LOTOS Asfalt optymalizuje produkcję i zużycie mediów z systemem zarządzania produkcją Wonderware MES

Największym obciążeniem był koszt mediów energetycznych - gazu, pary i energii elektrycznej. Pierwszym krokiem do ograniczenia tych kosztów była decyzja o rozpoczęciu procesu monitoringu mediów.

Zakład dysponował co prawda szeregiem pomiarów i wskaźników opisujących przebieg produkcji, jednak dane te były rozproszone w kilku systemach informatycznych i produkcyjnych. Nie było jednej platformy, która online, w czasie rzeczywistym, skupiałaby i przetwarzała tysiące danych.

NAJWYŻSZY STANDARD ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ

Zapadła decyzja, żeby rozwiązać ten problem poprzez zbudowanie jednej platformy gromadzącej wszystkie sygnały - systemu klasy MES. Wybrano takie rozwiązanie, aby zapewnić najwyższe standardy jakości zarówno w sferze zarządzania spółką, jak i w procesach produkcji. "W 2009 roku rozpoczęliśmy prace koncepcyjne, a w roku 2012 opracowaliśmy pełną koncepcję i rozpoczęliśmy wdrożenie systemu w pionie produkcji" - wspomina dyrektor Mariusz Pacana.

Nad przygotowaniem koncepcji, a następnie nad jej realizacją pracował zespół składający się z pracowników pionu produkcji, finansów i logistyki. Ogólnym celem była poprawa efektywności funkcjonowania instalacji produkcyjnych LOTOS Asfalt.

W pierwszym etapie stopniowo wyłonił się zarys funkcjonalności systemu: miał on gromadzić wszystkie wymagane dane opisujące zużycie mediów energetycznych, wyliczać kluczowe wskaźniki w czasie rzeczywistym, elektronicznie obsługiwać zlecenia produkcyjne, zarządzać efektywnością procesów produkcyjnych, a także automatyzować komunikację z SAP oraz systemami Laboratorium Grupy LOTOS.

Następnie uruchomiono proces niemal codziennych spotkań, w które zaangażowano konsultantów z ASTOR. "Musieliśmy się zmierzyć z takimi elementami, jak wielogodzinne narady, ustalenia zasad komunikacji, bezpieczeństwo wymiany danych. Udało się to zrobić" - wspomina Piotr Michalewicz, kierownik projektu po stronie LOTOS Asfalt.

Pracownicy LOTOS Asfalt przedstawiali swoje potrzeby, a konsultanci ASTOR starali się je przetłumaczyć na możliwości narzędzi informatycznych Wonderware. "Według mnie największą wartością wniesioną przez ASTOR była integracja wielu różnych działów, łącznie około 60 pracowników LOTOS Asfalt i firm współpracujących" - mówi Jacek Daukszewicz.

NOWE MOŻLIWOŚCI: MES W LOTOS ASFALT

"MES jako system informatyczny daje nam przede wszystkim możliwość kontroli bieżących parametrów produkcji, natychmiastowy wgląd w kluczowe wskaźniki biznesowe oraz produkcję na czas, zgodną z planem" - podkreśla Mariusz Pacana.

System MES w LOTOS Asfalt zbudowano tak, by wartościowe informacje lub dane były widoczne na pierwszy rzut oka. Wszystko znajduje się w jednej bazie danych, dzięki czemu można te dane agregować, wyliczać wskaźniki procesowe, biznesowe, produkcyjne oraz efektywnościowe.

Od strony ułatwienia zadań pracowników odpowiedzialnych za poszczególne etapy produkcji istotne jest przede wszystkim możliwość precyzyjnego planowania produkcji - tak, by optymalizować dostępność instalacji produkcyjnych względem napływających zamówień, ale także odtworzenie w systemie genealogii procesu wytwarzania - co pozwala optymalizować koszty, przy zapewnieniu najwyższej jakości produktów oraz realizacja produkcji zgodnie z recepturą - co pozwala kontrolować zużycie materiałów, w tym wyłapywać odchylenia od receptury.

Na podstawie danych z MES technolodzy mają również możliwość optymalizacji receptur wzorcowych w SAP. "Wcześniej przebieg produkcji liczyliśmy, można powiedzieć, w zaokrągleniu, do pół tony. Teraz mamy dokładne informacje" - mówi Piotr Dąbek, mistrz produkcyjny w LOTOS Asfalt.

