Bezpieczna przyszłość automatyzacji

Wyobraźmy sobie zakład produkcyjny w roku 2035. Wszystkie maszyny są połączone w sieć i komunikują się ze sobą. Wymieniają się w czasie rzeczywistym cennymi danymi, dostępnymi w chmurze, co pozwala na optymalizację procesów związanych z pracą ich samych oraz całego zakładu. Dane, a także dostęp do nich, są dobrze chronione. W ten sposób instalacje i maszyny mogą pracować niezawodnie, a zintegrowana technologia bezpieczeństwa spełnia swoje zadanie. Odpowiedniej ochronie podlegają ludzie i maszyny. Transformacja świata automatyki dobiegła końca.

Jakie czynniki zapewnią bezpieczną automatyzację przyszłości?

Pierwszym z nich są otwarte standardy komunikacji. Produkcja będzie mogła korzystać ze wszystkich dostępnych zasobów tylko pod warunkiem, że nastąpi ujednolicenie w ramach wspólnego mianownika: maszyny zaczną mówić jednym językiem, stosując standardowe, otwarte technologie informatyczne, a dzięki temu dane będą przepływały z punktu A do punktu B szybko i sprawnie.

Fundacja OPC Foundation – której zadaniem jest zapewnienie szerokich możliwości współdziałania w dziedzinie automatyki, poprzez tworzenie i utrzymywanie otwartego standardu komunikacyjnego umożliwiającego przekazywanie danych procesowych, danych o alarmach i zdarzeniach, danych historycznych oraz danych wsadowych do urządzeń różnych producentów – aktywnie pracuje nad rozwojem standardu OPC.

OPC UA to standard wymiany danych ułatwiający tworzenie połączonych w sieć instalacji od różnych dostawców – włącznie z dostępem do chmury. I to nie tylko na poziomie sterowania. Eksperci firmy Pilz, która jest jednym z członków fundacji, aktywnie działają zarówno w komitecie sterującym, jak i zespołach technicznych grupy Field Level Communications
(FLC). Nasza aktywność koncentruje się w szczególności na zadaniach grupy roboczej zajmującej się bezpieczeństwem (Safety over OPC UA).

Na poziomie czujników przyszłość już teraz staje się rzeczywistością dzięki wykorzystaniu otwartego systemu komunikacji IO-Link Safety, który stosowany jest do wymiany danych pomiędzy funkcjonalnie bezpiecznymi urządzeniami, takimi jak właśnie czujniki.

Drugim ważnym czynnikiem, mogącym mieć znaczący wpływ na przyszłość automatyzacji, będzie wykorzystanie sztucznej inteligencji (AI). Łączenie w sieci i cyfryzacja powodują zwiększenie wolumenu danych przesyłanych w obrębie hal produkcyjnych. Wyzwaniem jest skondensowanie strumieni danych i wydobycie z nich wymaganej informacji. W przyszłości sztuczna inteligencja przejmie kontrolę w zadaniach przekraczających ludzkie możliwości. Zaoszczędzony czas pracownicy będą mogli poświęcić na inne zadania. Ale czy wolno zdać się na AI w obszarze bezpieczeństwa funkcjonalnego?

Eksperci firmy Pilz intensywnie pracują nad różnymi aspektami sztucznej inteligencji. Chcą się dowiedzieć, jak wykorzystać ją w wymagającym niezawodności obszarze bezpieczeństwa maszyn. Współpracują także przy projektach badawczych dotyczących przyszłości bezpiecznej automatyzacji.

Czy przyszłość automatyzacji będzie bezpieczna?

W zakładach produkcyjnych dane są zasobem na wagę złota. Wszędzie tam, gdzie istnieją, rodzi się również zagrożenie, że ktoś będzie chciał je wykraść, usunąć, wykorzystać lub zablokować do nich dostęp. Takie działania mogą doprowadzić do zatrzymania produkcji, a w najgorszym przypadku do naruszenia funkcji bezpieczeństwa instalacji i maszyn, co może być groźne dla pracowników.

Bezpieczeństwo przemysłowe ma za zadanie zapewnić odpowiednią ochronę ludziom i maszynom. W zakresie przepisów, Rozporządzenie UE w sprawie maszyn uznało konieczność zapewnienia ochrony dla bezpieczeństwa funkcjonalnego i wprowadziło obowiązek zagwarantowania środków bezpieczeństwa przemysłowego do 2027 r. Przygotowane zostały także: projekt ustawy o odporności cybernetycznej oraz unijna dyrektywa NIS2, która weszła w życie w styczniu 2023 r. W związku z tym konieczne będzie zastosowanie odpowiednich środków technicznych, jak np. segmentacja sieci za pomocą przemysłowych firewalli. Oddzielają one od siebie krytyczne obszary sieci, co stanowi gwarancję skuteczniejszej niż dotąd ochrony przed potencjalnymi atakami z zewnątrz. Oprócz środków technicznych konieczne będzie również zastosowanie odpowiednich środków organizacyjnych, takich jak regularna ocena oraz usuwanie luk w zabezpieczeniach. Tylko oba te procesy prowadzone równolegle zapewnią niezbędne bezpieczeństwo.

Rozwiązania dla zapewnienia bezpieczeństwa funkcjonalnego

Ochrona danych i bezpieczeństwo sieci w instalacjach przemysłowych stają się coraz ważniejsze. Koncepcja bezpieczeństwa musi uwzględniać aspekty związane zarówno z ochroną, jak i bezpieczeństwem. Jedynie kompleksowe podejście może skutecznie zapobiegać podatności na uszkodzenia.

Ochronę sieci automatyki przemysłowej przed manipulacją i nieupoważnionym dostępem zapewnia moduł SecurityBridge. Monitoruje on przepływ danych między komputerem a sterownikiem i zgłasza nieautoryzowane zmiany w schemacie projektu.

Przed zagrożeniami "od wewnątrz", wynikającymi z nieostrożności personelu lub celowego działania, chroni system I.A.M. (Identyfikacji i zarządzania uprawnieniami dostępu) – dzięki interfejsowi USB PIT oe USB. W połączeniu z systemem kontroli uprawnień dostępu PITreader i uwierzytelnianiem za pomocą transpondera RFID port USB jest dostępny wyłącznie dla osób upoważnionych.

Firma Pilz od początku dostrzegła związek między ochroną a bezpieczeństwem przemysłowym i wprowadziła ważny aspekt bezpieczeństwa do swojej oferty. W ramach nowej usługi w zakresie bezpieczeństwa przemysłowego firmowi eksperci zapewniają klientowi wsparcie na wszystkich etapach tego procesu – od analizy wymagań dotyczących ochrony i identyfikacji odpowiednich środków zaradczych, aż po weryfikację bezpieczeństwa instalacji i maszyn.

Celem numer jeden pozostaje ochrona ludzi. Tylko w ten sposób można wcielić w życie wspomnianą wizję z 2035 r. – hali produkcyjnej po transformacji.

Pilz Polska
tel. 22 884 71 00
info@pilz.pl
https://www.pilz.com/pl-PL