Szkolenia dla przemysłu
Szkolenia odgrywają kluczową rolę w rozwoju zawodowym inżynierów i menedżerów pracujących w przemyśle, niezależnie od ich specjalizacji. Są one niezbędne do systematyzacji, poszerzania i aktualizowania wiedzy wymaganej na danym stanowisku, a także umożliwiają przekwalifikowanie się w odpowiedzi na zmieniające się wymagania rynku pracy. W ostatnich latach oferta firm szkoleniowych została wzbogacona o kursy z zakresu najnowszych rozwiązań, zwłaszcza związanych z Przemysłem 4.0. Nowoczesne technologie nie tylko stają się popularnym tematem szkoleń, ale także uatrakcyjniają ich formę, wprowadzając innowacyjne metody nauczania.
Szkolenia w zakresie Przemysłu 4.0 można podzielić na dwie grupy. Pierwszą stanowią kursy, które ogólnie omawiają tę koncepcję i zbiorczo przedstawiają nowe technologie, które są zaliczane do tej kategorii. Zwykle na wstępie tego typu szkoleń podawane są definicje Industry 4.0 i Smart Factory. Potem wyjaśniane są kluczowe pojęcia jak systemy cyberfizyczne. Prezentuje się również założenia czwartej rewolucji przemysłowej, z reguły w odniesieniu do wcześniejszych punktów zwrotnych w historii przemysłu.
Koncepcja Przemysłu 4.0 jest następnie przedstawiana z perspektyw technicznej i ekonomicznej. Oznacza to omówienie technologii stanowiących trzon Industry 4.0, czyli: Big Data, wirtualnej i rozszerzonej rzeczywistości, uczenia maszynowego / sztucznej inteligencji, chmury obliczeniowej, robotów współpracujących (cobotów), druku 3D, Przemysłowego Internetu Rzeczy, blockchainu i cyfrowych bliźniaków oraz prezentację modeli biznesowych cyfrowej transformacji przedsiębiorstw produkcyjnych.
Przy tej okazji wyjaśniane są wyzwania towarzyszące wdrażaniu nowych technologii w praktyce. Te ostatnie przedstawia się zwykle na przykładach rzeczywistych realizacji. Wśród zagadnień, które są poruszane na tego typu szkoleniach można także wymienić zarządzanie kompetencjami pracowników w dobie Industry 4.0 i zagrożenia cyberbezpieczeństwa w systemach przemysłowych. Drugą grupę szkoleń stanowią te dotyczące konkretnych technologii.
Szkolenia z druku 3D
Przykładem są te poświęcone wytwarzaniu addytywnemu. W tej grupie wyróżnia się trzy kategorie szkoleń: wprowadzające do techniki druku 3D, przedstawiające specyfikę poszczególnych metod wytwarzania oraz teoretyczno-praktyczne z obsługi drukarek 3D i ich oprogramowania.
We wszystkich przeważnie na początku przedstawia się podstawy technologii przyrostowych i ich porównanie z innymi (ubytkowymi, odlewami). Następnie charakteryzuje się oraz zestawia ze sobą różne metody zaliczane do kategorii druku 3D. Te zazwyczaj klasyfikuje się ze względu na rodzaj materiału, z którego w danej technologii można wykonać wydruk.
Niektóre firmy szkoleniowe poświęcają tej tematyce oddzielne kursy. Szczegółowo omawia się na nich m.in. metody druku z: metali, na przykład z proszków w technice laserowej, elektronowej i chemiczno-termicznej, z prętów oraz drutu przez napawanie, ekstruzję albo techniki hybrydowe, łączące druk 3D z obróbką CNC, z tworzyw sztucznych termoplastycznych metodami FDM i FFF oraz z żywic światłoutwardzalnych, w technice stereolitografii. W zakresie korzystania z drukarek 3D zwykle prezentowane tematy to z kolei: zasady eksploatacji i konserwacji, częste problemy oraz ich rozwiązania, zarządzanie drukowaniem z wielu drukarek i na urządzeniach wielogłowicowych. Prezentowane jest także oprogramowanie tnące i sterujące. Dodatkowo charakteryzowane są różne techniki oraz trendy w obróbce wykończeniowej gotowych wydruków 3D.
