Systemy ERP dla produkcji procesowej

Niełatwy rynek

Produkcja procesowa ma kilka zasadniczych cech, które skutecznie utrudniają opanowanie tego rynku przez dostawców „klasycznych” systemów ERP (Enterprise Resource Planning – planowania zasobów przedsiębiorstwa). Przede wszystkim zapotrzebowanie na tego typu systemy jest w przypadku omawianego sektora znacznie mniejsze niż w innych gałęziach przemysłu, przy tym na ogół potrzebne są systemy specjalizowane, do których opracowania wymagana jest dobra znajomość konkretnych procesów produkcyjnych i specjalistyczna wiedza. Oczywiście wymagania wynikające ze specyfiki produkcji są tego rodzaju, że proste przeniesienie rozwiązań stosowanych w produkcji dyskretnej nie jest możliwe. Dodatkowo zróżnicowanie poszczególnych procesów powoduje, że oprogramowanie powinno obejmować możliwie szeroki zakres różnorodnych zastosowań, jednocześnie zapewniając znaczny stopień specjalizacji w każdym z nich. Zatem wejście na rynek w tym sektorze wiąże się ze znacznymi kosztami.

Pomimo istnienia powyżej opisanych trudności wiele firm dostarczających oprogramowanie ERP podejmuje próby opracowania rozwiązań dla odbiorców z omawianego rynku. Na ogół polega to na integracji z ich systemem ERP modułów lub systemów pochodzących od niezależnych dostawców (third party), przy czym zazwyczaj ów dostawca ma wiedzę i doświadczenie dotyczące danego typu procesów produkcyjnych. Rzadko bowiem spotyka się kompletne systemy ERP przygotowane od początku do końca przez tę samą firmę. Kryją się tu pewne dodatkowe ograniczenia – dostawcy nie tylko muszą dysponować specjalistyczną wiedzą o procesie, ale też mieć doświadczenie w przygotowywaniu oprogramowania. Ponadto metody produkcji oprogramowania i jego integracji używane przez dostawców powinny być zgodne z tymi, stosowanymi przez producenta systemu ERP.

Pierwotne podejście

Trzy główne podejścia były lub są nadal stosowane przez niezależnych dostawców w produkcji oprogramowania. Pierwsze z nich polega na dokonaniu odpowiednich zmian w kodzie źródłowym systemu ERP i dołożeniu do niego modułu przeznaczonego dla produkcji procesowej. Metoda ta była używana dość często pod koniec lat osiemdziesiątych i na początku dziewięćdziesiątych – obecnie została prawie całkowicie zarzucona, choć nadal można spotkać systemy na niej oparte. W tym podejściu dostawca kupuje kod źródłowy systemu ERP i dokonuje zmian w całości tego kodu (również związanego z rozliczeniami i dystrybucją) tak, by ułatwić sobie opracowanie i integrację modułu do produkcji w procesach ciągłych. Podstawową korzyścią płynącą z tego podejścia jest całkowita kontrola nad tym, jak system ERP współdziała z dodanym modułem.

Niestety takie podejście wiąże się z licznymi wadami. Przede wszystkim użytkownik nie może bezpośrednio korzystać z uaktualnień pierwotnego systemu ERP – technologie w systemie ERP mogą się zmieniać, zaś system opracowany przez dostawcę niekoniecznie musi być na bieżąco z najnowszymi poprawkami. Istnieje ryzyko, że z biegiem czasu użytkownik pozostanie z przestarzałym oprogramowaniem. Co więcej – to dostawca odpowiada za utrzymanie całego systemu ERP (rozliczenia, dystrybucja, produkcja), a nie tylko za utrzymanie jednego modułu dotyczącego produkcji. To z kolei wymaga od niego znajomości dodatkowych zagadnień, nie tylko specyficznego procesu produkcyjnego. Ponadto, ze względu na fakt, że kod źródłowy systemu ERP został zmieniony, opracowanie ewentualnych rozszerzeń i dodatkowych modułów takich jak zarządzanie magazynem, portal internetowy czy inne aplikacje w rodzaju CRM (Customer Relationship Management) też spoczywa na dostawcy. Niewielu z nich jest w stanie zapewnić wsparcie w tak szerokim zakresie.

Należy też zwrócić uwagę, na stabilność finansową dostawcy, która jest w stanie zagwarantować klientowi wsparcie techniczne, utrzymanie i rozwój systemu przez długi czas. Doświadczenie pokazuje, że część firm produkcyjnych pozostała z oprogramowaniem pozbawionym zupełnie wsparcia tylko dlatego, że ich dostawca już nie działa na rynku. Stąd przez zakupem systemu opracowanego w opisany tu sposób warto zwrócić uwagę na to, kto potem będzie utrzymywał system i czy można dla nich stosować bezpośrednio uaktualnienia od producenta pierwotnego systemu ERP.

Jeden system współpracujący z wieloma

Obecnie prawdopodobnie najczęściej stosowanym podejściem jest stworzenie możliwie ogólnego systemu, który mógłby współdziałać z wieloma systemami ERP. Interfejs między takim systemem produkcji procesowej a ERP dokonuje importu danych ze struktur używanych w jednym systemie do formatu odpowiedniego dla drugiego. Po przetworzeniu informacji wyniki muszą być oczywiście przeniesione do drugiego systemu. Ze względu na to, że dane nie są czytane i zapisywane bezpośrednio z systemu ERP, metoda ta uniemożliwia przetwarzanie w czasie rzeczywistym.

Podstawową zaletą opisywanego podejścia jest brak jakichkolwiek zmian w oryginalnym kodzie systemu ERP. Zatem wszelkie poprawki i uaktualnienia mogą być pobierane normalnie od jego producenta. Jako że system do obsługi produkcji w procesach ciągłych ma zazwyczaj interfejs do różnych systemów ERP, to ewentualna zmiana sytemu ERP w przedsiębiorstwie nie musi pociągać za sobą zmiany systemu do produkcji ciągłej.

Z drugiej strony w przypadku klienta konieczne jest utrzymywanie nie jednego, a dwóch systemów, do tego pochodzących od różnych dostawców i zapewne wykorzystujących różne rozwiązania techniczne. Ponadto, jako że oba systemy korzystają w części z tych samych danych, może dochodzić do redundancji. Zatem przy dokonywaniu zmian na ogół trzeba je wprowadzić w dwóch miejscach, zamiast w jednym, co zwiększa ryzyko powstania braku ich spójności.

Trzecią metodą integracji systemu obsługującego produkcję procesową z systemem ERP jest wreszcie wykorzystanie szkieletu (framework) opracowanego przez producenta systemu ERP. Oparcie oprogramowania na takim szkielecie zapewnia pełną integrację z pozostałą częścią systemu ERP. Ponadto klient otrzymuje jednolity interfejs użytkownika. W istocie ta metoda umożliwia, a wręcz wymusza zastosowanie tych samych rozwiązań technicznych w ramach całego systemu. Jednakże to podejście jest jeszcze stosunkowo rzadko stosowane, być może dlatego, że zostawia dostawcy najmniej swobody w projektowaniu swojej części systemu.

A klienci...

Z punktu widzenia klienta poszukiwanie odpowiedniego oprogramowania polega w dużej mierze na ocenie i ograniczaniu ryzyka związanego z jego wdrażaniem i użytkowaniem. W przypadku gdy firma decyduje się na zastosowanie modułów pochodzących od niezależnych dostawców, najlepiej na wstępie spróbować dobrze zrozumieć sposób ich integracji z systemem ERP oraz świadomość zarówno zalet, jak i niedogodności związanych takim rozwiązaniem.

Marek Strzelczyk