Elementy wykonawcze, pneumatyka, hydraulika

Automatyzacja i robotyzacja procesów produkcyjnych, praca maszyn roboczych, zdalna kontrola klap wentylacyjnych – wiele tych i podobnych im zadań byłoby niemożliwych bez elementów wykonawczych. W przemyśle stosowane są różne rodzaje siłowników: pneumatyczne, hydrauliczne oraz elektryczne, a także szeroka gama osprzętu do nich. Jednocześnie branże związane z ich dystrybucją stanowią odmienne od siebie rynki – zarówno pod względem klientów, jak też wielkości i tempa rozwoju. Przedstawiamy wyniki nowego badania, które przynosi ich ciekawy obraz w postpandemicznej rzeczywistości

Jeżeli chodzi o aplikacje elementów wykonawczych oraz ich typowych odbiorców, to wyniki uzyskane w ostatnim badaniu ankietowym nie różnią się znacząco od tych publikowanych w latach poprzednich. Mamy tutaj do czynienia przede wszystkim z dwoma głównymi grupami odbiorców – klientami końcowymi (zakłady przemysłowe z różnych sektorów) oraz producentami maszyn. Ci pierwsi kupują elementy wykonawcze, zawory i pokrewne podzespoły zarówno na potrzeby utrzymania ruchu i serwisu, jak też modernizacji oraz rozbudowy istniejących instalacji. W przypadku większych zakładów wdrożenia mogą być wykonywane przez znajdujące się w nich zespoły automatyki lub zewnętrzne firmy zajmujące się integracją systemów.

Odnośnie do producentów maszyn, to w tej kategorii zagregowano zarówno wytwórców typowych maszyn produkcyjnych, jak też podnośników, wind czy przykładowo bram. Dwie kolejne grupy to integratorzy systemów oraz producenci pojazdów (szynowych, budowlanych, rolniczych, roboczych, śmieciarek, pługopiaskarek i innych). Należy dodać, że każda z grup produktów ma specyfikę zastosowań, co powiązane jest z cechami samych siłowników.

 

Siłowniki elektryczne – najpopularniejsze zdaniem dostawców marki siłowników sprzedawanych w Polsce; zestawienie nie dotyczy udziałów firm w rynku

Wymogi klientów

Polscy odbiorcy siłowników, zaworów i pokrewnych produktów w swoich decyzjach zakupowych kierują się wieloma kryteriami, aczkolwiek dominującym pozostaje cały czas cena (72% wskazań). Niewątpliwie wynika to z charakteru samych produktów oraz cech branży. Omawiany rynek charakteryzuje duża liczba działających na nim dostawców i związana z tym podaż produktów, co w naturalny sposób sprzyja konkurencji cenowej. Również same produkty, poza innowacjami takimi jak np. zintegrowane z napędami elektrycznymi wyspy zaworowe, również należą do wyrobów dosyć standardowych, a w każdym razie takich, które na pierwszy rzut oka są do siebie podobne.

Stąd też dostawcy często przenoszą dyskusje z klientami na obszary dotyczące parametrów technicznych (60% wskazań), niezawodności (62%), czasu dostawy czy też możliwości dostarczenia kompletnej aplikacji, w tym obejmującej elementy niestandardowe. Jest to jak najbardziej słuszne, bo nie tylko pozwala na wyróżnienie się na rynku, ale kryteria te należą też do wysoce istotnych dla klientów.

Odbiorcy szukają ponadto produktów jakościowych i niezawodnych (58%), co wprost wynika z charakteru tworzonych przez nich aplikacji. W maszynach czy na liniach produkcyjnych elementy wykonawcze są z jednej strony obciążone mechanicznie i pracują w warunkach narażeń środowiskowych, z drugiej zaś przerwa w ich działaniu na skutek awarii może wiązać się z zatrzymaniem odcinka instalacji technologicznej, a więc też kosztami. Z tych powodów oszczędność na zamienniku i zastosowanie wyrobu od producenta o niewiadomej reputacji jest często odrzucane już na wstępie procesu wdrożeniowego.