Mariusz Michalski
Pilz Polska
Jakiej tematyki dotyczą prowadzone przez Was szkolenia? Które są najpopularniejsze?
Oferujemy szkolenia z zakresu bezpieczeństwa maszyn i automatyzacji. Ich tematyka jest zgodna z obowiązującym prawem i normami europejskimi, aby zapewnić specjalistyczną wiedzę w zakresie wymagań dla producentów maszyn i pracodawców w szczególności dotyczącą oznakowania CE, obowiązków prawnych, oceny ryzyka oraz bezpieczeństwa układów sterowania. Jako dostawca zaawansowanej technologii bezpieczeństwa prowadzimy również szkolenia produktowe, które ułatwiają naszym partnerom implementację systemów bezpieczeństwa Pilz.
Na rynku szkoleń dla przemysłu dominują oczywiście typowe szkolenia BHP. Są one wymagane prawem i każdy pracodawca musi je organizować. Bardziej specjalistyczne szkolenia służą nabywaniu kompetencji wybranych osób w danej organizacji. W ostatnich latach widać wyraźny wzrost zainteresowania takimi szkoleniami, co świadczy o tym, że pracodawcy inwestują w rozwój swojej kadry. Dzięki temu rośnie świadomość producentów i użytkowników maszyn, co z kolei wpływa na podniesienie bezpieczeństwa. Nabyte w ten sposób kompetencje pomagają efektywnie wykorzystywać nowe rozwiązania techniczne, które mogą zapewnić, że warunki pracy w przemyśle są bezpieczniejsze.
Jaka jest rola szkoleń w epoce Przemysłu 4.0 i powszechności Internetu?
Wraz z rozwojem technologii Przemysł 4.0 staje się coraz bardziej złożony i wymaga posiadania bardziej specjalistycznej wiedzy. Pojawiają się nowe możliwości oraz nowe zagrożenia. Tematyka szkoleń i ich forma musi się dostosować do tych dynamicznych zmian. Szkolenia, które oferujemy, pozwalają uczestnikom na zdobycie wiedzy i umiejętności, które są niezbędne do pracy w dzisiejszym nowoczesnym środowisku wyposażonym w innowacyjne technologie i maszyny.
Popularność Internetu, cyfryzacja, ale też rozwój narzędzi do komunikacji pomagają dotrzeć z ofertą szkoleń do przedstawicieli coraz młodszego pokolenia. Obserwując jednak rynek, można stwierdzić, że szkolenia online jedynie uzupełniają ofertę szkoleń, a nie ją zastępują.
Wprowadzenie do Big Data
Kursy poświęcone tytułowemu zagadnieniu zazwyczaj rozpoczynają się od przedstawienia definicji dużych zbiorów danych i ich historii. W ramach wprowadzenia charakteryzuje się też specyfikę Big Data oraz możliwości wynikające z analizy dużych zbiorów danych i wyzwania towarzyszce ich obróbce. Obowiązkowym punktem na wstępie jest oprócz tego przegląd zastosowań Big Data w różnych dziedzinach w zakresie wykrywania zależności i ukrytych przyczyn – wykorzystuje się je m.in. w predykcyjnym utrzymaniu ruchu i przewidywaniu wyników procesów produkcyjnych i ich optymalizacji. Uzupełnieniem tych informacji jest zwykle charakterystyka popularnych technologii i narzędzi do przechowywania, przetwarzania i analizy dużych zbiorów danych, takich jak: Hadoop, Spark, NoSQL czy Kafka.
W kursach zaawansowanych szczegółowo omawia się poszczególne etapy obróbki Big Data. Takim jest zbieranie oraz składowanie danych, w zakresie którego przedstawiane są różne podejścia do gromadzenia oraz przechowywania informacji, takie jak relacyjne i nierelacyjne bazy danych. W zakresie przetwarzania danych prezentuje się zwykle techniki wstępnej obróbki oraz wyjaśnia się różnice między przetwarzaniem wsadowym i strumieniowym. Jeżeli chodzi o etap wizualizacji i analizy danych, program szkoleń z zakresu Big Data z reguły obejmuje wprowadzenie do metod i narzędzi, które są w tym zastosowaniu popularne – omawiane są standardowo algorytmy uczenia maszynowego i techniki eksploracji danych.
