Elementy wykonawcze, pneumatyka i hydraulika

Automatyzacja procesów produkcyjnych, praca pojazdów i maszyn roboczych czy zdalna kontrola otwarcia zasuw kanałów oraz klap wentylacyjnych - wiele z tych zadań byłoby niemożliwych bez stosowania elementów wykonawczych. Na rynku z nimi związanym działa w kraju około 20-30 kluczowych podmiotów - producentów i dystrybutorów przemysłowych elementów wykonawczych.

Stan ten jest od lat w miarę niezmienny, zaś firmy te zapewniają szeroką gamę produktów standardowych, podzespoły wytwarzane na zlecenie oraz ofertę usług. Przedsiębiorstwa często też specjalizują się w jednej lub kilku grupach siłowników oraz produktach z nimi powiązanych, będąc branżowymi ekspertami w określonych obszarach techniki.

Różne elementy wykonawcze

 

Główni krajowi odbiorcy siłowników i pokrewnych produktów

Prawdopodobnie najczęściej wykorzystywanymi do zadań automatyzacji produkcji elementami wykonawczymi są siłowniki pneumatyczne. Stosowane są one w aplikacjach związanych z przemieszczaniem produktów (handling), ich sortowaniem, pakowaniem i w wielu innych, w szczególności w obszarze produkcji dyskretnej. Tego typu siłowniki to również popularne elementy maszyn produkcyjnych.

Wykorzystanie sprężonego powietrza pozwala na generowanie sił z relatywnie dużego zakresu, wykonywanie ruchów z dużymi prędkościami i na odległości pokrywające większość typowych zastosowań związanych z automatyzacją produkcji.

Same siłowniki cechuje też w miarę prosta budowa oraz możliwość pracy w różnych warunkach środowiskowych. Dodatkowo są one szeroko rozpowszechnione w branżach wymagających zachowania wysokiego poziomu czystości (produkcja spożywcza, farmaceutyczna, półprzewodnikowa), a także dostępne w wersjach specjalnych.

Jeżeli chodzi o przemysł ciężki i maszyny takie jak prasy, podnośniki, dźwigi, itp., to dominują tutaj elementy hydrauliczne. Sprężony olej pozwala na wytwarzanie bardzo dużych sił roboczych, co jest niezbędne również w maszynach roboczych i pojazdach specjalnych. Tam też używane są siłowniki hydrauliczne.

 

Dostawcy siłowników pneumatycznych i układów przygotowania powietrza

Same siłowniki to nie wszystko, bowiem są to jedynie elementy wykonawcze. W skład systemów - czy to pneumatycznych, czy hydraulicznych, wchodzą również inne podzespoły i urządzenia. Obejmuje to przede wszystkim systemy przygotowania powietrza, regulatory i filtry do zastosowań pneumatycznych, sterowniki, a także cały asortyment podzespołów z zakresu hydrauliki siłowej.

Do tego dochodzą elementy łączeniowe oraz osprzęt, w szczególności elementy siłowników, podzespoły pomiarowe i elementy montażowe, a także zawory - głównie przeznaczone do pracy w układach wykonawczych, a więc pozwalających na kontrolowanie i rozdział przepływu medium, regulację ciśnienia i sterowanie siłownikami.

 

Czynniki decydujące o wyborze siłowników i zaworów przez polskich klientów

Grupą produktów o najkrótszym stażu rynkowym, ale też najszybciej rozwijających się, są siłowniki elektryczne (napędy liniowe). Obszar ich zastosowań rozciąga się od przemysłu i maszyn (np. obrabiarek, maszyn portalowych i montażowych), poprzez aplikacje związane z kontrolą klap, zasuw i okien, wykorzystanie w pojazdach, aż do użycia poza przemysłem - choćby w meblach biurowych.

Cechą je wyróżniającą jest łatwość zastosowania - zamiast sprężonego powietrza czy oleju wykorzystywana jest tu energia elektryczna. Jak wiadomo - prąd jest zazwyczaj najłatwiej doprowadzić do układu wykonawczego, szczególnie gdy ten jest wykorzystywany w mniej typowych aplikacjach (np. na końcu podnośnika). Niektóre z siłowników elektrycznych mają też możliwość ustawiania parametrów roboczych (długość skoku, prędkość ruchu, itd.), co pozwala na ich konfigurację już w aplikacji, czyniąc z nich produkty bardzo uniwersalne.

Napędy liniowe mają jednak też minusy, do których zaliczają się m.in.: nieraz gorsze parametry w zakresie szybkości ruchu, generowanych sił oraz niższa żywotność niż w przypadku wcześniej omawianych wyrobów. Również ich odporność środowiskowa może być niewystarczająca do zastosowań w części aplikacji, aczkolwiek ostatni z problemów rozwiązują nowe produkty z tego zakresu, które cechują się wysokim stopieniem ochrony i możliwością pracy w szerokim zakresie temperatur.

