Pomiary wielkości nieelektrycznych
Sektor produkcji i dystrybucji przetworników, czujników oraz urządzeń do pomiarów wielkości nieelektrycznych to jeden z najbardziej zróżnicowanych rynków, które analizujemy w APA i IRA. Produkty te znajdują zastosowanie w szerokim spektrum obszarów, takich jak branża procesowa, instalacje do produkcji dyskretnej, ochrona środowiska / zastosowania wodociągowo-kanalizacyjne, automatyka budynkowa, pojazdy, a także różnorodne maszyny i instalacje technologiczne. Ponieważ czujniki są elementami podlegającymi okresowej wymianie, generuje to stałe zapotrzebowanie ze strony rynku. Jednocześnie ich odbiorcami są zarówno firmy realizujące nowe inwestycje, producenci maszyn i urządzeń, jak i inne grupy – np. przedsiębiorcy świadczący usługi pomiarowe. W rezultacie tworzy to szeroki i zróżnicowany front zastosowań omawianych produktów, zaś dla ich dostawców – niezmiennie interesujący i wartościowy rynek.
W statystyce uzyskanej podczas badań zidentyfikowaliśmy najpopularniejsze zastosowania (rynki końcowe) dla trzech grup produktów – czujników temperatury, ciśnienia oraz przepływu. Praktycznie w każdym z przypadków pierwszą pozycję zajmuje branża przemysłowa, a więc ogół zastosowań w przemyśle ciężkim, lekkim, dyskretnym, maszynowym, itd. Wyjątkiem są pomiary przepływu, gdzie na czołową pozycję awansował sektor wodociągowo-kanalizacyjny. Ponadto warto zauważyć, że:
- Pomiary temperatury: dwie najważniejsze po przemyśle grupy zastosowań to sektor spożywczy (63%, wzrost w stosunku do sytuacji z 2022 roku) oraz ciepłownictwo (53%). W tym roku odnotował spadek wskazań związany z branżą wod-kan (33%);
- Pomiary ciśnienia: poza przemysłem dominują zastosowania w sektorze chemicznym i petrochemicznym (59% wskazań) oraz wodociągowo-kanalizacyjnym (57%) – sytuacja analogiczna do analizy z 2022 roku;
- Pomiary przepływu: największe znaczenie mają aplikacje w sektorze wod-kan (67%), kolejne miejsca zajmują przemysł (62%), sektor chemiczny i petrochemiczny (59%). Dodatkowo branża spożywcza i ciepłownicza zyskały po 51% wskazań, co oznacza wzrost dla ciepłownictwa.
Czujniki i urządzenia pomiarowe znajdują szerokie zastosowanie w różnych gałęziach gospodarki. Ich wiodącymi odbiorcami są przedsiębiorstwa z branży chemicznej, petrochemicznej oraz przemysłu ciężkiego. Istotnymi użytkownikami są również producenci artykułów spożywczych i napojów, FMCG, a także podmioty z sektora wodno-kanalizacyjnego oraz elektrociepłownie. Większość z nich sklasyfikować można jako klienci końcowi. Drugą, równie ważną grupę, stanowią integratorzy systemów (70%), trzecią pozycję zajęli producenci OEM (58%). Warto podkreślić, że omawiana struktura odbiorców pozostaje stabilna i nie zmieniła się istotnie w ciągu ostatnich lat.
Wojciech Michaleskul
AEA Technique
Gdzie wykorzystywane są czujniki wielkości nieelektrycznych i jak wygląda ich krajowy rynek?
Pomiary temperatury, ciśnienia, przepływu oraz poziomu to kluczowe elementy kontroli i sterowania procesami produkcyjnymi. Określanie tych parametrów jest niezbędne w każdej dziedzinie wytwórstwa, zaś od czujników oczekuje się dokładnych wskazań oraz niezawodności.
Jeśli chodzi o wymagania względem właściwości i parametrów czujników pomiarowych, polski sektor nie różni się od innych wysokorozwiniętych rynków. Szeroko pojęta ekonomika produkcji dyktuje warunki. Mówiąc o specyfice polskiego rynku, można tylko uwzględnić nieco inne uwarunkowania ekonomiczne czy zmienną koniunkturę dla różnych branż. Trzeba też dodać, że Polska to wymagający, dojrzały i nasycony rynek.
