Panele operatorskie

Branża związana z produkcją i dystrybucją paneli operatorskich oraz komputerów panelowych należy od lat do atrakcyjnych obszarów rynku branżowego. Urządzenia te stanowią nieodzowne elementy maszyn i instalacji automatyki, zapewniają możliwość komunikacji z operatorami oraz wizualizację informacji, których w epoce Przemysłu 4.0 jest coraz więcej. W praktyce obszar ich zastosowań wykracza daleko poza przemysł, obejmując m.in. energetykę, aplikacje w automatyce budynkowej czy transporcie.

Jakie panele operatorskie?

Zacznijmy od klasyfikacji najpopularniejszych urządzeń z omawianego zakresu. Patrząc na wyniki bieżącego oraz poprzednich badań rynku, można stwierdzić, że kluczową grupę produktów stanowią niezmiennie niewielkie i średniej wielkości HMI z ekranami kolorowymi. Takie panele, z wyświetlaczami o przekątnych do 10 cali, wykorzystywane są m.in. w maszynach, służą do sterowania urządzeniami, używane są też w pojazdach oraz innych aplikacjach. Mniejszy odsetek osób wskazał na wersje z ekranami dużymi, na końcu zestawienia znalazły się HMI monochromatyczne. W statystyce niezmienne miejsce zajmują komputery panelowe, czyli urządzenia o dużych możliwościach obliczeniowych i funkcjonalności, które stosowane są w wymagających aplikacjach w przemyśle, energetyce czy transporcie. Warto też zauważyć, że występuje trend popularyzacji mniejszych, kolorowych HMI – głównie kosztem ekranów monochromatycznych. Poza tymi zmianami struktura sprzedaży, jeżeli chodzi o typy dostarczanych do polskich odbiorców produktów, jest na przestrzeni ostatniej dekady dosyć stała.

Sektor OEM i przemysł produkcyjny

Najczęstsze zastosowania omawianych urządzeń

Pomimo że niewielkie ekrany dotykowe to dla nas codzienność i spotykamy się z nimi praktycznie na każdym kroku, w przypadku omawianej branży oraz dostawców HMI głównym obszarem zbytu pozostaje niezmiennie przemysł. Panele stosowane są w aplikacjach na liniach technologicznych, w maszynach i urządzenia oraz w szafach sterujących – zarówno tych nowych, jak też podlegających modernizacjom. Wskazania te zdominowały początek bieżącej statystyki.

Na dalsze rynki składają się bardzo różne branże – automatyka budynkowa (regularny wzrost w ostatnich latach), logistyka i zastosowania magazynowe (również wzrosty), energetyka (niewielki spadek), a także sektory: transportowy i związany z zastosowaniami specjalnymi i handlowy (również spadek w stosunku do poprzedniego badania). Całość tworzy szeroki front dla dostawców HMI, na którym istnieje wielu odbiorców o zróżnicowanych wymaganiach względem urządzeń wizualizacyjnych. Duża liczba aplikacji daje też możliwość specjalizacji, choćby pod kątem wspomnianej wcześniej odporności mechanicznej i środowiskowej.

Najpopularniejsze w kraju marki paneli operatorskich – zestawienie nie odzwierciedla udziałów wymienionych firm w rynku

Najpopularniejsze w kraju marki komputerów panelowych – zestawienie nie odzwierciedla udziałów firm w rynku

Jak to będzie wyglądało w przyszłości? Dzisiaj, wracając do epidemii koronawirusa i wynikających z niej problemów gospodarczych, prognozowanie przyszłości jest trudne. Pozostając w domenie branżowej, jako najbardziej przyszłościowe rynki wskazać można: sektor produkcji przemysłowej (automatyzacja), branżę maszynową, rynek automatyki budynkowej oraz przemysł spożywczy.

Wojciech Śmigiel

WObit

Jakie są najczęstsze zastosowania HMI? Czy jest to cały czas przemysł, czy też aplikacje poza nim? Jakiego rodzaju urządzenia są stosowane?

Niezmiennie od kilku lat większość rynku HMI należy do aplikacji związanych z przemysłem, procesami produkcyjnymi oraz budową maszyn. Liczba zastosowań w inteligentnym budownictwie systematycznie wzrasta, przy czym nie jest to poziom wzrostu, który zakładany był kilka lat temu.

Obserwujemy natomiast znaczny wzrost zainteresowania panelami HMI w branżach związanych z czystą energią oraz szeroko rozumianą elektromobilnością – od pojazdów AGV po auta elektryczne. Produkowane przez naszą firmę roboty AGV wyposażone są także w panele HMI.

