Elektrotechnika i rozdzielnice elektryczne

Obudowy i szafy przemysłowe

Obudowy są w przemyśle wyrobami o znaczeniu krytycznym. Warunkują one niezawodność pracy urządzeń i maszyn, a także trwałość zainstalowanych w nich komponentów. Dotyczy to również wielu innych branż, bowiem obudowy profesjonalne i szafy trafiają również do aplikacji w energetyce, budownictwie, transporcie szynowym, do zastosowań infrastrukturalnych oraz specjalnych. Sprawia to, że po stronie podażowej mamy do czynienia z wieloma dostawcami, a także przekłada się na dużą różnorodność produktów w sprzedaży i adekwatne spektrum wymogów ze strony klientów.

W analizie otwierającej nowy dział omawiamy sytuację na konkurencyjnym i jednocześnie rozwojowym rynku, a także przyglądamy się zmianom technologicznym i trendom związanym z nowoczesnymi obudowami i szafami. Rozpocznijmy od krótkiego omówienia rodzajów dostępnych produktów.

Popularne rodzaje obudów

Najbardziej zgrubny podział wyrobów na rynku przebiega względem stosowanych materiałów (stal/aluminium oraz tworzywa sztuczne), następnie wielkości oraz zastosowań. Mamy tu do czynienia z dużymi, pełnogabarytowymi szafami elektrycznymi (sterowniczymi), kompaktowymi, średniej wielkości szafkami sterowniczymi/ elektrycznymi oraz różnorodnymi obudowami małogabarytowymi. O ile te ostatnie są typowo wykonywane z tworzyw sztucznych, o tyle szafy to w absolutnej większości produkty ze stali. Uzupełnieniem omawianego asortymentu są przemysłowe stanowiska pracy, obudowy specjalizowane, a także różnorodny osprzęt.

Opisany powyżej sposób klasyfikacji przyjęliśmy również w prezentowanym badaniu. W sprzedaży rodzimych dostawców wolumenowo dominują obudowy małogabarytowe, przy czym proporcja tych z tworzyw sztucznych i metalowych wynosi 2:1. W przypadku kompaktowych szafek sterowniczych wersji obydwu materiałów sprzedaje się podobnie, zaś w obrębie szaf dominują produkty metalowe. Porównując wyniki z analogicznymi zestawieniami, które publikowaliśmy w poprzednich analizach i raportach, można mówić o zachowaniu tych samych proporcji i braku większych zmian na rynku (w każdym razie w takim zestawieniu ogólnym, bo w poszczególnych branżach, jak przemysł czy energetyka, może być różnie, zależnie od koniunktury w tych sektorach).

 

Główne problemy na rynku obudów

Rynek w liczbach

W omawianej branży działa spora grupa producentów lokalnych, przedstawicielstw firm zagranicznych oraz dystrybutorów. Zdaniem połowy respondentów tworzy to sytuację występowania silnej konkurencji, co dotyczy obydwu sektorów rynku. Z drugiej strony tutejsze firmy działają jednak w dużym i rozwojowym obszarze branżowym. Jak wygląda to w liczbach?

W najnowszym badaniu respondenci szacowali wartość krajowego rynku szaf i obudów metalowych na kwoty od kilkunastu do kilkuset mln zł – podobnie jak w poprzednich tego typu badaniach. Nie ułatwia to podania dobrego uśrednienia, jednak rezultaty te możemy odnosić do wcześniej uzyskiwanych wyników. Kilka lat temu wyliczane średnie zawierały się w przedziale 130‒150 mln zł, dwa lata temu było to 140‒250 mln zł. Tym razem wartość wyniosła od 170 do 280 mln zł (zależnie od wzięcia pod uwagę wartości skrajnych), przy czym podkreślamy tutaj fakt wyliczenia jej z niewielkiej próby, a więc też statystycznie małą wiarygodność.

 

Koniunktura na omawianym rynku – ocena dostawców krajowych

W przypadku obudów z tworzyw sztucznych większość odpowiedzi znalazła się w przedziale od 10 do 300 mln zł. To dużo, aczkolwiek średnia jest zbliżona do tej sprzed dwóch lat. Wtedy branżę związaną z omawianymi obudowami szacowaliśmy na 70‒80 mln zł – obecnie jest to 90‒100 mln zł, przy czym tutaj również do wskazań i wyników trzeba podejść z ostrożnością. Dodajmy, że w badaniach sprzed kilku lat, a dokładniej z pierwszej połowy zeszłej dekady, kwoty uśrednień wynosiły 30‒40 mln zł. Progresję tych liczb trudno jednak wiązać tylko ze wzrostami rynku pod względem wolumenu – wynika ona raczej w dużej mierze z inflacji cen, szczególnie w ostatnich miesiącach.

