Ryzyko błędów w generowanych treściach
Systemy sztucznej inteligencji są zdolne do generowania dokumentacji o pozorach zgodności z normami i procedurami, zawierającej odwołania i przywołania przepisów. Problem polega na tym, że taka treść często zawiera nieprawdziwe informacje, takie jak błędne numery norm, nieistniejące wymagania czy niepoprawne powiązania między elementami. Dla osób mniej doświadczonych tekst ten może wydawać się przekonujący, co prowadzi do nieświadomego wprowadzania poważnych błędów do oficjalnej dokumentacji bezpieczeństwa.
Nieaktualne i niepełne źródła danych
Normy zharmonizowane, takie jak EN ISO 12100 czy EN ISO 13849‑1, są chronione prawem autorskim i dostępne wyłącznie w pełnych, płatnych wydaniach. Modele AI zazwyczaj opierają się na ogólnodostępnych omówieniach, blogach lub nieoficjalnych skrótach, które mogą być nieaktualne lub niepełne. Sztuczna inteligencja nie posiada mechanizmów automatycznej aktualizacji wiedzy o najnowszych wersjach norm czy zmianach w wykazach norm zharmonizowanych. Z tego powodu wyniki generowane przez AI nie mogą być traktowane jako wiarygodne źródło informacji o aktualnych wymaganiach prawnych.
Brak zrozumienia kontekstu rzeczywistego
Właściwa ocena ryzyka wymaga bezpośredniego oglądu maszyny, rozmów z operatorami oraz szczegółowej analizy procesów pracy, czyszczenia i serwisowania. Niezbędna jest znajomość potencjalnych błędów sterownika, typowych awarii oraz sposobów obchodzenia zabezpieczeń. Sztuczna inteligencja, bazując wyłącznie na opisach tekstowych, nie jest w stanie zrozumieć niuansów związanych z konkretnym ustawieniem maszyny, jej integracją w linii produkcyjnej, realnym dostępem do stref niebezpiecznych czy specyficznymi warunkami pracy operatorów. Skutkuje to ocenami, które, choć poprawne "na papierze", nie odzwierciedlają rzeczywistości.
Potencjalnie niebezpieczne rekomendacje techniczne
AI może sugerować środki bezpieczeństwa, takie jak "zastosować kurtynę świetlną" lub "dodać blokadę dostępu". Choć brzmią one sensownie, system nie analizuje, czy proponowane rozwiązanie odpowiada wymaganej kategorii i poziomowi zapewnienia bezpieczeństwa (PL) ani czy jest zgodne z architekturą układu sterowania. Istnieje ryzyko, że AI nieświadomie zaproponuje rozwiązania, które ułatwią operatorom omijanie zabezpieczeń. Wszelkie techniczne wskazówki AI powinny być traktowane wyłącznie jako punkt wyjścia do dalszej, pogłębionej analizy przez eksperta.
Nieznajomość praktyki audytów i kontroli
Inżynierowie ds. bezpieczeństwa i jakości w swojej pracy opierają się nie tylko na normach, ale także na praktyce organów kontrolnych. Znajomość wymagań Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), uwag Urzędu Dozoru Technicznego (UDT) oraz oczekiwań audytorów i klientów jest kluczowa. Sztuczna inteligencja nie uczestniczy w audytach ani w postępowaniach powypadkowych, dlatego brakuje jej kontekstu interpretacyjnego. Może to prowadzić do sugerowania rozwiązań poprawnych "książkowo", lecz nieakceptowanych w praktyce podczas kontroli.
Brak odpowiedzialności i kwalifikacji
Każda ocena ryzyka, deklaracja zgodności czy podpis pod dokumentacją techniczną musi być złożona przez konkretną osobę posiadającą imię, nazwisko i odpowiednie kwalifikacje. To człowiek ponosi pełną odpowiedzialność prawną i zawodową za bezpieczeństwo maszyny. Sztuczna inteligencja nie posiada takiej odpowiedzialności i nie może być traktowana jako "osoba kompetentna" w rozumieniu przepisów. W przypadku wypadku to człowiek, a nie algorytm, staje przed sądem i broni argumentacji technicznej.
Rozsądne wykorzystanie sztucznej inteligencji
Dla inżyniera jakości, specjalisty ds. dokumentacji czy bezpieczeństwa maszyn, AI może stanowić cenne wsparcie, pod warunkiem jasnego określenia jej roli jako narzędzia pomocniczego. Każdy materiał wygenerowany przez AI musi zostać zweryfikowany przez kompetentnego eksperta, który ma dostęp do aktualnych norm, polityki bezpieczeństwa firmy oraz praktycznej wiedzy zakładowej. Podstawowa zasada pozostaje niezmienna: AI może wspierać inżyniera, ale ostateczne decyzje i podpis zawsze należą do człowieka.
Podsumowanie
Sztuczna inteligencja oferuje potencjał usprawnienia procesów związanych z bezpieczeństwem maszyn, jednak jej zastosowanie wiąże się z istotnymi ograniczeniami. Brak aktualnych danych, realnego kontekstu, zdolności do oceny zgodności technicznej oraz brak odpowiedzialności prawnej sprawiają, że AI nie może zastąpić ludzkiej ekspertyzy. Jej rola powinna być ściśle ograniczona do wsparcia, a wszystkie generowane treści muszą być poddawane rygorystycznej weryfikacji przez wykwalifikowanych specjalistów.
Źródło: Cert Partner
Więcej na www.certpartner.pl
