Klasyfikacja oraz rodzaje szaf i obudów
Oferowane na polskim rynku szafy i obudowy przemysłowe cechują się dużą różnorodnością, obejmując dwie duże grupy produktów: wykonywanych z tworzyw sztucznych oraz metalowych. Ich zastosowania są równie szerokie, począwszy od małogabarytowych obudów dla elektroniki i medycyny, aż po duże szafy przystosowane do montażu systemów sterowania, aparatury elektrycznej i komunikacyjnej. W kontekście zastosowań profesjonalnych, szczególnie w przemyśle, kluczowe jest spełnianie wysokich standardów odporności mechanicznej i środowiskowej, zapewnianie odpowiednich parametrów (często potwierdzonych certyfikatami) oraz łatwość montażu i integracji w większych systemach.
Podstawową klasyfikacją szaf i obudów przemysłowych jest wspomniany podział na produkty z tworzyw sztucznych i wersje metalowe. Rynek przemysłowy to w dużej części te ostatnie, szczególnie wersje ze stali, które charakteryzują się wysoką odpornością mechaniczną, termiczną oraz doskonałą ochroną przed zaburzeniami elektromagnetycznymi. Ich wadą są jednak wysokie koszty oraz podatność na korozję. Alternatywnie stosowane są obudowy z tworzyw sztucznych, które dzięki możliwościom łatwej obróbki, atrakcyjnemu wzornictwu i kosztom znajdują szerokie zastosowanie w przemyśle, elektronice i energetyce oraz budownictwie.
Zgodnie z wynikami badań, które w postaci graficznej przedstawiono na rysunku 1, w przypadku obudów z tworzyw sztucznych dominują rozwiązania małogabarytowe, które stanowią 51% wszystkich produktów w tej kategorii. Kolejną istotną grupę tworzą kompaktowe szafki sterownicze stanowiące 19% rynku. Z kolei rynek obudów metalowych jest bardziej zróżnicowany – 41% produktów to wersje małogabarytowe, natomiast 39% stanowią kompaktowe szafki sterownicze. Co trzeci produkt to pełnogabarytowa szafa sterownicza, zaś 15% udziału przypada na przemysłowe stanowiska pracy. Wyniki są zbliżone do danych z poprzednich raportów. Oczywiście należy dodać, że mowa tu o statystyce uzyskanej podczas badań, a nie o bezwzględnych udziałach w sprzedaży rynkowej czy też miksie produktowym sprzedawanym przez firmy branżowe.
Głównymi odbiorcami szaf i obudów przemysłowych są producenci OEM. Wskazało ich odpowiednio 75% i 71% dostawców wersji metalowych i obudów z tworzyw sztucznych (rys. 2). Na drugim miejscu znajdują się klienci końcowi, w tym zakłady przemysłowe, których wybrało około 60% oferentów obu typów produktów. Integratorzy systemów odgrywają również znaczącą rolę, zaś prezentowane wyniki nie sumują się do 100%. W porównaniu do wcześniejszych raportów w APA dotyczących obudów, widoczny jest wzrost udziału producentów OEM i odbiorców końcowych systemów przy jednoczesnym spadku wskazań dotyczących integratorów.
Popularne branże i zastosowania
Sektor szaf i obudów przemysłowych cechuje się dużą różnorodnością odbiorców, co zasadniczo pomaga minimalizować wpływ wahań koniunkturalnych w poszczególnych branżach. Jak przedstawiono na rysunku 3, kluczowy dla producentów i dystrybutorów obudów obszar związany jest z przemysłem. Stanowi on rdzeń rynku zarówno w przypadku szaf i obudów metalowych (82% odpowiedzi), jak też wersji z tworzyw sztucznych (79%). Kolejni istotni odbiorcy to: producenci maszyn (61%), energetyka (50%) oraz IT i telekomunikacja (średnio 52%).
W omawianym zakresie istnieją silne powiązania rodzaju obudowy z jej aplikacją oraz branżą. Przykładowo wersje metalowe mają wyraźnie silniejszą pozycję w sektorze wojskowym i kolejowym (61% i 57%), podczas gdy produkty z tworzyw sztucznych dominują w obszarach takich jak: automatyka budynkowa (64%) i elektronika konsumencka (57%). W przypadku wersji plastikowych zauważa się także ich częstsze zastosowanie w sektorach związanych z elektroniką medyczną oraz systemami alarmowymi.
W badaniu z 2024 roku ponownie zebraliśmy szacunki dotyczące wartości krajowego rynku szaf i obudów. Dla wersji metalowych odpowiedzi były bardzo zróżnicowane – od 15 mln zł do nawet miliarda zł rocznie. Takie wyniki wskazują na dalszy rozwój sektora, choć rozrzut danych wymaga ostrożności w interpretacji, zwłaszcza że jest to specyficzny rynek o szerokiej skali zastosowań produktów. Wyliczona średnia oscyluje w przedziale 140‒300 mln zł, co stanowi wzrost względem poprzednich lat, kiedy wartość ta wynosiła od 170 do 280 mln zł.
W przypadku obudów z tworzyw sztucznych, podobnie jak w latach ubiegłych, oszacowania wykazują mniejszą zmienność, a podawane kwoty wynoszą od 20 mln zł do 150 mln zł. Większość szacunków mieści się w przedziale 30‒100 mln zł, co pozwala na wyliczenie średniej wartości w okolicach 80‒90 mln zł.