 

Branże będące w kraju najczęstszymi odbiorcami szaf i obudów

Jeżeli chodzi o koniunkturę na rynkach, to w ostatnich latach jest ona dobra, choć nie tak dobra jak jeszcze przed pandemią. Wtedy, statystycznie rzecz biorąc, było najlepiej, później przyszedł COVID-19 i problemy z nim związane. Dzisiaj średnio 3/4 respondentów w każdej z grup oceniło sytuację pozytywnie, reszta osób – jako słabą. Aczkolwiek perspektywy nie zachwycają. Zdaniem dostawców koniunktura słabnie, szczególnie w przypadku grupy obudów z tworzyw sztucznych. Tak stwierdziło odpowiednio 54% i 61% osób, zdaniem co trzeciego respondenta sytuacja nie zmienia się.

 

Ocena zmian koniunktury w branży

Stabilny rozwój technologiczny

Jakie są nowości w branży i kierunki jej rozwoju technologicznego? Niewątpliwie szafy oraz obudowy ewoluują funkcjonalnie, jakościowo oraz pod względem budowy – i to pomimo że ich wygląd jest od lat pozornie niezmienny. O zmiany zapytaliśmy respondentów, zaś ich odpowiedzi utworzyły następujące grupy zagadnień:

• Modułowość – szafy oraz większe obudowy często bazują na elementach zestawianych modułowo, w przypadku których wykorzystuje się szkielety uzupełniane o ściany, podłogi, sufity i inne komponenty; nie jest to nowość, ale po raz kolejny pojawiła się na liście wskazań respondentów;
• Uniwersalność i ergonomia produktów – zalicza się tu: przemyślany projekt obudowy lub szafy, który zapewnia łatwość montażu, serwisowania, a także dodatkowe możliwości modyfikacji i generalnie jak największą uniwersalność;
• Budowa modułowa i rozwój oferty systemowej – dotyczy zwiększania kompleksowości asortymentu i możliwości proponowania klientom nie tylko pojedynczych obudów lub ich typoszeregów, ale całościowego systemu obudów i szaf, w tym obejmującego elementy wyposażenia, osprzętu mechanicznego, układy wentylacji i chłodzenia oraz inne elementy;
• Ergonomia – analogicznie do branży mebli przemysłowych, tak też w przypadku szaf istotne jest zapewnianie ergonomii, przy czym dotyczy to m.in.: łatwości montażu samych szaf, instalacji w nich urządzeń oraz prowadzenia okablowania; pojawiła się tu również kwestia możliwości montażu bez użycia narzędzi;
• Łatwość wprowadzania modyfikacji w przypadku szaf i obudów oraz oferta indywidualizacji produktów – dotyczy wytwarzania obudów na zamówienie klientów lub pod takie potrzeby dostosowywanych; automatyzacja procesów modyfikacji z wykorzystaniem specjalistycznych maszyn;
• Zaawansowane zarządzanie klimatem wewnątrz szaf i obudów – możliwość wydajnego odprowadzania ciepła z wnętrza szaf, szczególnie przy zachowaniu ich wysokiego stopnia ochrony. Dzisiaj, w czasach wysokich i ciągle rosnących kosztów energii elektrycznej, odbiorcy jeszcze bardziej zwracają uwagę na sprawność klimatyzatorów oraz możliwości kontroli klimatu w ich szafach;
• Wzornictwo – ten element pojawił się w zestawieniu po raz kolejny i dotyczy nie tylko obudów do zastosowań konsumenckich, ale też wersji profesjonalnych stosowanych w różnych branżach.

 

Konkurencja w branży produkcji i dystrybucji szaf oraz obudów

Tym razem w badaniu nie pojawiły się wskazania dotyczące odporności mechanicznej i środowiskowej oraz digitalizacji (w kontekście projektowania i korzystania z modeli cyfrowych). Respondenci wskazywali natomiast na popularyzację rozwiązań do zastosowań w konkretnych branżach – np. transportowej, medycznej czy też fotowoltaicznej (instalacje PV, magazyny energii). Można to określić w skrócie jako wzrost zapotrzebowania na obudowy specjalistyczne.

 

Główni krajowi odbiorcy obudów przemysłowych

Rynek w przyszłości

Na koniec spójrzmy krótko w przyszłość, prognozując to, skąd w kolejnych latach będzie pochodziło zapotrzebowanie na szafy i obudowy. Do kluczowych branż respondenci zaliczyli: przemysł (w szczególności producentów maszyn), sektor wojskowy (!), branżę IT, energetykę (w tym zastosowania związane z OZE) oraz automatykę budynkową. Zwracamy uwagę, że zestawienie obejmuje zarówno szafy i obudowy metalowe, jak też te z tworzyw sztucznych. Uznaliśmy, że część zastosowań jest tutaj wspólnych, jednocześnie ze względu na ograniczoną wielkość próby badawczej nie tworzyliśmy osobnych kategorii, jak miało to miejsce w latach poprzednich.