8 kroków do bezpiecznej maszyny - Od oceny ryzyka do oznaczenia CE

Krok 1: Ocena ryzyka jako klucz do bezpieczeństwa maszyn

Producenci maszyn działający na wewnętrznym rynku europejskim są zobowiązani dostarczać do klientów wyłącznie produkty bezpieczne. Zatem zgodnie z warunkami Dyrektywy Maszynowej, producent maszyny musi przeprowadzić ocenę ryzyka. Taka ocena ryzyka powinna zawierać identyfikację obowiązujących norm i przepisów zharmonizowanych, określenie ograniczeń maszyny, identyfikację wszystkich zagrożeń w każdej z faz cyklu życia maszyny, rzeczywiste oszacowanie i ocenę ryzyka, a także zalecane podejście w celu zmniejszenia ryzyka.

Poziom ryzyka obliczany jest na podstawie prawdopodobieństwa wystąpienia oraz potencjalnej powagi obrażenia.

Krok 2: Opracowanie koncepcji bezpieczeństwa

Pojęcie koncepcji bezpieczeństwa określa środki techniczne oraz gwarantuje bezpieczeństwo Twojej maszyny zgodnie z krajowymi i międzynarodowymi normami zharmonizowanymi. Dobra koncepcja bezpieczeństwa rozwiąże powtarzający się konflikt, który powstaje pomiędzy zabezpieczeniami i wydajnością produkcji.

Koncepcja bezpieczeństwa uwzględnia na przykład wykorzystanie stałych i mobilnych zabezpieczeń, systemów do zatrzymania maszyn i urządzeń, opcji bezpiecznego wyłączenia energii elektrycznej, jak również cieczy i gazów pod ciśnieniem oraz wykrywanie pracowników w strefach niebezpiecznych.

Krok 3: Projektowanie układów bezpieczeństwa i dobór komponentów bezpieczeństwa

Celem projektu bezpieczeństwa jest zmniejszenie lub wyeliminowanie niebezpiecznych punktów, poprzez szczegółowe planowanie niezbędnych środków ochronnych. Dotyczy tego, czy maszyna ma być zbudowana od nowa, zmodernizowana czy przerobiona. W szczególności dotyczy to projektowania systemów mechaniki, elektryki, elektroniki, oprogramowania i systemów sterowania, a także doboru komponentów.

Krok 4: Prawidłowy dobór elementów bezpieczeństwa

W celu doboru odpowiednich komponentów, należy koniecznie ustalić i zweryfikować Poziom Zapewnienia Bezpieczeństwa (Performance Level - PLr) lub Poziom Nienaruszalności Bezpieczeństwa (Safety Integrity Level - SIL), który ma być osiągnięty zgodnie z EN ISO 13849-1 / EN IEC 62061. Wsparcie dla tej skomplikowanej procedury zapewniają odpowiednie narzędzia obliczeniowe. Na podstawie wartości charakterystycznych zaplanowanych lub używanych elementów związanych z bezpieczeństwem, Kalkulator Bezpieczeństwa PASCAL firmy Pilz potwierdza uzyskane wartości, w tym wymaganych lub pożądanych wartości domyślnych PLr lub SIL. Zaletą narzędzi programowych jest to, że przeprowadzają krok po kroku przez poszczególne etapy, uczestniczące w walidacji funkcji bezpieczeństwa.

Krok 5: Integracja systemu

Wybrane środki bezpieczeństwa realizowane są w oparciu o wyniki oceny ryzyka i koncepcji bezpieczeństwa. Całość obejmuje wybór odpowiednich dostawców, zakup komponentów i wdrożenie rozwiązań systemowych, konfigurację systemów sterowania i tworzenia interfejsów wizualizacji, instalację elektrycznych maszyn i urządzeń, montaż mechanicznych środków ochronnych i elementów hydraulicznych, montaż i testowanie szaf sterowniczych oraz szkolenie operatorów maszyn i pracowników obsługi technicznej.

Krok 6: Ponowna  oceny ryzyka

Ponowna ocena ryzyka analizuje kroki podjęte wcześniej: Czy środki ochronne zostały wprowadzone prawidłowo? Czy bezpieczeństwo zostało prawidłowo zaprojektowane w powiązaniu z systemem sterowania maszyny i czy zostało ono zrealizowane zgodnie z przepisami bezpieczeństwa? Walidacja jest niezbędna do udowodnienia, że ​​maszyny są bezpieczne. Ponowna ocena ryzyka obejmuje również testowanie działania oraz symulację usterek w systemie bezpieczeństwa, jak również różne pomiary (przewód ochronnych, emisji hałasu, …). Wyniki są rejestrowane i dokumentowane.

Krok 7: Instrukcje obsługi

Podczas dostawy urządzeń, maszyn i produktów, instrukcja obsługi jest jej integralnym składnikiem. Jeśli błąd prowadzi do wypadku, wówczas każda pomyłka w instrukcji obsługi może mieć konsekwencje prawne.

Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa są kluczowym elementem wszystkich instrukcji. Według ustawodawcy, muszą opisywać całe ryzyko resztkowe od zagrożeń, jakie pozostały po zastosowaniu środków ochronnych. Konstruktorzy maszyn muszą również brać pod uwagę ryzyko, jakie może powstać po stronie użytkownika przy każdym, "możliwym do przewidzenia niewłaściwym użyciu" maszyny. Więc uważna ocena ryzyka jest podstawą do opracowania instrukcji obsługi.

Krok 8: Certyfikat CE

Producent lub osoba wprowadzająca produkt na rynek, dołączając znak CE do swojego produktu ostatecznie potwierdza, że jego produkt spełnia wszystkie wymagania prawne Dyrektywy Maszynowej 2006/42/WE oraz spełnia warunki w zakresie zapewnienia jego właściwości, w przypadku gdy produkt używany jest zgodnie ze swoim przeznaczeniem. Dla wszystkich maszyny importowanych z krajów spoza UE, niezależnie od roku produkcji, również wymagany jest znak CE. Dołączanie znaku CE jest wyłączną odpowiedzialnością producenta lub osoby wprowadzającej produkt na rynek i nie wymaga żadnego oficjalnego zatwierdzenia.

Jeśli pojedyncze maszyny, które posiadają już certyfikat CE, są ze sobą połączone tworząc zespół maszyn (instalację), procedura oceny zgodności, w tym oznakowania CE należy przeprowadzić dla całej instalacji.