Szkolenia z AI i cyfrowych bliźniaków
W ramach kursów poświęconych ogólnie Przemysłowi 4.0, jak i tych szczegółowych dotyczących Big Data zwykle poruszany jest temat sztucznej inteligencji. Przedstawiane są kluczowe pojęcia z tej dziedziny, jak uczenie maszynowe, sztuczne sieci neuronowe czy deep learning (uczenie głębokie) oraz omawiane są podstawowe zagadnienia z zakresu wykorzystania AI, w tym przygotowanie danych, tworzenie na ich podstawie modeli i ich trenowanie. Podawane są ponadto przykłady wykorzystania sztucznej inteligencji w przemyśle w optymalizacji procesów, na przykład w celu poprawy efektywności energetycznej czy ograniczenia przestojów dzięki podejściu predykcyjnemu w utrzymaniu ruchu.
Ważną częścią Industry 4.0 są cyfrowe bliźniaki, czyli wirtualne reprezentacje lub repliki obiektów albo produktów, które wykorzystuje się w symulacjach w celu przewidywania przebiegu procesów albo zmian właściwości. Na szkoleniach w ramach wprowadzenia do tej technologii zazwyczaj przedstawia się jej podstawy (główne koncepcje, terminy, historię), charakteryzuje typy cyfrowych bliźniaków i ich główne bloki funkcyjne, omawia cykl życia i przypadki użycia oraz popularne platformy.
Szkolenia branżowe
Wyróżnia się też szkolenia dla konkretnych branż. Przykład to te dla przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego. Ze względu na ich specyfikę dotyczą głównie norm sanitarnych, które obowiązują w zakładach o takim profilu produkcji. W szkoleniach z zasady, higieny typowo poruszane są takie kwestie jak: wymagania dotyczące stanu pomieszczeń i maszyn, utrzymanie ich czystości, higiena personelu, zagrożenia w procesie produkcji, strefy ryzyka i przepisy w zakresie GMP, czyli Dobrej Praktyki Produkcyjnej. Tej ostatniej poświęcone są również oddzielne szkolenia, w ramach których przedstawiane są przepisy i zasady nadzoru ich przestrzegania.
Prowadzone są oprócz tego kursy dotyczące wytycznych konkretnych norm, na przykład PN-EN ISO 22716 określającej dobre praktyki w produkcji, kontroli, składowaniu i transporcie produktów kosmetycznych. Omawia się na nich: zasady tworzenia dokumentacji GMP w zakładzie o takim profilu produkcji (zapisy księgi GMP, instrukcje, procedury i formularze), wyznaczanie i znakowanie stref brudnych i czystych, określanie punktów kontrolnych w procesie produkcyjnym, zagrożenia mikrobiologiczne i ich przyczyny specyficzne dla produkcji kosmetyków, zasady postępowania i dokumentacji wyrobów niezgodnych, tworzenie dokumentacji i audyty.
Szkolenia z robotów przemysłowych
Ważna kategorią są szkolenia z zakresu obsługi konkretnych typów urządzeń. Przykładem są kursy korzystania z robotów przemysłowych. Szkolenia tego typu zazwyczaj dotyczą maszyn konkretnej marki. Mają kilka grup docelowych. Zainteresowani nimi są użytkownicy, programiści oraz integratorzy robotów przemysłowych, jak i osoby odpowiedzialne za utrzymanie ruchu w zakładzie. W zależności od tego różnią się poruszaną tematyką. W przypadku kursów dla użytkowników na wstępie podaje się informacje podstawowe, m.in. na temat budowy i parametrów robotów. Bez względu na stopień zaawansowania kursantów standardowo w ramach tego rodzaju szkoleń przedstawiane są zagrożenia oraz zasady bezpiecznej pracy. Użytkownikom wyjaśnia się też, jak podłączyć, uruchomić i wyłączyć robota i wprowadza w podstawy jego programowania online/offline. Na szkoleniach dla integratorów rozszerza się te zagadnienia oraz uzupełnia je o informacje pomocne w integrowaniu oraz wdrażaniu stanowiska zrobotyzowanego, zaś służbom utrzymania ruchu przybliża się kwestie związane z przeglądami okresowymi i codziennymi, resetowaniem robota, aktualizacją oprogramowania i przede wszystkim obsługą błędów. Oprócz szkoleń z zakresu obsługi tradycyjnych robotów przemysłowych można znaleźć coraz więcej kursów poświęconych nowym rozwiązaniom, takim jak roboty współpracujące czy autonomiczne roboty mobilne.
