10 powodów aby nie stosować EN 954-1

1. MASZYNY PROJEKTOWANE WG EN 954-1 MOGĄ BYĆ MNIEJ BEZPIECZNE

Mniejsze bezpieczeństwo wynika m.in. z tego, że EN 954-1 nie uwzględnia aspektu awaryjności elementów systemu sterowania. Dlatego też uważa się, że zastosowanie tej normy (zamiast EN ISO 13849-1 lub EN 62061) jest nieodpowiednie – szczególnie w przypadku skomplikowanych i bardzo niebezpiecznych maszyn.

2. ZGODNOŚĆ Z NOWĄ DYREKTYWĄ MASZYNOWĄ 2006/42/WE

EN 954-1 była pisana jako norma zharmonizowana ze starą dyrektywą maszynową 98/37/WE. Jej domniemanie zgodności z dyrektywą 2006/42/WE zostało ustanowione bardziej z powodów politycznych (niedostateczny stan przygotowania przemysłu do nowych norm) niż merytorycznych. Zarówno EN ISO 13849-1 jak i EN 62061 są oparte na koncepcji bezpieczeństwa funkcjonalnego, dzięki czemu są lepiej dopasowane do nowej dyrektywy maszynowej.

3. NACISKI KLIENTÓW

Klienci świadomi słabych stron EN 954-1 i braku całkowitej zgodności z 2006/42/WE mogą nalegać na to, by ta norma nie była stosowana. Mogą również żądać zapewnienia zgodności maszyny z aktualnym poziomem stanu techniki, którego zapisaną formą są EN ISO 13849-1 lub EN 62061.

4. EN 954-1 NIE JEST NORMĄ MIĘDZYNARODOWĄ

EN 954-1:1996 jest europejską wersją międzynarodowej (wycofanej) normy ISO 13849-1:1999. Aktualną normą międzynarodową jest ISO 13849-1:2006, a jej europejskim odpowiednikiem jest EN ISO 13849-1:2008. W dobie częstego przemieszczania maszyn pomiędzy różnymi krajami, a nawet kontynentami (np. między oddziałami międzynarodowych koncernów) nieodzownym wydaje się zapewnienie międzynarodowej rozpoznawalności wymagań, jakim odpowiada konkretna maszyna.

5. NORMY TYPU C NIE BĘDĄ WIĘCEJ POWOŁYWAĆ SIĘ NA EN 954-1

Komitety Techniczne opracowujące normy typu C mają obowiązek zapewnienia ich zgodności z zapisami dyrektywy 2006/42/WE. W przypadku wymagań dla sterowania będą więc powoływać się na osiągnięcie określonego poziomu PL (lub SIL) zamiast dotychczasowych Kategorii Bezpieczeństwa.

6. KLIENCI CHCĄ BY MASZYNY BYŁY „ODPORNE NA PRZYSZŁOŚĆ”

Maszyny podlegają często modyfikacjom wykonywanym przez oryginalnego producenta, samego użytkownika lub inne firmy (np. zajmujące się automatyką przemysłową). Jeżeli taka modyfikacja w sposób istotny wpływa na ryzyko związane z zagrożeniami istniejącymi w maszynie, wówczas może być konieczne ponowne przeprowadzenie oceny zgodności takiej maszyny i umieszczenie na niej nowego oznaczenia CE. Jeżeli taka sytuacja zdarzy się po 31 grudnia 2011 r., wówczas konieczne może się okazać przeprojektowanie części układu sterowania zaprojektowanego oryginalnie wg EN 954-1. Z tego powodu klienci mogą chcieć uniknąć ryzyka dodatkowych kosztów, zobowiązując już dziś dostawców do zapewnienia zgodności układu sterowania z nowymi standardami.

7. EN 954-1 UTRUDNIA STOSOWANIE NOWYCH TECHNOLOGII

Jedną z głównych wad EN 954-1 jest to, że ogranicza ona użycie elementów systemu sterowania związanych z bezpieczeństwem do wykorzystania wyłącznie techniki przekaźnikowej. Nowoczesne programowalne sterowniki bezpieczeństwa umożliwiają ograniczenie kosztów przy jednoczesnym zmniejszeniu błędów związanych z oprzewodowaniem. Ponadto zaawansowana diagnostyka umożliwia skrócenie przestojów maszyn i ich łatwiejsze usuwanie bez angażowania specjalistów.

8. EN 954-1 MOŻE NIEPOTRZEBNIE ZWIĘKSZYĆ KOSZT MASZYNY

Stosując graf ryzyka z EN 954-1 projektanci niepotrzebnie stosowali najwyższą kategorię bezpieczeństwa do całej maszyny, zamiast tylko do jej obszaru stwarzającego największe ryzyko. Skutkiem tego było stosowanie drogich elementów systemu sterowania dla funkcji bezpieczeństwa, których zapewnienie można było zrealizować przy użyciu tańszych rozwiązań. Zastosowanie EN 954-1 często powodowało zwielokrotnianie zabezpieczeń (redundancję). Nowe normy pozwalają na uniknięcie redundancji jeżeli mimo jej braku wykaże się osiągnięcie odpowiedniego poziomu PL lub SIL. Możliwość tę radzimy jednak stosować z rozwagą. W niektórych przypadkach korzyści finansowe wynikające z wykorzystania tej możliwości mogą okazać się niewspółmiernie małe do potencjalnych negatywnych jej skutków.

9. NIEODPŁATNE OPROGRAMOWANIE DO NOWYCH NORM

W związku z większą ilością obliczeń matematycznych wynikających z zapisów nowych norm, niektóre instytucje podjęły się stworzenia specjalistycznych narzędzi wspomagających pracę automatyków. Przykładem tego może być program SISTEMA stworzony przez niemiecką jednostkę notyfi kowaną BGIA. Narzędzie to można pobrać nieodpłatnie ze strony internetowej www.dguv.de. Producenci elementów systemu sterowania opracowują często do SISTEMA gotowe biblioteki elementów. Pomagają one w szybkim obliczeniu poziomu PL osiągniętego przy wykorzystaniu wybranych elementów układu sterowania. Przykładem innego, choć płatnego rozwiązania może być również PAScal safety calculator firmy Pilz.

10. NIE STOSUJ EN 954-1 DLA SPOKOJU DUCHA

Przejście na EN ISO 13849-1 lub EN 62061 zapewni pewien poziom spokoju ducha. W Polsce poziom ten może być nieco ograniczony z powodu braku polskojęzycznej wersji tej normy. Prace nad jej tłumaczeniem są w toku. Niemniej jednak można uzyskać znakomitą pomoc w praktycznym zastosowaniu nowych rozwiązań zgłaszając się do producentów elementów systemu sterowania. Pomocne może być również skorzystanie ze specjalistycznych szkoleń stworzonych na bazie doświadczeń firm zajmujących się tą tematyką.

Mariusz Łukaszyński
LUC – CE Consulting
tel 077 442 68 90,
www.luc.pl

Powyższe punkty opracowano w oparciu o materiały źródłowe z serwisu CE-InfoService i MachineBuilding.net.