Raporty na temat tytułowych urządzeń publikujemy w APA od dekady, średnio co dwa lata, co pozwala na dobrą obserwację zmian na omawianym rynku. Każdorazowo bazują one na wynikach badań ankietowych przeprowadzanych w branży dystrybucji sterowników PLC oraz kontrolerów automatyki.
Ostatnie dwa takie opracowania pojawiły się w latach 2013 oraz 2015 i są one również dostępne w dziale "raporty" na stronie automatykaB2B.pl. Bieżącą analizę traktujemy jako aktualizację poprzednio publikowanych, skupiając się w niej na wskazaniu najważniejszych procesów na rynku oraz kluczowych trendów technologicznych.
BRANŻA MASZYNOWA DOMINUJE
Rys. 1. Najważniejsze obszary wykorzystania PLC oraz PAC w Polsce
Pierwotnym i jednocześnie cały czas najważniejszym obszarem zastosowań PLC jest przemysł (patrz rys. 1). Dotyczy to w szczególności branż produkcji dyskretnej, m.in.: spożywczej oraz motoryzacyjnej, a także sektora produkcji maszyn i urządzeń (tzw. OEM).
Na miejscach poza podium znalazły się: rynek chemiczny oraz energetyka, zaś niewiele dalej obszar automatyki budynkowej (głównie obiekty komercyjne, użyteczności publicznej, itp.). Większych zmian w stosunku do poprzednio publikowanych w APA statystyk nie widać - w każdym razie nie na tym poziomie ogólności.
Trzy wymienione wcześniej czołowe sektory pozostaną dla dostawców PLC najważniejsze również w przyszłości (patrz rys. 2). Zdaniem respondentów można prognozować utrzymanie się popytu ze strony przede wszystkim wytwórców maszyn oraz producentów (i firm wykonujących dla nich zlecenia) z branży spożywczej.
Rys. 2. Najbardziej perspektywiczne branże będące odbiorcami PLC i podobnych produktów
Działający w kraju oferenci sterowników jako perspektywiczne wymieniali również sektor motoryzacyjny, energetykę, branżę opakowaniową oraz budownictwo. Jeżeli w gospodarce nie nastąpią większe zmiany na poziomie makroekonomicznym, to również w przypadku rynków generujących największy popyt na sterowniki nie ma co spodziewać się rewolucji.
DUŻA NIEZAWODNOŚĆ I NISKIE KOSZTY ZAKUPU
Rys. 3. Najważniejsze dla klientów cechy sterowników brane pod uwagę przy decyzjach zakupowych
Wymogi stawiane sterownikom przez ich odbiorców są bardzo różne, zwykle zależne od tworzonej aplikacji, przyzwyczajeń inżynierów i wielu innych czynników. Po zebraniu kilkudziesięciu odpowiedzi ankietowych stworzyliśmy listę najczęstszych preferencji zakupowych polskich klientów (patrz rys. 3).
Czołowe miejsca zajmują wymienione w śródtytule "niezawodność i czas bezawaryjnej pracy" oraz "koszty zakupu". Obydwa wymogi są zrozumiałe, bowiem stanowią one tak naprawdę genezę stworzenia sterowników programowalnych.
Właśnie kwestie niezawodnościowe, możliwość pracy w trudnych warunkach środowiskowych, działanie w trybie 24/7, itd. były tymi, które pod koniec lat 60. doprowadziły do powstania nowej generacji urządzeń. Również od PLC które dzisiaj kontrolują pracę maszyn czy linii technologicznej bezwzględnie wymaga się wieloletniej poprawności działania, przez co wymogi jakościowe i niezawodnościowe niezmiennie stawiane są na pierwszym miejscu.
Trzecie i czwarte miejsca zajęły: marka producenta oraz łatwość programowania (i ogólnie wdrażania). Należy skomentować kwestie marki, bowiem powiązana jest ona zarówno z niezawodnością samych produktów, jak też standardem stosowanym w danym zakładzie oraz tzw. listami preferowanych dostawców.
Bardzo często polityka firmy czy koncernu narzuca stosowanie danych typów sterowników (tj. pochodzących od określonych producentów), co jest zresztą dużym utrudnieniem w działalności dla dostawców spoza owej listy, szczególnie firm lokalnych.
PLC, PAC i pokrewne produkty - oferta krajowych dostawców
Dla klientów liczą się także: możliwości łatwej rozbudowy (dostępność modułów dodatkowych), możliwości komunikacyjne (dotyczy zarówno sieci polowych, jak też ethernetowych) oraz parametry wydajnościowe sterowników. Te ostatnie zresztą szybko poprawiają się, co jest pochodną ogólnego rozwoju elektroniki i technologii IT.
Zgodnie z komentarzami dostawców kolejne generacje PLC zapewniają szybki przyrost możliwości obliczeniowych i komunikacyjnych, a także funkcjonalności (np. zdalnego dostępu do danych, zdalnej konfiguracji). Do tego tematu wracamy jeszcze pod koniec raportu.
