Systemy MES w Polsce

Ekonomiści Banku Światowego mają nadzieję, że gospodarka w strefie euro przyspieszy w połowie roku 2013 - według prognozy BŚ polski PKB wzrośnie w tym roku o 1%. Wiele firm czeka z inwestycjami na poprawę wskaźników makroekonomicznych, tymczasem właśnie te przedsiębiorstwa, które w dobie kryzysu inwestują w innowacje i zaawansowane rozwiązania, stają się bardziej konkurencyjne na rynku polskim i globalnym.

Rozwiązania, takie jak system MES, który wspiera optymalizację procesów zachodzących w hali produkcyjnej, zwracają się po około 6 miesiącach. Jakie są korzyści z wdrożenia? Podstawowe to wzrost produktywności, skrócenie cyklu produkcyjnego i obniżenie kosztów produkcji nawet o 15%. Do tego dochodzi poprawa jakości produktów oraz zwiększenie efektywności wykorzystania zdolności produkcyjnych.

MES NA ŚWIECIE

W dobie "odchudzania produkcji" poprzez wdrażanie metodologii Lean Manufacturing, niemal niezbędne stają się odpowiednie narzędzia informatyczne pomagające efektywnie zarządzać produkcją oraz analizować jej wydajność, w czym upatruje się spodziewany wzrost popytu na systemy MES. Na Zachodzie wdrożenie systemu zarządzania produkcją uważane jest za strategiczną inwestycję w firmie. Presja na ograniczanie kosztów i czasu produkcji oraz możliwość błyskawicznej adaptacji produkcji do potrzeb rynku skłania światowe fabryki do stosowania takich rozwiązań - wynika z badań AMR Research.

Według danych z raportu Aberdeen Report w grupie firm Best-in-Class system zarządzania produkcją w czasie rzeczywistym MES wykorzystuje 38% podmiotów. Wśród powodów, dla których przedsiębiorstwa uwzględnione w Aberdeen Report zainwestowały w system MES, 79% firm na liście potrzeb umieściło redukcję kosztów produkcji. W dalszej kolejności wymieniano standaryzację procesów oraz integrację systemu ERP z produkcją.

MES W POLSCE

Rys. 1. Jakie systemy informatyczne stosują Państwo do zarządzania produkcją? (wśród firm stosujących systemy IT w produkcji)

Analitycy z firmy ASTOR zapytali polskie firmy produkcyjne o inwestycje w systemy informatyczne. Na system MES zdecydowało się 16% wszystkich firm biorących udział w badaniu - wynika z najnowszego raportu firmy, który opublikowany został w kwietniu 2013 roku ("Systemy Raportowania Wskaźnika OEE"; w badaniu wzięło udział ponad 170 osób ze stu polskich firm produkcyjnych).

Ponadto wśród ankietowanych z firm obracających ponad 1 mld złotych tylko 14% nie stosuje oprogramowania do wsparcia zarządzania produkcją. Można stwierdzić, że głównym czynnikiem powstrzymującym polskie firmy przed implementacją systemu klasy MES jest brak pełnej świadomości o wszystkich możliwościach i sposobach jego pełnego wykorzystania - komentuje Grzegorz Fijałka, zastępca dyrektora ASTOR Consulting.

Nadal widać ten brak, mimo że świadomość ta jest dużo większa niż 5 lat temu. Często również brakuje wiedzy o metodologii przygotowania projektu wdrożenia systemu MES - poczynając od celu i uzasadnienia biznesowego, przez dobór odpowiedniego oprogramowania, aż po miękką część projektu, czyli powiązania informacji, jakie daje MES, ze strategią zarządzania i doskonalenia produkcji. Źle przygotowane założenia i nieodpowiednio dostosowane do skali potrzeb rozwiązanie powodują częstokroć niepotrzebny wzrost szacowanych kosztów wdrożenia, co również wstrzymuje uruchomienie projektu.

Uzasadnienie MES nie jest tak intuicyjne jak zwiększenie mocy produkcyjnych przez np. zakup dodatkowej linii. Dlatego priorytety inwestycyjne często umieszczone są w innym obszarze. Choć projekty MES średnio zwracają się po roku do dwóch lat, znam firmy w których wewnętrzne rozmowy o implementacji toczą się trzeci rok. - dodaje przedstawiciel firmy.

PRZYKŁADY ZASTOSOWAŃ SYSTEMÓW MES W POLSKICH FIRMACH

Sektorem, który szczególnie wykorzystuje nowoczesne systemy do produkcji, jest branża spożywcza. Oprogramowanie MES wspomagało m.in. zarządzanie pakowaniem serków wiejskich w OSM Piątnica. Na podstawie raportu pokazującego stopień wykorzystania maszyny szef produkcji jest w stanie wyliczyć rezerwowe moce produkcyjne, a tym samym zwiększyć wydajność linii. (...) Wiedzieliśmy, że jest to możliwe, ale nie sądziliśmy, że poprawa może być aż tak duża. Uspokoiło nas to przy zwiększeniu produkcji, że linia nie będzie wąskim gardłem ograniczającym zdolności produkcyjne - mówi główny automatyk zakładu w Piątnicy. Dzięki usprawnieniu procesu pakowania Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Piątnica zwiększyła wskaźnik OEE o 8%.

Głównym celem biznesowym przyświecającym decyzji o implementacji MES producenta zdrowej żywności - Good Food było zaś zwiększenie mocy produkcyjnych firmy poprzez wzrost wydajności produkcji i zwiększenie dostępności czasowej linii produkcyjnej. Dzięki wdrożeniu, firma zwiększyła wydajność produkcji o 10%. Jeden z największych producentów opakowań dla przemysłu mięsnego - Nomanet - zdecydował się zaś na integrację systemu ERP z MES.

W rezultacie firma zyskała automatyczny przepływ między produkcją a sferą finansowo- księgową, dostęp do raportów z poziomu przeglądarki internetowej i wzrost efektywności produkcji. Dzięki funkcjonalności systemu MES można uzyskać natychmiastowy sygnał zwrotny o stopniu realizacji produkcji, reagować na bieżąco na nieprawidłowości pojawiające się w czasie procesu produkcyjnego. Pozyskane w ten sposób dane z procesu produkcyjnego pozwalają na analizę kluczowych wskaźników wydajności produkcji i uzyskanie prawdziwego obrazu wykorzystania zdolności produkcyjnych.

PROGNOZY DLA RYNKU MES W POLSCE

Na pewno można powiedzieć, że nasz rynek ciągle dojrzewa do MES. W Polsce inwestorzy ciągle z dystansem podchodzą do tego typu inwestycji. Potwierdzają to dane przedstawione w 2010 roku przez Frost & Sullivan. Polska stanowiła w 2009 roku 1,7 % przychodów z dostaw MES w skali całego rynku europejskiego - Niemcy, dla porównania, 24%. Prognozy na 2016 rok zakładają, że udział Polski w rynku europejskim zwiększy się do 2 %, przy spadku udziału Niemiec do 22,5%, co jest naturalną konsekwencją powolnego nasycenia większości niemieckich zakładów systemami klasy MES.

Autorami artykułu są przedstawiciele firmy ASTOR.
W szczególności cytujemy w nim Grzegorza Fijałkę, zastępcę dyrektora ASTOR Consulting.