Patrycja Jasińska
Beckhoff Automation
Jaka jest tematyka prowadzonych przez Was szkoleń? Kim są ich uczestnicy?
Szkolenia przemysłowe są skierowane do różnorodnych grup odbiorców, głównie pracowników działów utrzymania ruchu, producentów maszyn oraz integratorów systemów działających w różnych sektorach. W celu pełnego zrozumienia danego systemu uczestnicy zazwyczaj korzystają z indywidualnych ścieżek szkoleniowych. Jest to konieczne, ponieważ poznanie technologii konkretnego producenta w ramach jednego szkolenia może być wyzwaniem.
Tematyka jest zależna od odbiorcy. Szkolenia skierowane do działów utrzymania ruchu koncentrują się głównie na zagadnieniach diagnostycznych, natomiast szkolenia dla producentów maszyn czy integratorów skupiają się na pełnym zrozumieniu możliwości danego rozwiązania oraz właściwym jego wykorzystaniu. W dobie Przemysłu 4.0 konieczne jest zdobywanie wiedzy pozwalającej umiejętnie łączyć świat IT ze światem przemysłu.
Dodam tu, że szkolenia oferowane są jako niezależne produkty, ale też w ramach pakietu ze sprzętem. W przypadku dużych projektów często nie jest możliwe rozpoczęcie jego realizacji bez uprzedniego szkolenia i takie pakiety są koniecznością.
Jak popularność Internetu i cyfryzacja wpływają na rynek szkoleń? Czy szkolenia można traktować jako przedłużenie edukacji na uczelniach wyższych?
Szkolenia są na pewno praktycznym uzupełnieniem wcześniej zdobytej wiedzy, która często jest jedynie teoretyczna. Na szczęście coraz więcej uczelni technicznych nawiązuje różnego typu współpracę z firmami działającymi na rynku, tak aby studenci, wchodząc na rynek pracy mieli już jakieś praktyczne doświadczenie.
Na rynku pojawia się też coraz więcej możliwości szkoleń online, jednak to wersje stacjonarne cieszą się niesłabnącą popularnością. Możliwość pracy na fizycznym sprzęcie i testowanie różnych rozwiązań w bezpiecznych warunkach szkoleniowych pod okiem prowadzącego jest nie do przecenienia.
Obsługa obrabiarek
Przykładem są też kursy obsługi i programowania obrabiarek sterowanych numerycznie. Ich grupą docelową są operatorzy i programiści CNC. Zazwyczaj na początkowych zajęciach przedstawiane są podstawy rysunku technicznego w obróbce skrawaniem. Następnie charakteryzowane są techniki obróbki. Wybrane tematy poruszane na tym etapie to: budowa i kinematyka tokarki / frezarki, typy narzędzi tokarskich i frezarskich oraz ich charakterystyka, materiały do produkcji narzędzi skrawających i ich charakterystyka, geometria tokarki / frezarki i jej punkty charakterystyczne, układ współrzędnych przedmiotu obrabianego. W temacie programowania obrabiarek CNC omawiane są z kolei m.in. następujące zagadnienia: interpolacje liniowe oraz kołowe i tworzenie programów w znormalizowanym języku zapisu poleceń dla urządzeń CNC (G-code).
Na zajęciach praktycznych natomiast zwykle przedstawia się podstawy pracy z konkretnymi modelami centrów obróbczych z różnymi sterownikami, w tym: uruchamianie maszyny, jej inspekcję i konserwację, mocowanie narzędzi oraz przedmiotów obrabianych. Przeważnie na szkoleniach ogólnych w części praktycznej kursanci mają do dyspozycji obrabiarki ze sterownikami marek popularnych w branży CNC, z którymi najprawdopodobniej zetkną się w pracy (Sinumerik, FANUC, Okuma, Heidenhain). Ponadto prowadzone są szkolenia dedykowane sprzętowi konkretnych producentów. Osoby szkolące się z technologii obróbki skrawaniem mogą też zainteresować kursy dla programistów CAD/CAM, na których nauczą się m.in. przygotowywać modele pod kątem toczenia i frezowania.
