Realizacje algorytmów regulacji ciągłej na platformach softPLC

Układy sterowania bazujące na PLC są od wielu lat podstawowymi systemami stosowanymi w praktyce przemysłowej. W przypadku niektórych aplikacji rozwiązania tego typu mają jednak wady, które wiążą się z niewystarczającymi możliwościami obliczeniowymi i szybkością działania jednostki centralnej. Dotyczy to w szczególności sterowania procesami krytycznymi pod względem czasowym, dlatego alternatywą może tutaj być wykorzystanie rozwiązań softPLC.

Posłuchaj
00:00

Systemy tego typu bazuje na środowisku komputerowym i wykorzystuje interfejs procesowy z klasycznego sterownika PLC. Jako platformę sprzętową dla systemu można wykorzystać zarówno komputer klasy PC w wersji biurowej lub przemysłowej oraz inne urządzenia pracujące pod kontrolą np. systemu Windows, w tym panele wielofunkcyjne. W artykule porównano realizacje specjalnych algorytmów regulacji ciągłej – predyktora Smitha, regulatora redukcyjnego i kompensatora dynamicznego, które zostały wykonane na dwóch wymienionych platformach sprzętowych softPLC.

Obiekt regulacji

W ramach symulacji wykorzystywany jest laboratoryjny obiekt cieplny, którego główną częścią jest pręt miedziany długości 260mm i średnicy 2mm ogrzewany na jednym końcu elektrycznym elementem grzejnym w postaci spirali grzejnej nawiniętej na pręt poprzez izolator ceramiczny. Pręt nie jest izolowany cieplnie na bokach i wymiana ciepła zachodzi wzdłuż całej jego długości. Element grzejny sterowany jest sygnałem prądowym 0÷1,5A, 24VDC ze wzmacniacza mocy, na wejście którego podawany jest znormalizowany sygnał z zakresu 0÷5mA. Temperatura pręta jest odczytywana czujnikiem rezystancyjnym nawiniętym w połowie długości pręta. Zmiana rezystancji czujnika odczytywana jest w układzie mostkowym, przy czym napięcie z przekątnej mostka (0÷4mV) przetwarzane jest na sygnał prądowy z zakresu 0÷5mA z wykorzystaniem przetwornika APU-11.

Fot. 1. Element stanowiska projektowego systemu

W rozważanym przypadku obiektu regulacji sygnały wejściowy i wyjściowy mają charakter elektryczny. Niemniej procesy fizyczne zachodzące w nim stanowią dobry przykład kilku klas rzeczywistych procesów przemysłowych, które podlegają sterowaniu. Pierwszą z nich są procesy cieplne, a inną – procesy z opóźnieniem.

Opis układu w przestrzeni stanu

Podstawowym modelem matematycznym procesów zachodzących w rozważanym obiekcie jest równanie przewodnictwa cieplnego. Przyjmując założenie, że punkt zamocowania czujnika temperatury jest stały, równanie to może być zapisane w postaci równania równoważnego, którego skończenie wymiarowa aproksymacja może być zastosowana do modelowania rozważanego obiektu - np. w środowisku Matlab. Dokonując dyskretyzacji modelu ciągłego, otrzymuje się równoważny model dyskretny o następującej postaci:

gdzie: Q(i) oznacza temperaturę w chwili czasu i oraz w punkcie zamocowania czujnika, A+ jest macierzą stanu systemu, B+ jest macierzą sterowań i C+ jest macierzą wyjść systemu. W rozważanym wypadku dobrą aproksymację rzeczywistego obiektu zapewnia przyjęcie wymiaru równania stanu równego: N=25. Wartości liczbowe parametrów z jego macierzy mogą być wyznaczone numerycznie z użyciem metody najmniejszych kwadratów. W rozważanym przypadku liczbowe wartości parametrów macierzy A+ , B+ i C+ podane są w

Rys. 1. Schemat sprzętowy układu sterowania softPLC - do jego realizacji użyty został komputer osobisty z procesorem Intel Celeron 2,8GHz, pamięcią operacyjną 512MB oraz kartą komunikacyjną Siemens CP 5611

