Bezpieczeństwo układów sterowania maszyn wg EN ISO 13849

Dyrektywa maszynowa wymaga, by system sterowania maszyną zapewniał jej bezpieczne funkcjonowanie. W praktyce oznacza to, że projektant systemu sterowania musi wziąć pod uwagę zarówno normalne jak i niepoprawne działanie maszyny, będące wynikiem np. uszkodzenia układu sterowania. Musi on również uwzględniać środki zapobiegające możliwości obejścia zabezpieczeń. Dyrektywa maszynowa nie precyzuje jednak w jaki sposób bezpieczeństwo ma zostać zrealizowane.

Wymagania dyrektywy dotyczące bezpieczeństwa funkcjonalnego maszyny zostały uszczegółowione w normach zharmonizowanych. Od 1996 roku stosowano normę EN 954-1, która określiła wymagania dla elementów systemu sterowania i wprowadziła podział na tzw. Kategorie Bezpieczeństwa (B, 1, 2, 3, 4). Norma ta nie uwzględniała jednak kwestii niezawodności (możliwych uszkodzeń) elementów składowych systemu sterowania. Dlatego też opracowano nową edycję wspomnianej normy i opublikowano ją pod numerem EN ISO 13849-1, w której oprócz Kategorii Bezpieczeństwa wprowadzono pojęcie Poziomu Zapewnienia Bezpieczeństwa (Performance Level [PL]: a, b, c, d, e). Praktyczne wykorzystanie tej normy, bez stosownego przygotowania i użycia narzędzi wspomagających jest jednak dość trudne.

Niniejsze szkolenie odpowiada na wiele pytań związanych z doborem, projektowaniem i walidacją tej części układu sterowania maszyny, która odpowiada za bezpieczeństwo. Szkolenie składa się z 3 niezależnych modułów tworzących spójną i logiczną całość wymagań dla układu bezpieczeństwa maszyny:

MODUŁ 1: Zasady projektowania wg EN ISO 13849-1 (2 dni);

MODUŁ 2: Ćwiczenia z użyciem programu Sistema (1 dzień);

MODUŁ 3: Walidacja wg EN ISO 13849-2 (1 dzień).

Uczestnicy szkolenia w trakcie:

Modułu 1. poznają m.in.:

• powiązania wymagań tytułowej normy z wymaganiami przepisów prawnych,
• praktyczne zagadnienia dotyczące doboru komponentów układu sterowania,
• zasady projektowania układu bezpieczeństwa maszyny;

Modułu 2. przećwiczą zdobytą wiedzę metodą krok po kroku z użyciem nieodpłatnego programu SISTEMAułatwiającego m.in.:

• dobór odpowiednich elementów układu sterowania,
• niezbędne obliczenia oraz
• tworzenie dokumentacji wymaganej przez normę.

Modułu 3. poznają proces, zasady, metody i narzędzia dokonywania walidacji układów:

• mechanicznych,
• pneumatycznych,
• hydraulicznych i
• elektrycznych.

Szkolenie zawiera również porównanie:

• poziomów PL (Performance Level / Poziom Zapewnienia Bezpieczeństwa) z
• poziomami SIL (Safety Integrity Level / Poziom Nienaruszalności Bezpieczeństwa) wynikającym z normy EN 62061 (oraz powiązanych z nią norm z serii EN 61508 i pokrewnych).

Szkolenie to nie obejmuje jednak przedstawienia pełnego zakresu normy EN 62061. Jest to przedmiotem odrębnego szkolenia pt. „Bezpieczeństwo maszyn – algorytm wyznaczania Poziomu Nienaruszalności Bezpieczeństwa SIL”

Profil szkolenia uwzględnia przede wszystkim potrzeby producentów, integratorów oraz firm modernizujących maszyny i linie technologiczne. Informacje przedstawiane na szkoleniu będą jednak bardzo pomocne również dla producentów poszczególnych elementów składowych systemu sterowania (SRP/CS).

W szkoleniu wykorzystano wiedzę, praktyczne doświadczenia oraz materiały szkoleniowe specjalistów z zakresu wymagań dyrektyw związanych z oznaczeniem CE, projektantów i audytorów układów sterowania odpowiedzialnych za bezpieczeństwo oraz producentów elementów składowych układu sterowania (Schmersal, Sick, Bosch Rexroth).