Jakie wymagania stawiają konkretne branże?
Kontrola parametrów procesów wymagana jest prawie w każdej branży wytwórczej. Możemy mówić o setkach różnych aplikacji, przy czym każdy z rynków ma swoją specyfikę. Branża wodno-ściekowa stosuje sporo przepływomierzy, są to niewymagające aplikacje, gdzie kluczowa jest cena, ale konieczny może być też certyfikat MID. Inne wymagania stawia przemysł spożywczy, gdzie pomiary temperatury odgrywają istotną rolę, a przyrządy muszą mieć certyfikat EHEDG. Jeszcze inne wymagania stawia restrykcyjny sektor chemiczny – stosujący większość typów czujników, gdzie wymaga się certyfikatu ATEX lub SIL.
Polski przemysł jest pod tym względem bardzo przekrojowy, zaś liczba zastosowań ogromna. W efekcie trudno mówić o charakterystycznych zastosowaniach czujników.
Co oprócz samych produktów jest ważne dla krajowych klientów?
Na rynku istnieje wiele firm oferujących omawiane wyroby, jednak niestety nie wszystkie gwarantują obsługę klientów na odpowiednim poziomie profesjonalizmu. Oprócz parametrów i właściwości samych czujników, klient oczekuje również odpowiedniego wsparcia technicznego podczas sprzedaży, jak również później, w trakcie eksploatacji. Niezbędne jest w tym zakresie doświadczenie i profesjonalizm dostawcy. Często właśnie te cechy decydują o wyborze oferenta i złożeniu zamówienia.
Specyfika sektora metrologii przemysłowej
Różnorodność mierzonych wielkości fizycznych oraz szerokie spektrum zastosowań sprawiają, że polski sektor czujników i urządzeń do pomiarów wielkości nieelektrycznych jest rozbudowany i od lat działa w nim wielu dostawców – zarówno dystrybutorów, jak też producentów czujników. Z redakcyjnego badania wynika, że sektor ten charakteryzuje się relatywnie silną konkurencyjnością – tak stwierdziło 53% ankietowanych.
Warto zwrócić uwagę na aspekt, który wielokrotnie podkreślaliśmy w naszych poprzednich analizach – mianowicie dużą popularność polskich producentów czujników i urządzeń pomiarowych. Oferują oni produkty wysokiej jakości, zazwyczaj w konkurencyjnych cenach w porównaniu do zagranicznych odpowiedników, a ich działalność dodatkowo wspierają przyzwyczajenia klientów. W wielu przypadkach lokalna obecność firm sięga kilkudziesięciu lat wstecz, zaś dostarczane wyroby są dobrze znane inżynierom różnych pokoleń. Niektóre z nich oferują też możliwość wykonania czujników na zamówienie, co jest atrakcyjne zarówno dla odbiorców będących producentami maszyn, jak i dla odbiorców poszukujących zamienników – np. na potrzeby serwisowania instalacji technologicznych. Zagraniczne koncerny, takie jak Endress+Hauser, Siemens, ABB, Danfoss, Emerson czy Honeywell, które mają swoje przedstawicielstwa w Polsce, niewątpliwie również stanowią istotną i rozpoznawalną grupę firm na rynku, oferując szerokie portfolio produktów. Klienci wybierają tu jakość, wysokie parametry i zaawansowanie techniczne oraz renomę tych marek.
W branży działa wreszcie spora grupa dystrybutorów czujników i aparatury pomiarowej. Podczas gdy producenci zazwyczaj koncentrują się na wytwarzaniu określonej grupy podzespołów, na rynku dystrybucji obecne są firmy, które budują swoją ofertę poprzez włączanie do niej czujników pomiarowych pochodzących od kilku lub więcej producentów. Wśród nich znajdują się zarówno specjaliści skupieni na metrologii oraz aparaturze pomiarowej, jak i podmioty, dla których czujniki stanowią jeden z wielu elementów asortymentu. Popularne, standardowe elementy pomiarowe i prostsza aparatura pomiarowa są stosunkowo łatwe do włączenia do oferty, co pozwala na kompleksową obsługę klientów związanych m.in. z obszarem utrzymania ruchu i serwisem. Jednak im bardziej złożone, dokładne lub nietypowe są pomiary, tym szybciej liczba potencjalnych dostawców maleje.
