System pomiarowo-detekcyjny do gazów i par cieczy, mogący pracować w strefach zagrożonych wybuchem

Niebezpieczne gazy – niebezpieczna praca

Ludzie pracujący w niebezpiecznych warunkach muszą mieć zapewnioną ochronę poprzez stały monitoring stężenia groźnych dla zdrowia gazów. Dlatego w wielu branżach obowiązkowe jest stosowanie odpowiednich systemów detekcji gazów. Zagrożenie stanowią jednak nie tylko toksyczność i wybuchowość. Równie ważny jest spadek ilości tlenu, spowodowany np. jego wyparciem w określonej przestrzeni poprzez inny gaz (azot, hel). Grozi to niedotlenieniem przebywających w takiej przestrzeni osób.

Stosowanie urządzeń wczesnego wykrywania i ostrzegania o powstałym zagrożeniu, wynikającym z niedopuszczalnego stężenia gazów wybuchowych lub toksycznych, pozwala przeciwdziałać niebezpieczeństwu. Stacjonarne systemy detekcji gazu mają za zadanie zainicjowanie alarmu i ostrzeżenie personelu obiektu o powstałym zagrożeniu (jego rodzaju, miejscu występowania i skali). Mogą też sterować różnymi urządzeniami wykonawczymi, np. odciąć dopływ gazu do nieszczelnej instalacji, uruchomić wentylację czy nawet wezwać jednostki straży pożarnej. Z tego względu bardzo istotne jest prawidłowe zaprojektowanie takiego systemu i odpowiednie rozmieszczenie detektorów gazu, by zapewniał właściwy poziom ochrony.

Głowice i czujniki

Systemy detekcji gazów powinny być zawsze dopasowane do specyfiki obiektu, w którym mają pracować, stąd oparte są na różnego rodzaju sensorach. W zależności od stopnia zagrożenia gazem wybuchowym lub toksycznym nie bez znaczenia pozostaje zatem wybór odpowiednich urządzeń kontrolno-pomiarowych, które zabezpieczą obiekt przed niebezpiecznym stężeniem gazu.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów, firma ALTER S.A. poszerzyła swoją ofertę o serię głowic MGX-70/S, pracujących bez konieczności stosowania central pomiarowo-detekcyjnych. Przeznaczone są one do różnorodnego spektrum zastosowań przemysłowych, z szerokim wyborem funkcji i korzyści.

W zależności od rodzaju i zakresu mierzonego medium, głowice wyposażane są w odpowiednie czujniki:

• półprzewodnikowe – do wykrywania i pomiaru gazów wybuchowych oraz par cieczy palnych, a także niektórych gazów toksycznych w małych zakresach stężeń;
• katalityczne (pellistorowe) – do wykrywania i pomiaru gazów wybuchowych oraz par cieczy palnych w zakresie do 100% DGW;
• elektrochemiczne – do wykrywania i pomiaru gazów toksycznych i tlenu;
• absorpcyjne w podczerwieni (IR) – do wykrywania i pomiaru gazów wybuchowych (100% DGW i 100% V/V) oraz CO2;
• fotojonizacyjne (PID) – do wykrywania i pomiaru lotnych związków organicznych (VOC).

Budowa głowic pozwala na ich stosowanie w strefach 1 i 2, zagrożonych wybuchem mieszanin gazów i par cieczy palnych z powietrzem, oraz w strefach 21 i 22, zagrożonych wybuchem mieszanin przewodzących pyłów palnych z powietrzem. Ich podstawowa funkcja to wykrycie i pomiar stężenia gazów, uruchomienie na tej podstawie sygnalizacji lokalnej i wbudowanych wyjść przekaźnikowych oraz przekazanie tej informacji do jednostki nadrzędnej. Sygnał przekazywany na zewnątrz ma postać analogową (4‒20 mA) i/lub cyfrową (Modbus RTU). Dodatkowo głowicę wyposażono w dwa konfigurowalne wyjścia przekaźnikowe, mogące bezpośrednio sterować urządzeniami zewnętrznymi.