Szczególnie ciekawą funkcją systemu MES jest automatyczne rozliczanie produkcji, uprzednio wykonywane poprzez odręczne wprowadzanie danych do arkuszy Excel. "Dziś przychodząc do pracy, wiem, co jest zaplanowane. Na ekranie widzę numery zleceń, obserwuję postęp produkcji, wiem, ile mam czasu. Wcześniej musiałem wypełniać raporty w Excelu, teraz mogę ten czas przeznaczyć na przykład na rozplanowanie zmian i urlopów" - opowiada Piotr Dąbek. System MES ma również rozbudowane środowisko projektowe. Obecnie generuje on 50 raportów podzielonych na kilka sekcji - technologiczne, efektywnościowe, produkcyjne i planistyczne. Wśród nich jest również rejestracja dobowej emisji CO₂.

ZUŻYCIE MEDIÓW ENERGETYCZNYCH - W ZŁOTÓWKACH

"LOTOS Asfalt prowadzi działania, których celem jest podniesienie efektywności energetycznej, między innymi poprzez obniżenie zużycia mediów energetycznych" - mówi Wiesław Acela, kierownik Działu Technologii i Ochrony Środowiska w LOTOS Asfalt. "Operacje te pozwalają nam obniżyć koszty produkcji, koszty magazynowania i ekspedycji wyrobów oraz zmniejszyć ilość odprowadzanych do atmosfery gazów cieplarnianych" - podkreśla.

System MES w zakładzie ma wbudowane innowacyjne narzędzie, które pomaga oszczędzać energię w codziennych działaniach. W trakcie tworzenia systemu, gdy parametry zużycia mediów były już widoczne dla obsługi produkcji i menedżerów, pojawił się pomysł, żeby w przystępny sposób przedstawić cele oszczędności mediów ludziom odpowiedzialnym za ich zużycie na produkcji. "Oprócz typowych wskaźników pokazywanych w jednostkach zużycia mediów, pokazujemy również bieżące koszty tych mediów w złotówkach" - nie ukrywa zadowolenia Mariusz Pacana.

Pomysł okazał się bowiem sukcesem i zużycie mediów energetycznych w LOTOS Asfalt spadło bardzo znacząco. "Zakładaliśmy zwrot kosztów inwestycji w ciągu 2 lat, natomiast system zwrócił się po roku użytkowania" - mówi dyrektor. Główne źródło oszczędności to właśnie zmniejszenie kosztów mediów. Część sukcesu w oszczędnościach wynika z prostej gospodarności pracowników obsługujących instalacje. "Czasem jest to prozaiczne wyłączenie jednego urządzenia, na przykład silnika, które napędza pompę" - wyjaśnia mistrz produkcyjny Piotr Dąbek.

SYSTEM OD STRONY TECHNICZNEJ

System MES w LOTOS Asfalt zbudowano w oparciu o instalacje PLC, PHD, systemy GL oraz panele operatorskie w nadrzędnym systemie Wonderware MES do zarządzania produkcją oraz Wonderware Enterprise Integrator do integracji wielu źródeł danych. Urządzenia i oprogramowanie dostarczyła firma ASTOR.

Głównym integratorem była firma APIS, która zajęła się wdrożeniem, przetestowaniem i uruchomienie modułów funkcjonalnych jak: moduł OEE (wydajność, dostępność), moduł energetyczny (technologiczny) i moduł rozliczania produkcji. Użytkownicy systemu opracowali, zoptymalizowali i wdrożyli scenariusze obsługi - przy wsparciu konsultantów ASTOR. "Najbardziej cenię otwartość ASTOR-a na nasze pomysły i konsekwencję, z jaką później je realizuje" - mówi dyrektor Mariusz Pacana.

MONITORING ZUŻYCIA MEDIÓW ENERGETYCZNYCH

Zagregowane i przetworzone dane są stale widoczne na ekranie umieszczonym w sterowni LOTOS Asfalt. Dla tego zakładu szczególnie istotne jest śledzenie zużycia mediów w czasie rzeczywistym - gazu, pary i energii. Na ekranie czerwone linie oznaczają limity narzucone przez technologa, który realizuje gospodarkę energetyczną.

Przekroczenia linii oznacza, że obsługa powinna zwrócić szczególną uwagę na dane medium. Mistrzowie produkcyjni w LOTOS Asfalt mają bardzo dużą świadomość biznesową - dlatego optymalnie zużywają media energetyczne. Aby ułatwić to zdanie również operatorom, zużycie mediów prezentowane jest także w złotówkach. Ma to zadanie mobilizujące.

Jacek Daukszewicz
kierownik Wonderware MES
ASTOR