 

Sytuacja w branży w podziale na konkretne produkty(0 – fatalna, 5 – bardzo dobra)

Wybór produktów markowych (52%) jest też często podyktowany możliwością stworzenia kompletnego systemu sterowania i wykonawczego z komponentów jednego dostawcy. Jego integracja ma zazwyczaj miejsce po stronie klienta – czy to wytwórcy maszyn, czy przykładowo integratora systemów, dla których istotna jest szybkość i łatwość uruchomienia docelowego układu. Stąd też ważnym wymogiem jest kompleksowość asortymentu, a tę zazwyczaj gwarantują producenci specjalizujący się w omawianej tematyce. Część przedsiębiorstw oferuje też produkcję na zlecenie – dotyczy to szczególnie siłowników, w przypadku których wykonania katalogowe nie zawsze pasują odbiorcom pod względem wymiarów czy też innych parametrów.

W badaniu zapytaliśmy również producentów i dystrybutorów o to, na czym w rzeczywistości zarabiają. O ile bowiem elementy wykonawcze stanowią dla wielu z nich rdzeń oferty, o tyle biznes w omawianych branżach związany jest też z dostarczaniem osprzętu do siłowników – a takiego jest szczególnie dużo w przypadku wersji pneumatycznych i hydraulicznych. Do tego dochodzą układy sterowania i inne produkty z omawianego zakresu. Udział każdej z kategorii jest spory. Co ciekawe – wyniki te są od lat dosyć stałe. Respondentów zapytaliśmy również o to, czy ich zdaniem elementy wykonawcze sprzedają się samodzielnie, czy jako kompletacje oraz większe systemy. W tym przypadku odpowiedzi ułożyły się w proporcji 59% do 41%.

Kim są dostawcy?

Wśród przedsiębiorstw działających na omawianych rynkach wyróżnić można przede wszystkim: producentów zagranicznych, którzy są u nas obecni poprzez swoje oddziały lokalne, firmy będące producentami polskimi oraz grupę podmiotów dystrybucyjnych. Chociaż zawarta w tej analizie nie jest bardzo długa, pakiet oferowanych u nas produktów jest praktycznie kompletny i nie odbiega od tych dostępnych na innych rynkach.

 

diag15 "Na czym zarabia się w branży?" – odpowiedzi na pytanie

Jeżeli chodzi o pierwszą z wymienionych grup, dominują tu firmy zachodnioeuropejskie. Takimi są m.in. Bosch Rexroth (hydraulika siłowa, napędy elektryczne, sterowanie), Festo (pneumatyka i napędy elektryczne, mechatronika, sterowanie), IMI International (pneumatyka, zawory, siłowniki i inne produkty), a także Parker Hannifin Sales Poland (pneumatyka, hydraulika, zawory, pompy, napędy elektryczne), Hydac (hydraulika siłowa) oraz igus (bezsmarowe napędy liniowe i wiele innych produktów).

W przypadku producentów lokalnych mamy do czynienia z firmami o długiej historii działalności rynkowej, które specjalizują się głównie w hydraulice siłowej oraz produktach pneumatycznych. Do tych ostatnich należą przykładowo: Pneumat System, Prema, a także: Agromet ZEHS Lubań, FMB Bumar Hydroma, Hydrotor czy Ponar Wadowice. Finalnie ostatnią z grup, a więc dystrybutorów, można dodatkowo podzielić na dwie podgrupy. Takimi podmiotami są bowiem dystrybutorzy specjalistyczni – np. Bibus Menos, Rectus Polska, Multiprojekt i WObit, którzy oferują nie tylko produkty, ale też daleko idące doradztwo i usługi, a także grupa firm ogólnodystrybucyjnych (czyli m.in. dystrybutorzy katalogowi).

Omawiane rynki cechują się sporym nasileniem walki konkurencyjnej. W przypadku sektorów pneumatyki oraz hydrauliki siłowej respondenci dawniej oceniali ją na blisko 5 punktów, co oznaczało "bardzo duża". Od tych wyników odstawał obszar siłowników elektrycznych, czego powodem mogło być zarówno duże rozproszenie rynków końcowych obsługiwanych przez ich dostawców, jak też fakt, że sektor ten jest najmłodszym z trzech omawianych w analizie. Obecnie średnia dla każdego z rynków wyniosła około 4, co pozwala podsumować, że konkurencja jest tu cały czas duża.

Niezmienna popularność kilku marek

Jeżeli chodzi o popularność firm, to wyniki tegorocznego badania nie zaskakują. W przypadku produktów pneumatycznych liderem jest Festo – niemiecki producent szerokiej gamy elementów wykonawczych pneumatycznych i elektrycznych, zaworów i różnego osprzętu. Drugim najlepiej rozpoznawalnym dostawcą został ponownie japoński SMC Industrial Automation, zaś kolejne miejsca zajęły m.in. Aventics, IMI Norgren oraz Parker, Metal Work, Camozzi Automation. W zestawieniu znalazły się też firmy polskie, tj. Prema oraz Pneumat System.

