek konsorcjum pracującego na rzecz odnawialnych źródeł energii otrzymało dofinansowanie projektu Clim-Wasterner z europejskiego programu LIFE+. Celem tego projektu jest zwalczanie negatywnych przyczyn wpływających na zmianę klimatu dzięki wykorzystaniu ciepła odpadowego do produkcji "zielonej" energii elektrycznej.

Dofinansowanie w wysokości 2,5 mln euro, które otrzymało konsorcjum, obejmuje projektowanie, rozwój, wdrażanie i upowszechnianie technologii ORC (organiczny obieg Rankina). Cykl ten pozwala na odzysk ciepła odpadowego np. z elektrowni opalanych biogazem do produkcji dodatkowej energii elektrycznej. Jest to o tyle ważne, że obecnie większość ciepła wytwarzanego przez turbiny czy silniki zasilane biogazem z odpadów jest uwalniana do środowiska i tym samym w procesie traci się około 30% możliwej do odzyskania energii.

Zastosowanie technologii ORC będzie bardzo korzystne we wszystkich tych branżach, które mogą korzystać z odzyskania ciepła odpadowego z procesów produkcyjnych. Znajdzie ono zastosowania, np. w oczyszczalniach ścieków, papierniach, rafineriach, na platformach wiertniczych oraz w firmach korzystających z komór fermentacyjnych i układów skojarzonych.

• Jakie są nowości technologiczne w zakresie mikroturbin?

Niedawno Capstone Turbine Corporation - firma produkująca mikroturbiny, których jesteśmy wyłącznym dystrybutorem w Polsce, otrzymała dofinansowanie od rządu USA w wysokości 17 mln USD na rozwój nowej turbiny o jeszcze wyższej wydajności. Ta rewolucyjna technologia już w niedalekiej przyszłości może zmienić także rynek kogeneracji w Polsce. Nowe turbiny zapewnią nie tylko wydajność elektryczną na poziomie 42% przy mocy 370 kW, ale też będą miały bardzo niską emisję zanieczyszczeń i możliwość integracji z modułem odzyskiwania ciepła dającym wydajność na poziomie 85%. Rozwiązanie to zapewni niższy koszt za kilowatogodzinę, a tym samym większe oszczędności dla konsumenta końcowego.

Dodatkowo firma Capstone pracuje także nad projektem mającym na celu wsparcie sektora "zielonej" energii odnawialnej poprzez rozwój "elastycznych" elektrowni wiatrowych dla aplikacji w rolnictwie (działające na gaz syntezowy z wysoką zawartością wodoru). Istnieje tylko kilka firm na świecie, które mogą pozwolić sobie na tak drogie badania, jeśli chodzi o technologię bezolejową, i szczęśliwie Capstone należy do jednej z nich.

• Dlaczego mikroturbiny w niektórych zastosowaniach sprawdzają się lepiej niż silniki spalinowe?

Na wstępie należy zaznaczyć, że miktorurbiny nie są dla wszystkich - sprawdzają się wyjątkowo dobrze w wybranych branżach i zastosowaniach. Stosować mogą je firmy i instytucje, które m.in. potrzebują różnego poboru mocy w ciągu dnia i nocy oraz w czasie zmieniających się pór roku (hotele, spa, baseny, szpitale, domy opieki, itp.). Ich adresatami są także branże używające pary w procesie produkcyjnym (np. spożywcza, tekstylna, farmaceutyczna, papiernicza, cementownie, producenci granulatu, itp.), rolnictwo oraz oczyszczalnie ścieków. Dotyczy to głównie urządzeń o mocach od 30 do 125 kW.