Szkolenia stanowiskowe
Bogata jest także oferta szkoleń dla konkretnych stanowisk pracy. Przykładem są te dla spawaczy. Zainteresowani tą profesją mogą wziąć udział m.in. w kursach, na których poznają podstawy tej techniki. Omawia się na nich zwykle: klasyfikację metod łączenia metali (spawanie, zgrzewanie, lutowanie) i procesów spawania, spawalność różnych materiałów, przyczyny odkształceń części spawanych i sposoby ich ograniczania, techniki przygotowania krawędzi blach, wpływ różnych parametrów na proces spawania, pozycje spawania, rodzaje i wymiarowanie spoin, typy pęknięć w złączach spawanych.
Na kursach z projektowania konstrukcji spawanych omawia się tematy takie jak: podstawy obliczeń konstrukcyjnych i obliczania spoin, oznaczanie spoin na rysunkach, zachowanie się złączy spawanych przy różnego rodzaju obciążeniach, obciążenia dynamiczne i termomechaniczne w konstrukcjach spawanych. Na kursach poświęconych kosztom spawania przedstawia się z kolei: ich główne składniki, zasady obliczania ilości materiałów dodatkowych, czasu spawania, współczynnika czasu jarzenia łuku, kosztów robocizny, materiałów dodatkowych, energii elektrycznej, amortyzacji urządzeń spawalniczych. Przedstawia się dodatkowo zwykle porównanie kosztów różnych metod spawania i materiałów dodatkowych oraz sposoby na ich ograniczanie. Na oddzielnych kursach od strony teoretyczno-praktycznej można się ponadto zapoznać z różnymi metodami spawania, na przykład elektrodą otuloną, topliwą w osłonie gazów, nietopliwą w osłonie gazów, łukiem krytym.
Szkolenia z BHP
Do oddzielnej kategorii zaliczyć można szkolenia, które zwiększają ogólną świadomość w zakresie przepisów interesujących różne branże. Do takich należą szkolenia z BHP.
Ich uczestnicy zaznajamiani są z przepisami i ogólnymi wymogami dotyczącymi pracy w warunkach o podwyższonym ryzyku. Poznają różne typy zajęć niebezpiecznych, jak: praca na wysokości, pod napięciem, w pomieszczeniach zamkniętych, korzystanie z narzędzi i maszyn, w tym z ruchomymi elementami, kontakt z substancjami niebezpiecznymi i zagrożenie wybuchem i pożarem. Typowo w ramach tych kursów omawiane jest także oznakowanie na stanowiskach pracy informujące o zagrożeniach na nich występujących i stosowane środki ochrony indywidualnej. Ważnym tematem jest ponadto ocena ryzyka zawodowego. W ramach zajęć jej poświęconych zwykle przedstawiane są, oprócz podstaw prawnych, tematy takie jak: sposoby identyfikacji zagrożeń, metody szacowania poziomu ryzyka zawodowego, środki je zmniejszające i sposoby ostrzegania personelu przed rozpoznanym niebezpieczeństwem i poszerzania jego świadomości na ten temat.
Jacek Gurzyński
ELOKON
Jak ważne są szkolenia we współczesnym przemyśle? W jakich obszarach szkolicie?
W dynamicznie zmieniającym się świecie, gdzie nowe technologie i metody pracy ewoluują z dnia na dzień, znaczenie ciągłego kształcenia i rozwoju pracowników staje się kluczowe dla każdej firmy. Inwestycja w regularne szkolenia swoich zespołów staje się niezbędnym czynnikiem do utrzymania wysokiego poziomu kompetencji oraz budowy przewagi konkurencyjnej na rynku.
