Jaki jest najlepszy sterownik na rynku?

Sterowniki programowalne są synonimem nowoczesnej automatyki przemysłowej. Wszystko zaczęło się pół wieku temu, gdy stały się one rdzeniem systemów sterowania maszynami oraz instalacjami technologicznymi. To do nich dołączano kolejne podzespoły - napędy, panele operatorskie, różne czujniki czy elementy wykonawcze. Przez lata rozwoju zwiększano też ich zaawansowanie, a także nastąpiła specjalizacja - np. w zakresie możliwości kontroli procesów czy sterowania CNC. Zaszła również segmentacja rynku, przez co PLC - niczym samochody, tworzą dziś różne klasy pod względem wielkości i wydajności.

Ostatnie kilka lat przyniosło kolejną falę zmian powiązanych z cyfryzacją przemysłu oraz wzrostem funkcjonalności i stopnia integracji urządzeń. Nowoczesne sterowniki zapewniają duże możliwości komunikacji, zdalnego dostępu, a nawet zbierania i przetwarzania danych, co przybliżyło je do kontrolerów PAC. Sądzę, że Przemysł 4.0 będzie napędzał dalszy rozwój branży w tym kierunku, zaś dobrym przykładem takich zmian jest platforma ctrlX Automation firmy Bosch Rexroth.

Integracja PLC z innymi urządzeniami

Jeżeli chodzi o integrację, to występuje ona na kilku poziomach. Przede wszystkim może to być fizyczne łączenie PLC z innymi urządzeniami - np. motion control czy panelami operatorskimi. Takie "kombajny" są szczególnie chętnie używane przez producentów maszyn, ale już znacznie rzadziej, gdy układ sterowania musi być rozbudowany czy istnieje potrzeba zapewnienia redundancji. Stąd też drugim, popularniejszym rodzajem integracji jest ta na poziomie systemowym. Obejmuje ona zarówno oferowanie przez dostawców "ekosystemu" produktów, jak ma to miejsce w przypadku rodziny SIMATIC firmy Siemens, a także bardzo ścisłą integrację, jak w przypadku serii MELSEC-Q od Mitsubishi Electric czy NJ501-R firmy Omron. Mowa tu o kompleksowych platformach automatyzacji, gdzie oprócz PLC występują też sterowniki ruchu, bezpieczeństwa i inne - nawet kontrolery robotów.

Za integracją idzie unifikacja w domenie oprogramowania i sposobów tworzenia projektów. Standardem branżowym jest wykorzystanie języków zdefiniowanych w normie IEC 61131-3 oraz zintegrowanego środowiska programistycznego. Pozwala ono na wspólne programowanie różnych komponentów, zapewniając kompleksowość tworzenia aplikacji i skracając czas prac programistycznych oraz uruchomieniowych. Są to aspekty nie do przecenienia, szczególnie gdy coraz więcej funkcji systemów automatyki przenosi się z domeny sprzętowej do software'owej.

Obecnie, po latach burzliwego rozwoju branży PLC, odbiorcy mogą korzystać z różnorodnych urządzeń, aczkolwiek na rynku wciąż brakuje jednego, uniwersalnego sterownika. I takiego chyba nie będzie. Można natomiast dokonać zgrubnego podziału preferencji użytkowników, wyróżniając odbiorców końcowych oraz integratorów - najczęściej tradycjonalistów, którzy korzystają z bardziej wydajnych urządzeń, oraz producentów maszyn skłaniających się ku sterownikom kompaktowym oraz eksperymentowaniu z nowościami.

Na powyższe nakłada się perspektywa producentów, dla których rozwój kolejnych generacji urządzeń stanowi swoiste żonglowanie pomiędzy dwoma potrzebami. Z jednej strony zależy im na systemowości i unikalności swoich rozwiązań, dzięki którym mogą przywiązywać do siebie klientów, z drugiej zaś muszą spełniać coraz większe wymogi rynku dotyczące otwartości systemów sterowania. Jest to dobrze znany w naszej branży dylemat i cała nadzieja w standardzie OPC UA. Może on bowiem przynieść przełom, na który od wielu lat czekamy.

Odpowiadając zaś na koniec na tytułowe pytanie - najlepszym sterownikiem jest ten, który optymalnie pasuje do aplikacji i spełnia wymogi techniczne, jest ekonomiczny, łatwy w obsłudze i utrzymaniu ruchu oraz niezawodny. Tylko tyle i aż tyle.

Zbigniew Piątek