Rys. 1.
W obecnych czasach, kiedy zwraca się uwagę na poprawę efektywności użytkowania energii elektrycznej, nie tylko ze względu na ekonomię, ale także na uwarunkowania prawne w tym zakresie (dyrektywy Unii Europejskiej z tzw. ekoprojektu), konieczne jest zastępowanie przekładni ślimakowej o niższej sprawności droższymi przekładniami walcowymi lub walcowo-stożkowymi.
Od 2010 roku pracowaliśmy nad projektem przekładni, która swoimi cechami technicznymi byłaby zbliżona do przekładni ślimakowej przy jednoczesnej poprawie sprawności. Naszym naturalnym wyborem były przekładnie należące do grupy przekładni o osiach nierównoległych, do której należą przekładnie:
- stożkowe, przesunięcie a = 0,
- hipoidalne, przesunięcie a ≤ 0,5R,
- spiroidalne, przesunięcie a > 0,5R,
- śrubowe (ślimakowe), przesunięcie a = R,
(gdzie R - średnia długość tworząca stożka podziałowego koła).
Fot. 1.
Jest to podział przekładni w zależności od przesunięcia osi zębnika do osi koła talerzowego (rys. 1). Przesunięcie to nazywane jest przesunięciem hipoidalnym. Szukając kompromisu pomiędzy funkcjonalnością i wysoką sprawnością przekładni stożkowej a prostą budową i korzystnemu stosunkowi ceny do przenoszonej mocy z wału czynnego na bierny, pod uwagę braliśmy dwie konstrukcje - przekładnie spiroidalne i hipoidalne.
Nasz wybór to przekładnie hipoidalne, nie tylko ze względu na uzyskany kompromis funkcjonalności, sprawności, prostej budowy i ceny, ale także ze względu na dostępne technologie produkcji (amerykańska technologia Gleasona i niemiecka Klingelnberga).
Te dwie technologie są z powodzeniem wykorzystywane w przemyśle samochodowym, gdzie przekładnie hipoidalne są obecnie szeroko stosowane w przekładni różnicowej (dyferencjał) - takiej jak na fotografii 1. Największym problemem, nad którym najdłużej pracowaliśmy, było pogodzenie cech technicznych z funkcjonalnością, rozumianą jako łatwość zamiany przekładni ślimakowej na naszą przekładnię hipoidalną, bez przeróbek mechanicznych.
Po niemal dwóch latach pracy udało się to nam uzyskać, teraz użytkownik przekładni ślimakowej bez zmian konstrukcyjnych może łatwo wymienić przekładnię ślimakową na naszą przekładnię hipoidalną.
Dlaczego warto wymienić przekładnię ślimakową na wersję hipoidalną THF?
TABELA. Porównanie motoreduktorów
Odpowiedź na to pytanie można podzielić na trzy kategorie:
- Cechy techniczne przekładni hipoidalnych THF
- Cechy funkcjonalne omawianych przekładni
- Znacząca poprawa efektywności energetycznej układu napędowego
Najważniejsze cechy techniczne przekładni hipoidalnych THF:
- większa obciążalność niż przekładni stożkowej o takich samych wymiarach, dzięki wydłużeniu czynnej długości zęba (przesunięcie hipoidalne),
- większy moment wyjściowy niż w przekładniach ślimakowych o takich samych wymiarach gabarytowych,
- wysoka cichobieżność w porównaniu do innych przekładni o tych samych przełożeniach (dzięki zębom łukowo-skośnym),
- równomierność przekazywania
Rys. 2.
Cechy funkcjonalne omawianych przekładni:
- Identyczne wymiary montażowe z przekładniami ślimakowymi dostępnymi na rynku.
- Pasują takie same akcesoria montażowe (wałki zdawcze, kołnierze wyjściowe, ramiona reakcyjne), jak dla przekładni ślimakowych dostępnych na rynku.
- Mają wyższą sprawność niż przekładnia ślimakowa o takim samym przełożeniu.
- Uzyskuje się większy moment wyjściowy na wale biernym niż w przekładni ślimakowej o takim samym przełożeniu.
- Dużo większa żywotność kół zębatych zastosowanych w przekładni hipoidalnej niż ślimaka i ślimacznicy zastosowanych w przekładni ślimakowej.
- Wyższa cichobieżność przekładni hipoidalnej niż przekładni ślimakowej.
- Wyższe przełożenie (i>100, maks. i=300) bez konieczności łączenia dwóch przekładni lub stosowania dodatkowego stopnia walcowego, tak jak ma to miejsce w przekładni ślimakowej.
- Przekładnia hipoidalna podczas pracy nie grzeje się w takim stopniu jak przekładnia ślimakowa o takim samym przełożeniu dzięki korzystnym warunkom smarowania.
Znacząca poprawa efektywności energetycznej układu napędowego
Fot. 2.
Na wykresie przedstawiono porównanie sprawności dynamicznych przekładni ślimakowych, walcowo-ślimakowych i przekładni z podwójnym ślimakiem do przekładni hipoidalnych THF. Sprawność dynamiczna wpływa na roczne koszty eksploatacji układu napędowego. Roczne koszty eksploatacji można w łatwy sposób oszacować już na poziomie podejmowania decyzji o rodzaju zastosowanej przekładni według poniższego wzóru:
Ke - koszt energii elektrycznej [PLN] Mw - moc wejściowa [kW]
tp - czas pracy napędu [h/rok]
ηp - sprawność dynamiczna przekładni
ηs - sprawność silnika elektrycznego
ηm - sprawność ze względu na sposób przekazania mocy na maszynę (do wyliczeń można przyjąć: dla sprzęgła 98%, montaż bezpośrednio na wale 99%)
Po - procentowa obciążalność napędu (zwykle jest to wartość 80%).
Korzystając z powyższej zależności, można porównać motoreduktor ślimakowy z motoreduktorem hipoidalnym THF: Na jednym motoreduktorze w ciągu roku eksploatacji (stosując już silnik o wyższej sprawności) zaoszczędzono 389,53 zł. Oczywiście wartość ta będzie dużo wyższa, gdy pomnożymy ją przez liczbę stosowanych w zakładzie takich motoreduktorów.
Dodatkowo należy także pamiętać o rocznych kosztach związanych z tzw. obsługą serwisową związaną z wymianą oleju, uszczelniaczy, itp. Użyte materiały konstrukcyjne i środki smarujące w przekładni hipoidalnej THF znacząco także i te koszty obniżają, zostawiając daleko za sobą przekładnie ślimakowe. Na naszej stronie internetowej można pobrać kalkulator do wyliczeń kosztów eksploatacji motoreduktora ślimakowego w porównaniu do motoreduktora hipoidalnego.
Podsumowanie
Zamieniając już teraz swoje nieefektywne przekładnie ślimakowe na nasze przekładnie hipoidalne THF, otrzymuje się poprawę efektywności energetycznej, lepsze parametry techniczne, co ma wpływ na obniżenie rocznych kosztów eksploatacji i to bez dodatkowej pracy związanej z przeróbkami mechanicznymi.
Optymalizacja procesów przemysłowych na wielu jego płaszczyznach znacząco wpływa na poprawę efektywności wykorzystania energii elektrycznej, a tym samym w perspektywie czasu na poprawę wyników ekonomicznych przedsiębiorstwa.
Specjaliści pracujący w firmie HF Inverter Polska dzięki swojemu długoletniemu doświadczeniu są w stanie optymalnie dobrać układ napędowy bezawaryjnie pracujący w warunkach procesu technologicznego w dowolnej branży. Zapraszamy.
Mariusz Snowacki
HF Inverter Polska
www.hfinverter.pl