Jednym z wyraźnych trendów, który zauważamy w Akademii ELOKON, jest rozwój specjalistycznych szkoleń, które są "szyte na miarę" dla danej organizacji, a nawet poszczególnych zakładów w ramach tej samej firmy. Tego rodzaju indywidualne szkolenia, dostosowane do konkretnych rodzajów maszyn lub technologii używanych w danej firmie, umożliwiają pracownikom zdobycie głębokiej, specjalistycznej wiedzy i umiejętności, które są nieocenione w codziennej pracy.
Kolejnym ważnym aspektem jest rosnące znaczenie szkoleń dotyczących różnego rodzaju przepisów czy norm. W każdej branży, gdzie ścisłe przestrzeganie regulacji nie tylko stanowi wymóg, ale jest także koniecznością zapewniającą bezpieczeństwo i efektywność, istotne jest, aby szkolenia były zawsze aktualne i wiernie odzwierciedlały obowiązujący stan prawny. W tym kontekście istotne jest korzystanie z usług firm szkoleniowych, które stale aktualizują swoje programy szkoleniowe oraz posiadają kadrę zarówno z bogatym doświadczeniem praktycznym jak i wysokorozwiniętymi umiejętnościami trenerskimi.
Podsumowując, w obliczu szybkich zmian technologicznych i ewolucji metod pracy niezwykle istotne staje się inwestowanie w rozwój swoich pracowników oraz dostosowywanie szkoleń do specyficznych potrzeb swojego środowiska pracy. Tylko w ten sposób możliwe jest utrzymanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa, efektywności i innowacyjności.
Nowe technologie w szkoleniach
Pomagają one zapewnić nowoczesne technologie, jak przede wszystkim wirtualna rzeczywistość i cyfrowe bliźniaki. Dzięki nim pracowników można szkolić w realistycznych oraz interaktywnych środowiskach będących wirtualnymi reprezentacjami rzeczywistych obiektów, maszyn i procesów, które symulują konkretne miejsca pracy. Niektóre firmy szkoleniowe oferują też spersonalizowane kursy, z modułami, w których uczestnicy szkolą się w środowisku będącym cyfrowym bliźniakiem autentycznych części zakładu kursantów, które przeniesiono do wirtualnej rzeczywistości przez ich wcześniejsze zeskanowanie.
Podczas szkoleń w tej formie kursant korzysta z gogli i joysticka, które odseparowują go od bodźców zewnętrznych i umożliwiają interakcję z elementami cyfrowo wykreowanej przestrzeni, którą zostaje otoczony. Szkolenia w wirtualnej rzeczywistości pozwalają pracownikowi w bezpieczny i powtarzalny sposób przećwiczyć procedury i schematy działania na podobieństwo szkoleń w symulatorach. Ich zaleta to również możliwość przeszkolenia dużej liczby pracowników w szybki i efektywny sposób.
W ten sposób realizowane są różne scenariusze ćwiczenia umiejętności i reagowania na sytuacje, które mogą wystąpić na co dzień lub w sytuacjach nietypowych. Przykładowo w ten sposób można zaznajomić nowo zatrudniane osoby z zakładem, zapoznając je z rozkładem pomieszczeń, dzięki czemu dowiedzą się, jak się po nich poruszać, żeby uniknąć zagrożeń. Dzięki temu, że taki spacer będzie się odbywał w rzeczywistości wirtualnej, pracownik pozostanie odizolowany od realnego zagrożenia, a jednocześnie nie będzie konieczności wstrzymania produkcji ani w nią ingerowania.
Podobnie skuteczne są szkolenia z obsługi maszyn, które pozwalają na bezpieczne eksperymentowanie i uczenie się bez ryzyka dla zdrowia lub mienia. To ważne zwłaszcza w przypadku kursów związanych z użytkowaniem urządzeń niebezpiecznych albo korzystaniem z substancji szkodliwych dla zdrowia. W tej formie przeprowadza się również szkolenia BHP. Pozwalają one pracownikowi w bezpieczny i powtarzalny sposób przećwiczyć procedury i schematy działania w wirtualnym zakładzie. W ten bezstresowy sposób szybciej przyswaja on informacje i lepiej zapamiętuje kroki postępowania, dzięki czemu później, już w sytuacjach stresowych, popełnia mniej błędów.