Mikroturbiny w stosunku do silników spalinowych są bardzo ciche i cechują się niewielkimi wibracjami, ponieważ pracują z bardzo dużymi obrotami. Jednocześnie nie potrzebują specjalnie przygotowanych dodatkowych przestrzeni. Dodatkowo pozwalają one na całkowite wykorzystanie powstałej w trakcie pracy energii cieplnej do podgrzania wodny lub oleju. Powstała w ten sposób energia cieplna może być używana w niektórych procesach przemysłowych do sterylizacji lub osuszania, w szczególności w branży spożywczej, tekstylnej, farmaceutycznej czy papierniczej. Mikroturbiny sprawdzają się także na wysypiskach śmieci czy w oczyszczalniach ścieków, ponieważ mogą pracować przy zasilaniu biogazem o niskiej zawartości metanu lub bez stałego jego dopływu.

Wydajność mikroturbiny można również dostosować do rzeczywistych potrzeb w skali od 0% do 100%, ponieważ w przeciwieństwie do silników spalinowych pozwalają na modulowanie produkcji energii zarówno w cyklu dziennym, jak i rocznym (lato/zima). Tym samym są one idealne do szpitali i hoteli potrzebujących stałego dopływu energii oraz ciepłej wody za dnia, ale niekoniecznie z takim samym natężeniem w nocy.

• Nieraz mówi się o problemie zanieczyszczenia powietrza w strefach znajdujących się w pobliżu instalacji kogeneracyjnych. Czy rzeczywiście jest to problem?

Mowa tutaj nie o instalacjach kogeneracyjnych napędzanych paliwami kopalnymi, ale o tych opartych na odnawialnych źródłach energii, głównie wykorzystujących olej roślinny, biogaz czy różnego rodzaju odpady. Największe zastrzeżenia często dotyczą zanieczyszczeń z elektrowni wykorzystujących w 100% biomasę, które spalają najbardziej zabrudzone i zanieczyszczone paliwa. Dlatego w miejscach największych zanieczyszczeń stosowane są katalizatory i technologie zmniejszania szkodliwości dymu. Dodam, że Capstone oferuje technologię, która zapewnia najniższy poziom emisji z tego typu zastosowań kogeneracyjnych.

• Czym jest trójgeneracja i koncepcja "zintegrowanego systemu"?

Nasi technologiczni partnerzy - Capstone i Century - dostarczają nam podstawowych technologii, które jednak same w sobie nie są wystarczające do stworzenia kompletnego rozwiązania. Przykładowo Capstone buduje turbiny i zapewnia całe zaplecze technologiczne, ale konkretny system musi zostać podłączony do innych urządzeń i być połączony z instalacją klienta. To właśnie rozumiem pod pojęciem "zintegrowanego systemu".

Można powiedzieć, że zamiast produktów sprzedajemy "szyte na miarę" systemy, które są dostosowane do już istniejącego układu. Systemy trójgeneracyjne to w praktyce połączenie instalacji kogeneracyjnej z chillerem absorpcyjnym. Generuje ona zimną wodę do wykorzystania w okresie letnim z powstałej w trakcie pracy mikroturbiny ciepłej wody. Używamy do tego systemów firmy Century, której jesteśmy wyłącznym dystrybutorem w Europie. Przykładowo dla Pepsi zrobiliśmy pierwszy instalację trójgeneracyjną tego typu na Ukrainie.

• Jaka jest strategia IBT Group na kolejne lata i skąd pomysł na rozpoczęcie działalności w Polsce?

Rok 2013 opieramy na dwóch kluczowych kwestiach: z jednej strony będziemy chcieli pomóc naszym klientom w kredytowaniu inwestycji, a z drugiej skupimy się na rozwoju rynku kogeneracji w Europie, zwłaszcza Wschodniej. Z tych powodów zdecydowaliśmy się na rozpoczęcie naszej działalności w Polsce. Polski rynek ma według nas ogromny potencjał wdrażania mikroturbin. Związane jest to z faktem, że rząd polski w swoich planach do roku 2030 przewidział produkcję blisko 50 tys. GWh prądu pochodzącego właśnie z kogeneracji i trójgeneracji. Z tego też powodu potrzebna będzie odpowiednia wiedza i zaplecze technologiczne, które jesteśmy w stanie zapewnić, bazując na 13-letnim doświadczeniu i realizacjach w ponad 75 krajach.

IBT Group
www.ibtgroup.pl