Niewątpliwą zaletą głowic jest wymienny moduł czujnika – łatwy do wymiany, kalibracji i konfiguracji. Wizjer inspekcyjny w pokrywie komory głównej umożliwia optyczną kontrolę stanów głowicy bezpośrednio na niej poprzez diody LED.

Lokalizacja detektora

Głowice MGX-70/S, współpracujące dodatkowo z urządzeniami wykonawczymi (zawory, sygnalizatory akustyczno-optyczne, tablice ostrzegawcze), tworzą systemy o bardzo szerokich możliwościach, zapewniając pełne bezpieczeństwo chronionego obiektu. Projekt, dobór i montaż systemów detekcji gazów należy jednak zlecać wyspecjalizowanym podmiotom, które mają w tym zakresie odpowiednie możliwości techniczne, wiedzę, a przede wszystkim doświadczenie.

W tym celu bardzo często wymagane jest sporządzenie oceny ryzyka, która pozwoli wyznaczyć potencjalne miejsca zagrożenia i wskazać optymalne miejsca lokalizacji detektorów gazu. Przy ocenie ryzyka należy wziąć pod uwagę nie tylko potencjalne źródła wycieku gazu, ale również miejsca oddziaływania i obszary, w których gaz może ulec zapłonowi. Miejscem odziaływania jest powierzchnia, na której istnieje ryzyko pojawienia się stężenia gazu oraz zagrożenia zdrowia i życia ludzkiego. Obszarem zapłonu jest natomiast miejsce, w których gaz wraz ze źródłem zapłonu tworzy atmosferę wybuchową. Nie bez znaczenia staje się zatem właściwa lokalizacja detektora gazu. Powinien on być tak umieszczony, aby stężenie gazu zostało wykryte, zanim powstanie mieszanina niebezpieczna – czyli w miejscu najwyższych spodziewanych nagromadzeń gazu lub w strumieniu wentylacyjnym doprowadzającym gaz do czujnika z punktów najbardziej prawdopodobnych wypływów.

Sposób rozmieszczenia głowic powinien uwzględniać następujące czynniki:

• potencjalne źródła wypływu gazu;
• parametry fizykochemiczne gazu;
• charakter możliwego wypływu (naturalno-turbulentny lub strumieniowy);
• topografię pomieszczenia;
• rodzaj wentylacji (naturalna, mechaniczna), jej niezawodność oraz możliwe zmiany natężenia i kierunku strumienia wentylacji;
• obecność źródeł ciepła;
• zmienność warunków klimatycznych;
• obecność gazów zakłócających;
• lokalizację potencjalnych źródeł zapłonu w przypadku gazów palnych (iskier elektrycznych, mechanicznych, otwartego ognia i elementów o wysokiej temperaturze);
• wyposażenie pomieszczenia (przegrody, sprzęty meble itp.), mogące powodować powstawanie martwych stref, w których następuje kumulacja gazu.

Dbałość o głowice

Głowica MGX-70/S, znajdująca się w ofercie ALTER S.A., spełnia wszelkie oczekiwania klientów, a dodatkowo została zaprojektowana w sposób zapewniający łatwą i tanią instalację oraz niskie koszty eksploatacji. W celu zapewnienia pełnego bezpieczeństwa i poprawności działania głowic należy jednak nie zapominać o prawidłowej ich konserwacji i eksploatacji. Powinny być utrzymywane w należytej czystości. Nie należy dopuszczać do ich zabrudzenia – zwłaszcza dotyczy to części czoła czujnika, przez którą dyfunduje gaz, gdyż może to spowodować zmniejszenie czułości sensorów lub, w skrajnych przypadkach, doprowadzić do całkowitej utraty zdolności metrologicznych.

W celu uniknięcia fałszywych alarmów trzeba przeprowadzać okresowe kalibracje głowic, zgodnie z zaleceniami producenta.

Alter S.A.

ul. Pocztowa 13, 62-080 Tarnowo Podgórne
tel./faks: +48 61 8146-557
www.altersa.pl