Nie tylko przemysł

 

Popularne w kraju marki siłowników pneumatycznych – zestawienie nie odzwierciedla udziałów firm w rynku

Jeżeli chodzi o zastosowania omawianych wyrobów oraz ich typowych odbiorców, to wyniki uzyskane w ostatnim badaniu (z 2017 roku) nie różnią się znacząco od tych opublikowanych w latach poprzednich. Mamy tutaj do czynienia przede wszystkim z dwoma głównymi grupami odbiorców - klientami końcowymi (zakłady przemysłowe z różnych sektorów) oraz producentami maszyn.

Ci pierwsi kupują elementy wykonawcze, zawory i pokrewne podzespoły zarówno na potrzeby utrzymania ruchu i serwisu, jak też modernizacji oraz rozbudowy istniejących instalacji. W przypadku większych zakładów wdrożenia mogą być wykonywane przez znajdujące się w nich zespoły automatyki lub zewnętrzne firmy zajmujące się integracją systemów. Jeżeli zaś chodzi o producentów maszyn, to kategoria ta agreguje zarówno wytwórców typowych maszyn produkcyjnych, jak też podnośników, wind czy przykładowo bram.

Dwie kolejne grupy to integratorzy systemów oraz producenci pojazdów. Szczególnie ciekawą jest ta ostatnia, bowiem dzięki niej elementy wykonawcze są tak naprawdę na co dzień wokół nas. Stosowane są one w pojazdach szynowych, maszynach i pojazdach budowlanych (koparki, spychacze, dźwigi, podnośniki, itd.), w śmieciarkach, pługopiaskarkach i wielu innych. Do tej grupy dochodzą też pojazdy i maszyny rolnicze.

Należy zaznaczyć, że obszary zastosowań siłowników rozciągają się jeszcze dalej poza przemysł. Weźmy dla przykładu napędy liniowe (siłowniki elektryczne) oraz ofertę jednego z ich producentów - duńskiej firmy Linak. Obsługuje ona klientów produkujących łóżka szpitalne, meble biurowe, domowe i przemysłowe, pojazdy rolnicze oraz wojskowe. Różnorodność aplikacyjna dotyczy też siłowników hydraulicznych. Oprócz ogromnej grupy zastosowań obejmujących maszyny i pojazdy robocze, tego typu elementy wykonawcze stosowane są w budowie obiektów wodnych oraz technice scenicznej.

W poszukiwaniu dostawców

 

Popularne w kraju marki siłowników hydraulicznych – zestawienie nie odzwierciedla udziałów firm w rynku

Klasyfikację podmiotów branżowych przedstawialiśmy w poprzednich analizach już kilkakrotnie, stąd też tym razem jedynie skrótowe omówienie strony podażowej rynku. Zaznaczamy przy tym, że statystyki te również pochodzą z badania z 2017 roku.

Na omawianym rynku przede wszystkim wyróżnić można producentów zagranicznych, którzy działają u nas poprzez swoje oddziały lokalne, a także firmy będące producentami polskimi oraz grupę podmiotów dystrybucyjnych. Chociaż lista działających w kraju przedsiębiorstw oferujących elementy wykonawcze, zawory i pokrewne komponenty nie jest bardzo długa, pakiet oferowanych u nas produktów jest praktycznie kompletny i nie odbiega od tych dostępnych na rynkach innych krajów.

W przypadku pierwszej z grup mamy do czynienia z dominacją firm zachodnioeuropejskich, których spora część ma lokalne polskie oddziały w Warszawie lub jej okolicach. Takimi przedsiębiorstwami są m.in. Bosch Rexroth (hydraulika siłowa, napędy elektryczne, sterowanie), Festo (pneumatyka i napędy elektryczne, mechatronika, sterowanie), IMI International (pneumatyka, zawory, siłowniki i inne produkty), a także Parker Hannifin Sales Poland (pneumatyka, hydraulika, zawory, pompy, napędy elektryczne), Tecnotion (silniki liniowe), Hydac (hydraulika siłowa) oraz igus (bezsmarowe napędy liniowe oraz wiele innych produktów).

Jeżeli chodzi o producentów lokalnych, to mamy tu do czynienia z firmami o długiej historii działalności rynkowej, które specjalizują się głównie w hydraulice siłowej oraz produktach pneumatycznych. Do tych ostatnich należy wrocławski Pneumat System, którego przykładowy wyrób został opisany w prezentacji w dalszej części bieżącego wydania.

Wiele z tych firm pojawiło się też na wykresach chmurowych z popularnymi markami i zaliczyć tu można również: Agromet ZEHS Lubań, CPP Prema, Controlmatica (należy do firmy Aplisens), FMB Bumar - Hydroma, Hydroster, Hydrotor oraz Ponar Wadowice.

Ostatnią z wymienionych wcześniej grup, a więc dystrybutorów, można dodatkowo podzielić na dwie podgrupy. Takimi podmiotami są bowiem dystrybutorzy specjalistyczni - np. Bibus Menos, Rectus Polska, Multiprojekt i WObit, którzy oferują nie tylko produkty, ale też daleko idące doradztwo i usługi, a także grupa firm ogólnodystrybucyjnych. Reprezentantami tej ostatniej są tzw. dystrybutorzy katalogowi.

Warto dodać, że w wydaniu IRA 2019 omówione zostały preferencje zakupowe krajowych odbiorców oraz kluczowi dostawcy działający na rynku elementów wykonawczych.