Czujniki ruchu oraz sterowniki oświetlenia jako inwestycja w poprawę efektywności energetycznej

Rys. 1. Przykład instalacji z kilkoma czujkami ruchu

Instalacje oświetlenia oparte na czujnikach ruchu generują znaczne oszczędności. Bardzo dobrze sprawdzają się w korytarzach, garażach, biurach, magazynach, parkingach i toaletach. Istnieje wiele możliwości montażu tych urządzeń:

Montaż natynkowy i podsufitowy - dotyczy zwykle czujników ruchu i obecności o kącie detekcji 360 stopni. Takie rozwiązania stosuje się w biurach, korytarzach i toaletach. Przykładem takiego czujnika jest czujnik Servodan 41-300 o średnicy pola detekcji 20 metrów lub czujnik Finder serii 18-31-8-230-000 o polu detekcji do 8 metrów.

Montaż ścienny - dotyczy czujników o kącie detekcji między 90 a 200 stopni. Sprawdza się w korytarzach i garażach. Przykładem takiego czujnika może być czujnik Servodan 41-231 który można zamontować także w narożnikach pomieszczenia.

Rys. 2. System wielostrefowy ze sterownikiem

Montaż w puszce instalacyjnej - takie czujniki zastępują zwykle łączniki ścienne. Przykładem jest czujnik Servodan 41-201.

Czujnik obecności jest ulepszoną technologicznie wersją czujnika ruchu, mając możliwość wykrywania zmiany położenia obiektu o 4-5 cm. Urządzenia te bazują zarówno na wykorzystaniu podczerwieni, jak i ultradźwięków do wykrywania ruchu.

Czujniki ruchu mogą pracować jako samodzielne urządzenia albo jako część większego systemu. Dosyć powszechnym rozwiązaniem są układy master-slave, gdzie kilka czujników włącza jeden obwód. Stosuje się je na korytarzach, na klatkach schodowych i czasem w biurach. Oszczędność energii dla czujników samodzielnych wynosi do 50%, dla czujników połączonych w większy system, kontrolowanych przez sterownik - do 80%.

STEROWNIKI OŚWIETLENIA

Rys. 3. Rozbudowany system ze sterownikiem i możliwością sterowania jasnością świecenia wielu źródeł światła

Kolejnym sposobem na uzyskanie oszczędności jest zastosowanie sterowników oświetlenia. Najprostsze układy składają się z czujnika natężenia oświetlenia i sterownika i załączają oświetlenie w pomieszczeniu, gdy ilość światła naturalnego będzie niewystarczająca. Ich działanie jest analogiczne do wyłączników zmierzchowych. Taki układ należy wzbogacić czujnikami ruchu, które włączą oświetlenie dopiero po wykryciu ruchu człowieka.

Występują także sterowniki, które regulują oświetlenie strefowo. Klasyczny sterownik Servodan 78-000 kontroluje załączanie oświetlenia w trzech strefach i dobrze sprawdzi się w sytuacji, gdy światło dzienne wpada do pomieszczenia z jednej strony. Oświetlenie w pomieszczeniu dzielimy wtedy na 2-3 strefy równoległe do ściany z oknami. Sterownik, w zależności od natężenia oświetlenia naturalnego, załączy lub wyłączy poszczególne strefy oświetlenia. Zwykle strefa przy oknach pozostaje wyłączona w godzinach pracy. Takie rozwiązanie dobrze nadaje się do modernizacji starszych instalacji.

Rys. 4. System ze zdalnym sterowaniem

Nowe budynki lub te podlegające gruntownej renowacji są często wyposażone w źródła światła mające możliwość ściemniania za pomocą odpowiednich balastów. Pozwala to na płynne sterowanie natężeniem oświetlenia poszczególnych opraw analogowo za pomocą napięcia 0-10 V lub używając cyfrowego protokołu komunikacyjnego - np. DALI. Rozwiązanie to przewyższa oszczędnością wszystkie powyższe. Uzyskujemy dokładnie tyle światła, ile potrzebujemy, minimalizując zużycie energii elektrycznej. Przykładem stosowanego w takich aplikacjach urządzenia może być Servodan 78-050.

Kluczową kwestią dla osoby inwestującej w czujniki ruchu jest czas zwrotu inwestycji. Przy zastosowaniu czujników w pomieszczeniach o niskim natężeniu ruchu - przykładowo w korytarzach technicznych - zwrot inwestycji wynosi od kilku miesięcy. W instalacjach obejmujących ściemniane źródła światła i sterowniki inwestycja zwraca się po kilkunastu miesiącach. Skrajne przypadki wynoszą dwa lata, ale nie dłużej. Należy także zwrócić uwagę na oszczędności eksploatacyjne wynikające z dłuższej żywotności źródeł światła, które pracują rzadziej niż w przypadku braku sterowania oświetleniem.

Podsumowując - w dzisiejszych czasach nie opłaca się nie sterować systemami oświetleniowymi. Jeśli jeszcze tego nie robisz, to nie czekaj - w najbliższej perspektywie cena en ergii elektrycznej będzie rosła.

Astat
www.astat.com.pl