Pomiary w branży wodociągowo-kanalizacyjnej
Woda, obok energii elektrycznej, gazu i ciepła, to medium użytkowe konieczne do codziennego funkcjonowania gospodarstw domowych, fabryk i obiektów użyteczności publicznej. Ze względu na ograniczone zasoby jej obieg musi być zamknięty – świeża z ujęcia jest siecią wodociągową rozprowadzana do odbiorców, zużyta jest odbierana kanalizacją, zaś oczyszczoną odprowadza się do zbiorników naturalnych. Zanim trafi do użytku i z powrotem do środowiska, musi zostać odpowiednio przygotowana, najpierw w stacjach uzdatniania przy ujęciach, a potem oczyszczalniach ścieków. Aby działały efektywnie, obiekty te wyposaża się w rozwiązania automatyki i pomiarów. Polecamy znajdujący się w serwisie www.automatykaB2B.pl artykuł "Stacje uzdatniania wody, oczyszczalnie ścieków, automatyka w branży wodociągowo-kanalizacyjnej".
Częścią rynku są też usługi związane z czujnikami oraz przetwornikami pomiarowymi. Wiele z tych podzespołów i urządzeń wymaga regularnego sprawdzania oraz kalibracji, stąd też część dostawców posiada własne laboratoria i oferuje usługi wzorcowania. Firmy świadczą również usługi w zakresie wykonywania pomiarów, dostarczania i wdrażania kompletnych systemów pomiarowych.
Koniunktura jest coraz lepsza
Przedstawiany w analizie sektor charakteryzuje się stabilnością dzięki dużej bazie klientów oraz stałemu popytowi związanemu z potrzebami serwisowymi. Jednocześnie podlega on zmianom wynikającym z inwestycji w przemyśle, realizacji programów ochrony środowiska czy dostępności środków unijnych. W rezultacie obserwujemy zmiany skorelowane z sytuacją na rynku i nastrojami odbiorców.
W badaniu przeprowadzonym latem 2024 roku aż 84% respondentów oceniło ogólny stan branży jako dobry. Choć wynik ten jest pozytywny, to w porównaniu z poprzednimi badaniami na rynku jest nieco gorzej. Zabrakło wskazań "bardzo dobry", pojawiło się też kilka negatywnych ocen sytuacji (16%). Niemniej jednak sytuację, szczególnie po spowolnieniu w 2023 roku, można ocenić jako całkiem niezłą.
Jak wyglądają oszacowania wartości rynku? Zakres podawanych odpowiedzi dotyczących rocznej wartości sprzedaży czujników wielkości nieelektrycznych obejmował kwoty od kilkunastu do kilkuset milionów złotych. Jednocześnie większość wskazań respondentów znalazła się w przedziale od 100 do 200 mln zł rocznie. Wyliczona średnia wyniosła około 140 mln zł, przy czym należy pamiętać o wielości odbiorców i rynków końcowych, co utrudnia uogólnianie tego typu statystyk.
A jak powyższe dane mają się do wartości podawanych w poprzednich badaniach? W 2020 roku rynek był wyceniany średnio na kwotę pomiędzy 160 a 220 mln złotych, dwa lata później było to około 100‒110 mln zł. Tegoroczne oszacowanie stanowi nie tylko wartość pośrednią pomiędzy wynikami z lat 2020 i 2022, ale też wynik zbliżony do wyliczeń w końca zeszłej dekady, gdy podawaliśmy kwoty rzędu 100‒150 mln zł. Należy też zaznaczyć, że przedstawiamy oszacowanie bazujące na kilkunastu odpowiedziach, które należy traktować jako przybliżenie bez rygoru badania statystycznego.
Perspektywy dla rynku są dobre. Dostawcy czujników upatrują najbardziej atrakcyjnych obszarów przede wszystkim w przemyśle produkcyjnym, sektorze petrochemicznym oraz wodociągowo-kanalizacyjnym. Ważnymi branżami powinny też być: spożywcza, ciepłownicza, chemiczna oraz energetyczna. Respondenci dostrzegają ponadto potencjał w rozwijających się sektorach, takich jak choćby te związane z zieloną transformacją i technologiami wodorowymi.
