Sygnalizatory w strefach Ex - jak czytać symbolikę ATEX

Podział na strefy zagrożonych wybuchem jest ściśle opisany w normach krajowych i europejskich.

Dokumentem bazowym dla przepisów szczegółowych jest Dyrektywa 1999/92/WE Parlamentu Europejskiego z dnia 16 grudnia 1999 roku. Dokumentem krajowym wprowadzającym te przepisy jest Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 roku w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz.U. nr 138 poz. 931). Wszystkie urządzenia dedykowane do pracy w atmosferze wybuchowej muszą spełniać tę dyrektywę i posiadać tzw. certyfikat ATEX.

Oprócz dyrektywy mamy także zestaw norm określających definicje, sposób konstrukcji urządzeń oraz ich montaż i eksploatację. Przykładem jest norma PN-EN 60079-10-1:2009 "Atmosfery wybuchowe - Część 10-1: Klasyfikacja przestrzeni - Gazowe atmosfery wybuchowe"

Urządzenia Ex dzielimy na 3 podstawowe grupy:

• Grupa I - urządzenia przeznaczone do pracy pod ziemią w górnictwie w zakładach zagrożonych wybuchem metanu lub pyłu węglowego
• Grupa I I - urządzenia do pracy w atmosferze gazów w miejscach innych niż grupa I (dzielą się dalej na kategorie IIA, IIB, IIC)
• Grupa III - urządzenia do pracy w atmosferze pyłów w miejscach innych niż grupa I (dzielą się dalej na kategorie IIIA, IIIB, IIIC)

Strefy zagrożenia wybuchem przedstawiono w tabeli.

Urządzenia przeznaczone do strefy 0 mogą także być stosowane w strefa 1 i 2, podobnie urządzenia do strefy 20 można aplikować do stref 21 i 22.

Norma EN 60079 definiuje poziom zabezpieczenia urządzenia (Equipment Protection Level, EPL). Parametr ten określa możliwość stosowania urządzenia w danej strefie. Dla stref grupy II wygląda to następująco:

Kolejnym istotnym elementem jest klasa temperaturowa. Oznacza ona do jakiej maksymalnej temperatury może nagrzać się powierzchnia urządzenia w warunkach normalnej pracy. Istotne jest aby tak dobierać urządzenia aby ich klasa temperaturowa była niższa niż temperatura zapłonu mieszaniny gazów wybuchowych. Klasy temperaturowe oznacza się od T1 (450 °C) do T6 (85 °C). Ogólnie można przyjąć że im wyższa klasa temperaturowa tym szerszy jest zakres zastosowań danego urządzenia. W przypadku stref pyłowych zamiast klasy temperaturowej podaje się bezpośrednio temperaturę w stopniach Celsjusza.

PRZYKŁADY URZĄDZEŃ SYGNALIZACYJNYCH EX Z OFERTY WERMA SIGNALTECHNIK

Kolumna sygnalizacyjna serii 741 do grupy 2G (strefy 1,2)
WERMA produkuje kolumnę sygnalizacyjną dedykowaną do stosowania w strefach Ex w których mamy do czynienia gazami potencjalnie wybuchowymi. Kolumna serii 741 posiada klasyfikację ATEX II 2G Ex e mb [ib] IIC T6 Gb co oznacza że może być stosowana grupie II gazowej, w strefach 1 i 2 (bo oznaczenie 2G) i posiada bardzo dobrą klasę temperaturową T6. Literka "e" oznacza budowę wzmocnioną, literka "m" oznacza że urządzenie jest hermetyzowane masą izolacyjną. Litera "i" wskazuje na wykonanie iskrobezpieczne. Urządzenie nie wymaga stosowania dodatkowej bariery Zenera.

Podłączenie jest kolumny jest bardzo proste. Wystarczy podać napięcie zasilania na zacisk przypisany do poziomu kolumny by zapalić odpowiedni kolor. Zacisk "ujemny" jest wspólny dla wszystkich poziomów.

Lampa sygnalizacyjna ze światłem rotacyjnym LED serii 729 do stref 2G (1+2) i 2D (21+22)
Sygnalizatory WERMA serii 729 wykonane są w technologii LED w taki sposób, że emisja światła imituje obracanie się tzw. "koguta" mimo iż urządzenie nie posiada żadnych ruchomych elementów. Lampa jest dedykowana do stosowania zarówno w strefach zagrożonych wybuchem gazów jak i wybuchem pyłów. Posiada dwa oznaczenia ATEX (wersja na 24V): II 2G Ex d e IIC T6 Gb oraz II 2D Ex tb IIIC T80stC Db. Urządzenie nadaje się więc do stref grupy II zarówno gazowych jak i pyłowych 1 i 2 oraz 21 i 22. Konstrukcja urządzenia posiada budowę wzmocnioną ("e") i osłonę ognioszczelną ("d").

Ważne jest aby zwrócić uwagę na to czy oznaczenie ATEX jest takie samo dla różnych wersji napięciowych. Zdarza się że konstrukcja lub klasa temperaturowa dla urządzeń pracujących z napięciem 230 V jest inna niż tych samych urządzeń na np. 24 V.

INS-TOM Sp. z o.o.
www.instom.com.pl