Liczba aplikacji, w których potrzebne są panele HMI o wyrafinowanych parametrach, stanowi mniej niż 10% całego rynku HMI w Polsce. W zdecydowanej większości wystarczają standardowe panele – o przekątnej ekranu od 7 do 10 cali, pracy w temperaturach 0–45°C i z komunikacją MODBUS/CAN. Tym, czym można przekonać klienta, jest "coś więcej, niż tylko sprzedaż". Obejmuje to: wsparcie posprzedażowe, szkolenia, pomoce w postaci przykładowych programów czy oferowanie całych systemów składających się np. panelu HMI, sterownika PLC, silnika krokowego/serwo oraz sterownika. Wiele razy zdarzało się, że klienci przysyłali do nas stworzone przez siebie projekty, które sprawdzaliśmy i wskazywaliśmy błędy. Dzięki temu, że tworzymy dla klientów aplikacje, w których korzystamy z oferowanych paneli HMI, możemy podzielić się dużym doświadczeniem i odpowiedzieć na skomplikowane zagadnienia.

Co może hamować rozwój rynku?

Pomimo niezmiennej atrakcyjności omawianego rynku, krajowy sektor dystrybucji HMI – zdaniem jego uczestników – boryka się cały czas praktycznie z tymi samymi problemami. Najwięcej uwag krytycznych i wskazań negatywnych tendencji związanych było z kwestiami konkurencyjności, w szczególności ze strony oferentów tanich urządzeń. W roli takich produktów występować może natomiast sprzęt komercyjny, który oferowany jest jako przemysłowy, lub po prostu HMI o niskiej jakości. Niektórzy wskazywali tu na wyroby azjatyckie, aczkolwiek trudno tutaj uogólniać, bowiem firmy takie jak Advantech czy iEi, a więc tajwańskie, to dostawcy jakościowych, wysoce niezawodnych urządzeń. Najlepiej więc pozostać przy określeniu "produkty low-cost niespełniające wymogów przemysłowych" – i to właśnie ich podaż jest główną bolączką lokalnie działających firm.

Zmiany koniunktury w branży

Tendencje w zakresie koniunktury na krajowym rynku HMI

Do innych problemów branży zaliczono: brak standaryzacji, trudności z przekonywaniem klientów do nowych rozwiązań, problemy z oprogramowaniem, a także małe wsparcie dla starszych systemów operacyjnych w kontekście zmian technologicznych. Wymieniane były również kwestie komunikacyjne, kompatybilnościowe oraz, co dotyczy rynku, związane z niewielkimi budżetami rezerwowanymi w projektach na wizualizację. Wiele z tych uwag jest wspólnych dla branży automatyki i działających w niej dostawców. Nie zaszły tu również specjalne zmiany w stosunku do poprzednio publikowanych przez nas opracowań.

Patrycja Przybylska

Beckhoff Automation

Jakie są cechy charakterystyczne HMI i komputerów panelowych? Co zmienia się w technologiach tych urządzeń?

Cechą, na którą zwraca się uwagę w przypadku doboru panelu operatorskiego, jest przede wszystkim możliwość integracji takiego urządzenia. Chodzi tu o jego interfejsy komunikacyjne – bardzo często pojawiają się porty szeregowe, Ethernet czy USB – szczególnie do tworzenia połączenia urządzeń peryferyjnych. W warunkach przemysłowych istotna jest też jakość wykonania oraz stopień ochrony. Z uwagi na trend na rynku, który dotyczy coraz wyższych wymagań klientów w zakresie grafiki i estetyki wizualizacji wyświetlanej przez HMI, wydajność obliczeniowa tych urządzeń będzie wzrastać.

Bardzo często mówi się dzisiaj już nie o panelu operatorskim, a o komputerze panelowym, który odpowiada za aplikację sterującą i jednocześnie wyświetla wizualizację. Rozwiązanie to jest o tyle wygodne, że w zasadzie pomijamy kwestię integracji. Ale ma ono też swoje wady – w przypadku usterki takiego komputera tracimy nie tylko interfejs graficzny, ale również sterowanie. Bardzo ważne jest więc też to, gdzie i w jakim celu takie urządzenie będzie wykorzystywane.

Czy multitouch to nadal nowość i największy wyróżnik urządzeń na rynku, czy raczej już standard?

Multitouch nie jest już dzisiaj nowością i cechą, która przekonałaby kogoś do konkretnego rozwiązania. Na pewno do decydujących czynników zaliczają się: cena urządzenia oraz oprogramowanie wizualizacyjne – to, zapewnia ono bogate biblioteki gotowych symboli, czy jest darmowe i intuicyjne w obsłudze. Obecnie warto również szukać rozwiązań, które oferują integrację z IoT – taką jak przesyłanie danych do chmury obliczeniowej.

Czym przekonywać klientów do wyboru konkretnych produktów?

