Komputery przemysłowe
Komputery przemysłowe (IPC) stosowane są w szerokiej gamie aplikacji, zaś ich dobór zależy od konkretnych, często bardzo specyficznych potrzeb odbiorców. Najnowsze badanie rynku potwierdza dominację w tej branży urządzeń typu Box PC, które – zgodnie z oczekiwaniami klientów – powinny być przede wszystkim niezawodne. Odbiorcy zazwyczaj oczekują też dostarczenia całego systemu, najlepiej z markowymi komponentami.
Box PC to niewielkie, wytrzymałe komputery w solidnych obudowach, które stosowane są w maszynach, produkcji czy transporcie. Cieszą się one największym zainteresowaniem odbiorców, co wpisuje się w trend obserwowany w latach poprzednich. Drugą pozycję zajęły wersje Panel PC. Zdaniem respondentów ich popularność wynika z integracji z interfejsami operatorskimi, co czyni je niezastąpionymi w wielu aplikacjach przemysłowych. Urządzenia te omawiamy szczegółowo w odrębnej analizie dotyczącej sektora HMI.
Trzecia największa grupa wskazań dotyczyła urządzeń jednopłytkowych (SBC, Single Board Computer). Jako główne powody ich wyboru dostawcy wskazywali m.in. kompaktowość, elastyczność aplikacyjną oraz rosnącą liczbę potrzeb związanych z Internetem Rzeczy. Dotyczy to również platform open source, które dzięki swojej dostępności i niskiej cenie zdobywają uznanie zarówno hobbystów, jak też profesjonalistów.
Z kolei komputery modułowe, które w poprzednich latach cieszyły się większą popularnością, odnotowały pewien spadek zainteresowania. Urządzenia te stosowane są m.in. w obszarze badań i rozwoju, gdzie kluczowe są szybkie pomiary i analiza danych, ale też np. w wojsku, lotnictwie czy transporcie.
Niezawodność i kompleksowość
Do najważniejszych dla polskich klientów cech komputerów przemysłowych zaliczają się: niezawodność (77%), cena (66%), moc obliczeniowa (58%) oraz dostępność interfejsów zewnętrznych (56%). W porównaniu do lat ubiegłych zauważalny jest stały wzrost znaczenia niezawodności, co może wynikać z rosnącej świadomości klientów na temat kosztów przestojów i konieczności zapewniania ciągłości produkcji. Jednocześnie, w stosunku do roku 2023, wzrosło znaczenie ceny, choć i w tym przypadku różnica jest niewielka. Do najmniej istotnych dla klientów cech nadal należą możliwości rozbudowy (38%) oraz długość gwarancji producenta (35%). Znaczenie niskiego poboru energii nieco wzrosło w porównaniu z poprzednimi latami (do 37%).
W 2024 roku struktura przychodów dostawców IPC wciąż wskazuje na dominację sprzedaży całych komputerów przemysłowych (kompletnych, zintegrowanych), które generują w całości sprzedaży 38% zysków. Kolejne 27% stanowią komponenty IPC, zaś usługi odpowiadają za 23%. Pozostałe produkty, takie jak podzespoły systemów wizyjnych czy sieci komunikacyjnych, to według wyliczenia jedynie 12% obrotów.
Temat dotyczący sposobów sprzedaży IPC możemy rozwinąć dzięki odpowiedziom respondentów na dodatkowe pytanie. Okazuje się, że proporcje sprzedaży samodzielnej (48%) oraz tej w systemach (52%) są relatywnie stałe. Model działania dostawców IPC, polegający na oferowaniu złożonych zestawów komputerowych, ich integracji pod zamówienie klienta, jest bardzo ważny już od lat, co wielokrotnie podkreślali sami dostawcy – przykładowo przedstawiciele firm takich jak Elmark Automatyka oraz CSI. Związany jest z tym również trend rosnącej kompleksowości w zakresie obsługi klientów. Obejmuje ona zarówno sprzedaż sprzętu, jak i wsparcie w jego uruchomieniu oraz obsługę posprzedażową.
W 2024 roku na polskim rynku komputerów przemysłowych nadal dominuje Advantech, wyraźnie wyprzedzając inne marki. Na drugim miejscu znajduje się Siemens, potwierdzając swoją silną pozycję w branży. Kolejne miejsca zajmują Beckhoff i AAEON, ciesząc się porównywalną popularnością. W dalszej części rankingu znajdują się marki takie jak Elmatic, Kontron oraz Phoenix Contact. Warto zauważyć, że w porównaniu z poprzednim badaniem znacząco wzrosła liczba wskazań dla firmy Phoenix Contact.