ROŚNIE WYKORZYSTANIE SYSTEMÓW PC-BASED
Rys. 4. Najczęściej kupowane przez polskich klientów rodzaje PLC i innych urządzeń wchodzących w skład systemów sterowania
W asortymencie sprzedawanych urządzeń dominują mikrosterowniki i urządzenia o średniej wielkości lub, ujmując to pod względem liczby we/wy, mające po kilkadziesiąt, kilkaset tego typu punktów (patrz rys. 4). Stanowią one podstawę mniejszych i średniej wielkości systemów sterowania, które stosowane są w maszynach, na odcinkach linii technologicznych oraz w wielu aplikacjach poza przemysłem - np. układach technologicznych w branży wod-kan. Bazują one zarówno na sterownikach kompaktowych, jak też urządzeniach modułowych, czyli składających się z CPU oraz lokalnych i zdalnych układów we/wy.
Kolejne pod względem popularności są, analogicznie jak w latach poprzednich, najmniejsze sterowniki i przekaźniki programowalne. Te ostatnie mogą wykonywać proste zadania (funkcje) logiczne, przełączając wyjścia, sterując pracą odbiorników i, w części przypadków, przetwarzając sygnały analogowe.
Część z nich ma funkcje zbliżające je do niewielkich sterowników, takiej jak przykładowo wbudowany regulator PID. Jeżeli zaś chodzi o drugi biegun skali, to mamy tutaj do czynienia ze sprzedażą dużych jednostek - jest ona stabilna i oceniana podobnie jak w statystyce sprzed dwóch lat.
Zmianą, która odróżnia bieżące wyniki od tych z poprzednich raportów, jest ewidentny wzrost w przypadku wykorzystania systemów PC-based. Sterowniki softwarowe (SoftPLC), a więc bazujące na komputerach przemysłowych, niewątpliwie zyskują na popularności dzięki możliwościom związanym nie tylko z przetwarzaniem danych, ale przede wszystkim komunikacją i łatwością integracji w większych systemach.
W przypadku omawianej grupy obserwować można było systematyczne wzrosty sięgające końca zeszłej dekady, co zresztą wynikało ze zwiększającej się akceptacji ze strony użytkowników.
|
Maciej KuczyńskiDOBRA KONIUNKTURA, DUŻA KONKURENCJA
Rys. 5. Trendy koniunkturalne w branży i ocena omawianego sektora w Polsce
Omawiana branża zawsze była silnie konkurencyjna, czego jednym z powodów jest duża podaż produktów na rynku. Sterowniki należą do popularnych urządzeń i znaleźć je można w ofertach kilkudziesięciu dostawców. Dodatkowo po stronie odbiorców istnieją silne przyzwyczajenia co do marek wykorzystywanych urządzeń, często związane ze wspomnianymi wcześniej standardami wykorzystywanymi w danym zakładzie i wynikającymi z tzw. list preferowanych dostawców.
Sprawia to również, że dostawcy mniej popularnych sterowników mają spore problemy z ich popularyzacją na rynku - szczególnie wśród większych odbiorców i firm z kapitałem obcym.
Generalnie trzech na czterech respondentów oceniło, że konkurencja w branży jest silna, reszta uznała, że jest ona standardowa (patrz rys. 5).
Jeżeli chodzi o sytuację na omawianym rynku, to na przełomie 2017 i 2018 roku mamy do czynienia z jej bardzo dobrymi ocenami (patrz rys. 5). Koniunktura w branży zawsze była pochodną sytuacji w gospodarce, w szczególności w przemyśle.
Stały popyt na sterowniki pochodził od odbiorców kupujących je na potrzeby utrzymania ruchu, jednak zdecydowanie najwięcej zakupów - i wolumenowo, i wartościowo - dokonywanych było w celu wykorzystania PLC w nowych maszynach i instalacjach technologicznych oraz w modernizacjach i rozbudowie tych już istniejących.
Rys. 6. Wykres pudełkowy (tzw. "skrzynka z wąsami") z ocenami wartości krajowego rynku dystrybucji PLC i PAC; skrajne wartości to minimum i maksimum podawanych odpowiedzi, pudełko obejmuje wartości od pierwszego do trzeciego kwartyla, natomiast kreska oznacza medianę
Dzisiaj liczba ocen "dobra" i "bardzo dobra" jest na tyle duża, aby móc w skrócie stwierdzić, że w omawianym sektorze mamy do czynienia z bardzo udanymi latami. Okres ten trwa przynajmniej od 2-3 lat, wnioskując po wynikach poprzednio przeprowadzonych przez redakcję badań.
Spójrzmy jeszcze na branżę pod kątem wartościowym, tj. rocznej sprzedaży PLC i pokrewnych produktów w Polsce. W przypadku poprzednich raportów średnie wartości wyliczone na bazie odpowiedzi ankietowych wynosiły 150 mln zł (2013 rok) oraz 130 mln zł (2015 rok).
Obecnie wyniki są o kilka procent niższe niż poprzednio i średnia oraz mediana to około 120 mln zł. Należy przy tym zaznaczyć, że podawane przez respondentów szacunki wynosiły od 30 do 250 mln zł, co przedstawiono wizualnie na wykresie 6.
|
Leszek Jabłoński