Jeżeli chodzi o hydraulikę siłową, to zdecydowanymi liderami są tu: Parker oraz Bosch Rexroth, którzy oferują napędy hydrauliczne, hydraulikę siłową i wiele innych produktów (np. siłowniki elektryczne, napędy, układy sterowania, itd.). Popularnymi dostawcami są też m.in. Hydac oraz Festo.

 

Konkurencja w branży w podziale na grupy produktów (0 – bardzo mała, 5 – bardzo duża)

W zakresie siłowników elektrycznych grupa dostawców jest najbardziej zdywersyfikowana i obszerna. Znaleźć tu można zarówno podmioty specjalizujące się w napędach elektrycznych czy systemach pozycjonujących (np. Thomson Tollo, Linak, HIWIN), jak też przedsiębiorstwa oferujące innego rodzaju elementy wykonawcze (np. Bosch Rexroth, Festo, SMC, Parker, Aventics). Trudniej tu również wskazać liderów, a w każdym razie ich grupa jest większa niż w przypadku poprzednich rodzajów produktów.

W analizie tradycyjnie nie publikujemy wykresu czy innych informacji statystycznych związanych z markami zaworów, wysp zaworowych i podobnych produktów. Występują one zazwyczaj w systemach z elementami wykonawczymi, przez co wśród ich dostawców znaleźć można również wielu producentów siłowników. Należy też dodać, że prezentowane zestawienia stanowią ocenę popularności, rozpoznawalności marek na rynku krajowym, którą utworzono na bazie głosów respondentów redakcyjnej ankiety. Nie powinno się ich utożsamiać z udziałami tych firm w rynku czy wielkością realizowanej sprzedaży.

Trendy technologiczne i perspektywy rynkowe

Finalnie spójrzmy w przyszłość – zarówno pod kątem zmian technologicznych (otrzymaliśmy wskazania dotyczące przede wszystkim elementów pneumatycznych i elektrycznych), jak też ewolucji samego rynku. Jeżeli chodzi o te pierwsze, to obejmują postępy związane z miniaturyzacją siłowników i zaworów, zwiększaniem zakresów temperatur pracy oraz modularyzacją, ale też zmiany na poziomie "wyższym", dotyczące możliwości sterowania pracą siłowników. Jest to przykładowo integracja modułów elektronicznych w siłownikach w celu zapewnienia możliwość ich podłączania plug & play do sieci komunikacyjnych i generalnie tworzenie produktów (np. wysp zaworowych, terminali sterujących) dających możliwość łatwego sterowania oraz komunikacji zdalnej. Jest to zresztą trend wieloletni i dotyczy również siłowników elektrycznych, które mają interfejsy komunikacyjne pozwalające na ich konfigurację oraz odczyt parametrów.

 

diag17 Sposoby sprzedaży omawianych komponentów

W przypadku napędów liniowych następuje ponadto ciągły rozwój w kierunku m.in. zwiększania sił, prędkości ruchu i stopnia ochrony (aż do IP69k), tak aby siłowniki mogły być stosowane w domenach zarezerwowanych dotychczas dla wersji pneumatycznych, a nawet hydraulicznych. Napędy są coraz bardziej kompaktowe, ważnym trendem jest stosowanie w nich silników bezszczotkowych oraz układów pozwalających na zdalną kontrolę. Praktycznie nie pojawiły się natomiast wskazania dotyczące nowości w przypadku elementów hydraulicznych. Jedynym było "zwiększona wydajność", co jednak trudno określić mianem innowacji.

Jeżeli chodzi o sam rynek, jego rozwój będzie miał charakter ewolucyjny. Domeną siłowników pneumatycznych pozostanie automatyzacja produkcji – respondenci wskazywali tu najczęściej branżę motoryzacyjną, w drugiej kolejności spożywczo-napojową, a wraz z nią opakowaniową. W zakresie hydrauliki siłowej głównymi obszarami aplikacyjnymi będą te związane z maszynami i pojazdami, a także przemysłem ciężkim. Dla siłowników elektrycznych wskazań było najwięcej i obejmowały one zarówno te, które pojawiły się w przypadku pneumatyki (motoryzacja, sektor spożywczy), jak też m.in.: aplikacje meblowe, medyczne, OZE, wojskowe, robotykę mobilną i zastosowania związane z budową jachtów.