Panele operatorskie
Sektor produkcji i dystrybucji paneli operatorskich oraz komputerów panelowych to dynamicznie rozwijający się segment rynku. W analizie omawiamy ich kluczową rolę w systemach automatyki, maszynach i instalacjach technologicznych, gdzie umożliwiają sprawną komunikację z operatorem, sterowanie procesami oraz wizualizację danych. W kontekście Przemysłu 4.0 ich znaczenie stale rośnie ze względu na konieczność integracji zaawansowanych technologii cyfrowych. Zastosowania tych urządzeń nie ograniczają się jedynie do przemysłu – obejmują również transport, energetykę i systemy zarządzania budynkami.
Złożoność i liczba informacji prezentowanych operatorom maszyn rośnie, podobnie jak wymogi co do łatwości obsługi maszyn i interakcji z systemami. Sterowanie gestami, kontrola paneli w rękawicach, wysoka jakość wyświetlanych obrazów, duża wytrzymałość mechaniczna i środowiskowa – to tylko część z wymagań stawianych dzisiaj przez użytkowników HMI. Z kolei dla integratorów systemów i producentów maszyn kluczowe stają się kwestie związane z łatwością projektowania i implementacji systemów z wykorzystaniem paneli operatorskich oraz zaawansowanymi możliwościami komunikacyjnymi urządzeń. Dodatkowo ewolucja w kierunku Przemysłu 4.0 nakłada kolejne wymagania dotyczące wymiany, obróbki i prezentacji danych. Wszystko to sprawia, że rynek paneli operatorskich pozostaje dynamiczny i atrakcyjny, ale też stawia wysokie wymagania dostawcom działającym w branży.
Sytuacja na rynku
Sektor związany z dystrybucją paneli operatorskich postrzegany jest jako atrakcyjna część rynku, co jest efektem nie tylko rosnącego zapotrzebowania na omawiane produkty, ale też ciągłych innowacji w obrębie samych urządzeń. W branży dominują dwa typy podmiotów: przedstawicielstwa producentów zagranicznych oraz dystrybutorzy lokalni. Ta struktura rynkowa była już wielokrotnie omawiana w naszych analizach i nie uległa znaczącym zmianom. Jednakże, co warto zaznaczyć, atrakcyjność rynku przekłada się bezpośrednio na jego konkurencyjność. W bieżącym badaniu aż 70% respondentów uznało konkurencję w branży HMI za intensywną, podczas gdy pozostali ocenili ją jako umiarkowaną.
Jeśli chodzi o generalną koniunkturę rynkową, to tegoroczne oceny są gorsze niż w latach poprzednich. W tym przypadku 76% respondentów oceniło sytuację jako "dobrą", niestety również co piąty uznał, że jest ona "słaba". Nie jest to wynik dramatyczny, ale obecne oceny są najgorsze w kontekście całej dekady. Jednocześnie trudno prognozować najbliższą przyszłość. W tym przypadku 2/3 respondentów nie oczekiwało zmian, zaś w opinii reszty sytuacja polepszała się lub pogarszała. Innymi słowy: pat.
Spójrzmy jeszcze na oceny wartościowe dokonywane przez krajowych dostawców HMI. Ich oszacowania tradycyjnie były zróżnicowane i oscylowały w szerokim zakresie od 10 aż do 500 milionów złotych, co wskazuje na różnorodność perspektyw tych osób. Najczęściej pojawiające się wartości wynosiły od 50 do 200 mln, zaś średnia to 120 mln zł. Jest to kwota zbliżona do wyników badań sprzed dwóch lat – wtedy średnia wyniosła około 140 mln zł.
Niezależnie jednak od samych oszacowań, można zauważyć, że polski rynek paneli operatorskich reprezentuje zarówno znaczącą wartość ekonomiczną, jak też cechuje się rozproszeniem. Działają tu małe, średnie i duże przedsiębiorstwa, każde z różnymi możliwościami i skupiające się na różnych segmentach branży. Ich perspektywy obejmują nie tylko sam przemysł, ale też liczne inne aplikacje, choćby w logistyce, automatyce budynkowej czy w handlu. I o tym więcej w kolejnym rozdziale.
Wyzwania i problemy na rynku paneli operatorskich
Branża HMI, pomimo innowacyjności i ciągłego rozwoju, stoi przed szeregiem wyzwań, które wpływają na działalność firm i oczekiwania klientów. Intensywna konkurencja, szczególnie ze strony dostawców tańszych produktów azjatyckich, była jednym z najczęściej wymienianych problemów. Prowadzi ona do silnej presji cenowej i trudności w utrzymywaniu rentowności sprzedaży bez obniżania standardów jakości. Dodatkowo niedawne problemy z dostępnością komponentów do produkcji, długie czasy realizacji zamówień oraz opóźnienia w dostawach były i po części są nadal znaczącym wyzwaniem wpływającym na zdolność firm do szybkiego reagowania na potrzeby rynku i zapewnienia ciągłości produkcji.