Schemat logiczny komunikacji w obrębie rozważanego systemu softPLC podany jest na rys. 2. Najważniejszą cechą rozważanego układu jest mechanizm wymiany danych Softbus. Zasadnicza jego idea polega na tym, że poszczególne komponenty układu sterowania są połączone ze sobą z wykorzystaniem sieci Profibus, która jest częściowo fizyczna a częściowo wirtualna. Fragment wirtualny łączy komponenty systemu sterowania zlokalizowane w obrębie platformy sprzętowej PC, jednak z punktu widzenia komunikacji nie ma rozróżnienia pomiędzy nim a rzeczywistą częścią sieci.

Rys. 2. Schemat logiczny oprogramowania i komunikacji w obrębie systemu softPLC do jego uruchomienia wykorzystano system Windows XP Professional SP2

Do realizacji systemu wykorzystano oprogramowanie konfiguracyjne i narzędziowe Step7 5.4 Professional. System SCADA zrealizowano z wykorzystaniem oprogramowania ProTool/Pro, a wirtualną jednostkę obliczeniową zrealizowano z użyciem oprogramowania WinLC 4.0 w wersji demonstracyjnej. Komunikacja pomiędzy Simatic Manager i WinLC odbywa się za pomocą programowego interfejsu MPI, natomiast pomiędzy pozostałymi komponentami systemu z wykorzystaniem sieci Profibus i omawianego mechanizmu Softbus. Podczas budowy systemu program dla sterownika jest zintegrowany w obrębie jednego projektu z systemem SCADA.

System bazujący na multipanelu

Drugą platformą sprzętową na której zrealizowano sterowanie softPLC, był system wykorzystujący multipanel (rys. 3). Do realizacji układu wykorzystano urządzenie Siemens MP 370 Touch oraz interfejs procesowy, którego konfiguracja podana jest w

Rys. 3. Schemat sprzętowy systemu sterowania softPLC zrealizowanego na multipanelu; sieć pracuje w trybie multimaster z wykorzystaniem protokołu znacznikowego stacje master to komputer o adresie 3 oraz multipanel o adresie 4, stacja slave to interfejs procesowy o adresie 7

Oprogramowanie realizujące algorytmy

Istotną cechą omówionych powyżej rozwiązań jest fakt, że w obydwu przypadkach wykorzystuje się takie samo środowisko programowe, jak w przypadku systemu hardPLC. Przeniesienie aplikacji napisanej wcześniej dla systemu hardPLC do dowolnego systemu softPLC jest proste i wymaga tylko przedefiniowania konfiguracji sprzętu i ewentualnej zmiany adresów wejść i wyjść sterownika. Stwarza to duże możliwości stosunkowo łatwej rekonfiguracji platformy sprzętowej bez konieczności dużej ingerencji w oprogramowanie.

W ramach opracowywania oprogramowania dla omawianych konfiguracji przewidziano następujące funkcje systemu SCADA:

Do wymiany danych pomiędzy elementami programu wykorzystano zmienne reprezentowane bezpośrednio, czyli takie których nazwy są adresami komórek pamięci wewnętrznej sterownika. Są wykorzystywane do realizacji jednego z opisanych w normie IEC 1131-3 mechanizmów wymiany danych w obrębie programu PLC. Definicje funkcji i bloków funkcyjnych zostały napisane z użyciem języka strukturalnego wysokiego poziomu Step7 SCL, natomiast bloki organizacyjne OB1 i OB35 zostały oprogramowane w języku drabinkowym LD. Wcześniejsze badania autora wykazały, że Step7 SCL dobrze spełnia wymagania pracy w czasie rzeczywistym, gdyż elementy napisane z jego wykorzystaniem są zawsze kompilowane do postaci Listy Instrukcji. Z kolei język drabinkowy LD charakteryzuje się jednoznaczną i przejrzystą interpretacją oraz dobrze zdefiniowaną obsługą błędów, co pozwala na łatwą realizację sekwencyjnego wykonywania programu zgodnie z Analizując wyniki w tabelach 6 i 7 można stwierdzić, że w przypadku komputera osobistego najkrótszy maksymalny czas cyklu i najmniejszy rozrzut wartości minimalnej i maksymalnej osiągnięto dla wysokiego priorytetu zadania. Jednakże był to również najwyższy możliwy do ustawienia priorytet, który nie zaburzałby poprawnej pracy całego komputera. W przypadku panelu maksymalny czas cyklu jest analogiczny do minimalnego czasu cyklu dla komputera, a rozrzut wartości minimalnej i maksymalnej nieco większy, niż dla systemu na PC wykorzystującego najwyższy priorytet. Z kolei w przypadku zdefiniowania standardowego lub niższego priorytetu zadania w systemie bazującym na PC, maksymalne wartości czasów cyklu oraz rozrzuty wartości są znacznie większe, niż dla systemu bazującego na panelu lub systemu na PC z wysokim priorytetem.