Świadomość klienta, że może liczyć na długoterminowe i sprawne wsparcie, jest czasami czynnikiem decydującym. Nie bez znaczenia jest tutaj też relacja pomiędzy klientem, a przedstawicielem danej firmy. Ważna jest ponadto elastyczność dostawcy, tj. możliwość personalizacji pewnych rozwiązań. Są to przykładowo: możliwość dodania do panelu dodatkowych przycisków fizycznych i swobodnego zaprogramowania ich funkcjonalności, różne możliwości montażu panelu i inne.

Na koniec o liderach branży

Zamiast standardowego podsumowania proponujemy spojrzenie na rynek pod kątem popularnych w branży marek. W omawianym sektorze działa duża grupa firm, zaś liczba dostępnych w Polsce urządzeń jest całkiem spora. W przypadku paneli operatorskich na trójkę liderów wytypowane zostały: Siemens, Weintek oraz Pro-Face, przy czym dwie pierwsze firmy znacznie wyróżniły się pod względem otrzymanej liczby głosów. Należy również zauważyć, że Pro-Face należy do koncernu Schneider Electric, który został w statystyce – zgodnie ze wskazaniami respondentów – ujęty jako osobna marka. Do istotnych w omawianym obszarze podmiotów należą też m.in.: KINCO, B&R, Phoenix Contact, Omron Electronics, ESA oraz Beckhoff Automation. Sytuacja jest tutaj analogiczna do dawnej.

W przypadku komputerów panelowych można mówić o dominacji dwóch firm – tajwańskiego Advantecha oraz koncernu Siemens. Obydwie otrzymały zdecydowanie największą liczbę głosów (wskazań) respondentów. Siemens jest kompleksowym dostawcą automatyki i oprogramowania, zaś Advantech to firma o specjalizacji w zakresie komputerów przemysłowych i pokrewnych produktów oraz rozwiązań IoT. Trzecie miejsce w rankingu zajął Beckhoff Automation, na kolejnych znalazły się m.in.: B&R, Delta Electronics, ESA, ASTOR (Astraada), a także Phoenix Contact oraz iEi Integration. Warto na sam koniec zaznaczyć, że wymienione rankingi są próbą jakościowej oceny popularności marek w kraju i nie stanowią zestawień o charakterze ilościowym.

Thomas Spranzel

Turck

Jakie są cechy HMI i co zmienia się w tym zakresie? Czy możliwość pracy wielodotykowej jest dzisiaj postrzegana nadal jako nowość, czy raczej coś standardowego?

Cechy charakterystyczne paneli operatorskich to m.in.: możliwość tworzenia intuicyjnych systemów sterowania, wprowadzania zmian, które nie wymagają przebudowy stacji, a także możliwości w zakresie zastępowania tradycyjnych przycisków przez te widoczne na panelu dotykowym, a wraz z tym umieszczania różnego rodzaju wskaźników i wyświetlania wyników analiz na ekranie. Panele operatorskie wyposażane są w coraz bardziej wydajne mikroprocesory, ich interfejsy graficzne charakteryzuje coraz lepsza jakość obrazu. Ponadto HMI mogą pełnić funkcję sterownika PLC i, z dodatkowymi kartami sygnałowymi, obsługiwać złożone procesy.

Jeżeli chodzi o technologię multitouch, to staje się ona standardem. Warto natomiast, aby panel miał dodatkowe możliwości w postaci obsługi sygnałów czy większej liczby obsługiwanych protokołów komunikacyjnych. Dodatkowo jego oprogramowanie powinno być intuicyjne. Cena jest jak zawsze ważnym czynnikiem, ale w dobie zwiększonych możliwości paneli, które są też sterownikami, klienci akceptują obecne poziomy.

Jakie są najczęstsze zastosowania HMI? Jak wygląda krajowy rynek tych produktów z punktu widzenia dostawców urządzeń?

Panele HMI przeważnie spotykamy w większych maszynach produkcyjnych, ale nie jest to jedyne miejsce ich zastosowań. Mniejsze panele HMI znajdują zastosowanie np. przy częściowo zautomatyzowanych stacjach roboczych i w obszarach wizualizacji podstawowych wartości liczników w podprocesach w większych maszynach. Polscy odbiorcy coraz częściej decydują się na panele HMI z PLC oraz te z większymi wyświetlaczami z funkcją dotykową (pojemnościowa).

Sektor HMI nie jest rynkiem zamkniętym. Modernizacja zakładów produkcyjnych pozwala na promowanie nowych rozwiązań, a nie korzystanie z utartych ścieżek, co miało miejsce w latach poprzednich. Coraz więcej klientów poszukuje inteligentnych rozwiązań dostępnych w panelach. Przyszłość tych urządzeń to: coraz większa moc obliczeniowa, rozbudowa funkcjonalności oraz obsługa coraz większej liczby protokołów wraz z funkcjonalnością ich konwersji. Klienci, którzy mają coraz większy potencjał, to zakłady modernizujące swoje linie produkcyjne, firmy podnoszące poziom automatyzacji i szukające dopasowanych rozwiązań.