Wymagania techniczne i kwestie integracji systemów to również czynniki przekładające się na wyzwania. Brak nowoczesnych interfejsów komunikacyjnych, przestarzałe układy sterowania oraz złożoność potrzeb odbiorców w zakresie wizualizacji wymagają od firm inwestycji w technologie i często też nietypowe rozwiązania, które pozwalają dopasować się do potrzeb klientów. Problemem sygnalizowanym przez dostawców jest również niewystarczająca podaż integratorów zdolnych do tworzenia efektywnych, zaawansowanych wizualizacji. W tym przypadku rozwiązaniem są inwestycje w szkolenia i rozwój kompetencji pracowników.
Andrzej Jamrozik
CSI
Jakie są najczęstsze zastosowania HMI i komputerów panelowych? Jakie są cechy charakterystyczne tego typu urządzeń?
Głównymi obszarami zastosowań omawianych urządzeń są linie produkcyjne, a dokładniej aplikacje sterowania oraz nadzoru produkcji. Komputery panelowe wykorzystywane są również w systemach logistycznych w halach magazynowych oraz jako terminale dostępowe. Mogą one być wyposażone w dodatkowe, pomocne w takich zastosowaniach moduły, jak np.: czytniki kart magnetycznych / SmartCard czy kodów kreskowych.
W większości dostarczamy rozwiązania bazujące na procesorach low-voltage, w których wydajność ma drugorzędne znaczenie. Aktualnie dokonuje się kolejna wymiana generacyjna modeli w związku z wprowadzeniem nowej rodziny procesorów Elkhart Lake firmy Intel. Natomiast możemy również spotkać modele wyposażone w najnowsze procesory Intel Core 12. i 13. generacji w wersjach przemysłowych, które klienci mogą wykorzystywać jednocześnie jako centra obliczeniowe i wizualizacyjne – np. w systemach machine vision.
Czym przekonujecie odbiorców do wyboru konkretnych produktów?
Staramy się skupić na jak najszerszej ofercie kilku producentów, dzięki czemu możemy zawsze dobrać rozwiązanie najbardziej pasujące do wymagań klienta. Cena jest istotna, rozwiązania z niskiej półki cenowej różnych producentów są podobne, a takie są w większości wybierane. Dlatego ważne są dodatkowe opcje wsparcia – między innymi w postaci opcjonalnej wydłużonej gwarancji. Często też zdarza się, że jeden z parametrów ma znaczenie kluczowe. Wtedy, dzięki wszechstronnej ofercie, jesteśmy w stanie zwiększyć swoją konkurencyjność.
Mamy również możliwość dostarczenia rozwiązań modyfikowanych i dedykowanych – np. komputerów w obudowach całkowicie szczelnych do zastosowań outdoorowych czy wykorzystania w halach, gdzie jednostki te mogą być narażone na mycie środkami chemicznymi. Oczywiście im bardziej specjalizowane wymogi, tym z reguły dłuższy termin realizacji. Jednocześnie w magazynie utrzymujemy bufor najpopularniejszych modeli, dzięki czemu możemy sprawnie obsłużyć zamówienia, w których kluczowy jest krótki termin realizacji.
Oczekiwania klientów, którzy chcą nie tylko niższych cen, ale również uproszczenia tworzenia HMI i większej elastyczności w tym zakresie, wymuszają na firmach balansowanie między dostarczaniem zaawansowanych technologicznie produktów a zachowaniem prostoty i intuicyjności ich użytkowania. Jednocześnie wspomniana rosnąca złożoność nowoczesnych wizualizacji wymaga od firm wdrożeniowych wiedzy eksperckiej. Do wskazań respondentów zaliczyć można wreszcie kwestie dotyczące utrzymania standardów jakości oraz zgodności z regulacjami.
Obecne i przyszłe zastosowania
Chociaż wyświetlacze i różnorodne ekrany dotykowe są dzisiaj wszechobecne, a my korzystamy z nich codziennie, to w kontekście branży HMI głównym odbiorcą pozostaje szeroko rozumiany sektor przemysłowy. Panele operatorskie są nieodłącznym elementem aplikacji na liniach produkcyjnych, w różnorodnych maszynach i urządzeniach, a także w szafach sterowniczych, zarówno nowych, jak i tych modernizowanych. Takie zastosowania dominują w statystykach będących wynikami badań redakcyjnych.
Rozszerzając perspektywę, można zauważyć, że panele operatorskie trafiają też do wielu innych branż, w tym budynkowej, energetyki, stosowane są w logistyce i magazynowaniu. Część rynku stanowią też aplikacje w obszarze transportu oraz handlu, choć udział tych ostatnich zmniejszył się w porównaniu do stanu z poprzednich analiz. Finalnie HMI to też liczne specjalistyczne obszary użycia – np. w urządzeniach medycznych czy w zastosowaniach wojskowych, co w efekcie tworzy szeroki i atrakcyjny rynek dla ich dostawców.
Patrząc w przyszłość, można prognozować, że największy potencjał wzrostowy dla HMI dotyczy sektora produkcji przemysłowej, szczególnie w kontekście jego dalszej automatyzacji, przemysłu maszynowego (OEM), a także sektorów automotive i spożywczego. Ważne będą też aplikacje w transporcie, w szczególności szynowym (koleje, tramwaj) oraz w energetyce i logistyce. Obszary te zostały wyróżnione jako najbardziej przyszłościowe i mające potencjał do dalszego rozwoju.