Dobra passa trwa
Światowy rynek komputerów przemysłowych rozwija się w tempie umiarkowanym. Raport firmy badawczej Markets and Markets przewiduje, że sektor IPC osiągnie wartość 11,4 mld USD w 2028 roku przy średniorocznym wzroście (CAGR) na poziomie 7,2% w latach 2023‒2028. Wzrost ten napędzany będzie przede wszystkim rosnącym zapotrzebowaniem na automatyzację i cyfryzację w różnych sektorach przemysłu, w energetyce, transporcie i opiece zdrowotnej.
Inny raport, który opublikowany został przez Fortune Business Insights, przewiduje, że branża IPC osiągnie wartość 10,7 mld USD do 2029 roku przy CAGR na poziomie 6,8% w latach 2022‒2029. Jego autorzy wskazują na rosnące inwestycje w inteligentne fabryki oraz Industry 4.0 jako główne czynniki napędzające wzrosty rynku.
W świetle powyższych kwot lokalna branża jest relatywnie mała. W 2024 roku wartość polskiego sektora IPC (komputery przemysłowe, urządzenia embedded i pokrewne) wynosiła od 30 mln zł do 200 mln zł. Średnia wartość to w ocenie dostawców 122 mln zł, zaś mediana – 140 mln zł.
Zaznaczamy tradycyjnie, że dane obliczane są z ocen przedstawicieli firm i mają charakter szacunkowy. W zeszłorocznym badaniu analogiczna wyliczona średnia wyniosła 130 mln zł, w 2021 tylko 75 mln zł. Dawniej, w okresie poprzedniej dekady, wahała się ona pomiędzy 40 a 70 mln zł.
Koniunktura na krajowym rynku IPC w 2024 roku pozostaje korzystna. Aż 71% badanych uznało sytuację za dobrą, co stanowi nieznaczny spadek w porównaniu z 2023 rokiem (75%). Łącznie 81% dostawców IPC oceniło pozytywnie koniunkturę, co potwierdza dobrą passę na rynku. Choć wyniki nie są tak dobre jak przed pandemią w 2019 roku, kiedy aż co trzeci ankietowany uznał, że w branży jest bardzo dobrze, to biorąc pod uwagę generalnie słabą sytuację makroekonomiczną w 2023 roku, są one bardzo zadowalające i potwierdzają odporność branży IPC na wahania koniunktury.
Dodajmy, że omawiana branża cechuje się niezmiennie wysokim poziomem konkurencji. Większość badanych osób (56%) ocenia konkurencję na rynku IPC jako silną, zaś 41% jako standardową. Podobne wyniki, a nawet bardziej przesunięte w kierunku odpowiedzi "silna", uzyskiwaliśmy w latach poprzednich.
Perspektywy dla rynku
Dane z badania przeprowadzonego w 2024 roku wskazują na rosnące znaczenie komputerów przemysłowych w różnych sektorach gospodarki. Tym razem jako najbardziej perspektywiczny sektor respondenci wskazali wojsko, co potwierdza trend zaobserwowany w badaniu z 2023 roku. I oczywiście ów trend nie dziwi, zważywszy na sytuację geopolityczną w Europie Wschodniej.
Energetyka i transport również zostały uznane za kluczowe rynki dla dostawców IPC. W tym przypadku komputery wykorzystywane są do monitorowania sieci energetycznych, zarządzania odnawialnymi źródłami energii, do nadzoru pracy systemów zarządzania ruchem, inteligentnych pojazdów i do automatyzacji procesów logistycznych. Perspektywicznym obszarem jest także medycyna, gdzie IPC stosowane są w diagnostyce, terapii i monitorowaniu pacjentów.
Przemysł, tradycyjnie jeden z głównych odbiorców komputerów, pozostaje również ważnym sektorem. Pojawił się on w kilku różnych wskazaniach – w produkcji przemysłowej, spożywczej, przemyśle ciężkim, sektorze maszynowym i innych. IPC wykorzystywane są tu do kontroli i usprawniania procesów, do sterowania i zwiększania ich efektywności. Warto zwrócić uwagę na rosnące znaczenie technologii AI i Big Data, które otwierają nowe możliwości zastosowań komputerów w analizie danych i podejmowaniu decyzji.
Respondenci wskazywali również wiele innych zastosowań IPC, takich jak motoryzacja (w tym paliwa wodorowe), CNC, Digital Signage, handel / POS / vending, infrastruktura krytyczna, produkcja elektroniki oraz robotyka. Można podsumować, że komputery przemysłowe są i będą coraz bardziej wszechstronnymi urządzeniami, a ich zastosowania obejmowały będą kolejne dziedziny gospodarki.