Na obu testowanych platformach sprzętowych najdłuższy maksymalny czas cyklu zaobserwowano dla kompensatora dynamicznego. Najczęściej powtarzająca się wartość czasu cyklu nie zależy od typu algorytmu, ale tylko i wyłącznie od platformy sprzętowej na jakiej algorytmy są realizowane.

Można podsumować, że:

W każdym z badanych przypadków, niezależnie od typu systemu i wszystkich pozostałych czynników, najdłuższy zmierzony czas cyklu był około 10 razy krótszy niż przyjęty okres próbkowania algorytmu. W związku z tym każdy z testowanych systemów sprzętowo-programowych softPLC stanowi stabilną platformę spełniającą wymogi czasu rzeczywistego do realizacji sterowania procesem ciągłym z użyciem algorytmu specjalnego.

Dr inż. Krzysztof Oprzędkiewicz
Katedra Automatyki AGH

Tabele

  • TABELA 1. Liczbowe wartości parametrów dyskretnego równania stanu obiektu
  • TABELA 2. Wartości transmitancji zastępczych obiektu
  • TABELA 3. Konfiguracja interfejsu procesowego
  • TABELA 4. Oprogramowanie użyte do realizacji systemu softPLC bazującego na multipanelu
  • TABELA 5. Zadania realizowane podczas wyznaczania sygnału sterującego
  • TABELA 6. Zmierzone wartości czasu cyklu sterownika dla rozważanych algorytmów specjalnych realizowanych na multipanelu
  • TABELA 7. Zmierzone wartości czasu cyklu sterownika dla rozważanych algorytmów specjalnych realizowanych na PC
Zobacz więcej w kategorii: Technika
Przemysł 4.0
Spawanie laserem - precyzyjna technologia przyszłości w obróbce metali
Bezpieczeństwo
Bezpieczny wodór - od produkcji, do użytkowania
Komunikacja
OPC UA - co to jest i jak działa nowoczesny standard komunikacji w automatyce przemysłowej
Zasilanie, aparatura nn
Współczynnik mocy – co to jest, jak działa i dlaczego ma znaczenie w instalacjach elektrycznych
Silniki i napędy
Silniki krokowe
Silniki i napędy
Przygotowanie sprężonego powietrza
Zobacz więcej z tagiem: Artykuły
Temat miesiąca
Wod-kan, uzdatnianie wody i oczyszczanie ścieków
Technika
Ochrona przed korozją
Magazyn
Maj 2025

Poradnik doboru rozwiązań drukujących - drukarki mobilne, stacjonarne i przemysłowe

Jak dobrać drukarkę do zastosowań w logistyce, przemyśle czy handlu? Na co zwrócić uwagę, jeżeli chodzi o cechy i funkcje urządzenia? Jak zapewnić wysoką niezawodność pracy oraz trwałość systemu drukującego? A co z oprogramowaniem? W artykule odpowiadamy na powyższe pytania, przedstawiając przykłady nowoczesnych urządzeń drukujących, które z powodzeniem sprawdzają się w wymienionych zastosowaniach.
Zapytania ofertowe
Unikalny branżowy system komunikacji B2B Znajdź produkty i usługi, których potrzebujesz Katalog ponad 7000 firm i 60 tys. produktów