PN-EN 954-1 NADAL OBOWIĄZUJE

Tabela. Oferta komponentów systemów bezpieczeństwa u dostawców krajowych (dane na bazie APA 7/2009)

Decyzją Komisji Europejskiej okres obowiązywania normy PN-EN 954-1 został przedłużony o kolejne 2 lata, poza 29 grudnia 2009 roku, który wg pierwotnych planów miał być ostatnim dniem obowiązywania tej normy. Skutkiem tego norma ta będzie do 31 grudnia 2011 roku traktowana jako zharmonizowana z obowiązującą dyrektywą maszynową i możliwe będzie równoległe używanie obydwu omawianych norm. Powołując się zatem na zapisy jednej z nich, uzyskać można będzie oznaczanie maszyny znakiem CE, o ile oczywiście ta ostatnia będzie spełniała wymagania zawarte w innych normach i przepisach mających zastosowanie dla danego przypadku.

Do których przepisów najlepiej się stosować? Zgodnie z tym, co przedstawia w oficjalnym komunikacie Pilz, wiele firm na polskim rynku przygotowywało się do wdrożenia normy PN-EN ISO 13849-1, która w znaczny sposób zmienia podejście do sposobu projektowania układów bezpieczeństwa, nakładając także na producentów urządzeń dodatkowe obowiązki związane chociażby z publikowaniem parametrów niezawodnościowych dla swoich produktów.

Z drugiej strony mieliśmy także niemałą grupę klientów – czytamy w informacji firmy Pilz – którzy spodziewając się przedłużenia okresu obowiązywania normy PN-EN 954-1, w niewielkim stopniu interesowali się nowymi przepisami. Obecny stan pozornie wydaje się więc idealny dla obu grup. Naszym zdaniem współistnienie dwóch norm dotyczących podobnych zagadnień w połączeniu z nową dyrektywą maszynową 2006/42/EC prowadzić może do szeregu problemów, a także niejednoznaczności interpretacyjnych na etapie projektowania czy certyfikacji maszyn bądź linii produkcyjnych – konkludują przedstawiciele niemieckiego producenta.

Mariusz Łukaszyński

LUC – CE Consulting

Omawiane zmiany w przepisach i normach podsumować można kilkoma ogólnymi zdaniami:

  • nowa dyrektywa maszynowa (NMD) nie zawiera rewolucyjnych zmian,
  • jest ona konsekwencją wdrożenia w życie doświadczeń związanych ze stosowaniem starej dyrektywy maszynowej (SMD),
  • nowa dyrektywa racjonalizuje sprawy nielogicznie zorganizowane w SMD (przykładem są maszyny nieukończone), porządkuje ona również kwestie ujęte dotychczas wyłącznie w przewodniku,
  • NMD zmienia i porządkuje procedury oceny zgodności, a także zapewnia kompatybilność NMD z nowym pakietem legislacyjnym (NPL).

Warto dodać, że zgodnie z nową dyrektywą producent, konstruując maszyny, powinien stosować najlepszy stan wiedzy technicznej, co w przypadku tworzenia systemów bezpieczeństwa oznacza użycie urządzeń logicznych, w tym sterowników bezpieczeństwa. Te ostatnie objęte są w PN-EN ISO 13849-1, przez co wnioskować można, że należałoby stosować się właśnie do zaleceń wymienionej normy.

CO REKOMENDUJĄ DOSTAWCY ROZWIĄZAŃ BEZPIECZEŃSTWA?

Mogąc korzystać nadal z obydwu norm umożliwiających dopuszczenie maszyn do sprzedaży, Pilz poleca swoim klientom stopniowe przechodzenie jedynie na zgodność z nowymi przepisami. Wśród podawanych argumentów zacytować można m.in. następujące:

  • Chociaż obecnie obydwie normy stosowane mogą być w procesie umożliwiającym nadanie znaku CE, patrząc perspektywicznie, przyszłość należy zdecydowanie do normy PN-EN ISO 13849-1, zatem wszyscy klienci niestosujący tej normy zyskali dodatkowy czas na jej wdrożenie.
  • Istnieje obecnie wiele norm typu B i C, które są zharmonizowane z nową dyrektywą maszynową, a odwołują się tylko do normy PN-EN ISO 13849-1. W każdym przypadku, w którym dla danej maszyny bądź linii produkcyjnej takie normy będą miały zastosowanie, pomimo faktu istnienia normy PN-EN 954-1 powinno się zastosować jej nowszy odpowiednik.
  • Nie jest też tajemnicą, że norma PN-EN 954-1 została opracowana wiele lat temu. Od tego czasu zmieniły się nie tylko produkty bezpieczeństwa, ale także przede wszystkim bezpieczeństwo zaczęło odgrywać coraz większą rolę. Znacząco zwiększyła się zatem liczba zrealizowanych aplikacji, stopień ich skomplikowania, wzrosły wymagania niezawodnościowe oraz te dotyczące elastyczności stosowanych rozwiązań. Inny, zdecydowanie wyższy jest poziom wiedzy o różnych aspektach związanych z projektowaniem i realizacją aplikacji bezpieczeństwa. Specjaliści z firmy Pilz są głęboko przekonani, że probabilistyczne podejście do projektowania układów bezpieczeństwa, jakie zostało zaprezentowane w normie PN-EN ISO 13849-1, zdecydowanie lepiej oddaje obecny stan wiedzy na ten temat.

Rekomendacja firmy Sick

Wydłużenie domniemania zgodności EN 954-1 z dyrektywą maszynową do 31 grudnia 2011 ogłoszone zostało w oficjalnym dzienniku Unii Europejskiej 29 grudnia 2009 roku. W rezultacie EN 954-1 może być do tego czasu stosowana jako norma typu B przy domniemaniu zgodności z nową dyrektywą maszynową 2006/42/EC. Według przedstawicieli firmy Sick wskazówki ważne dla producentów maszyn są następujące:

  • Jeżeli do domniemania zgodności stosowana jest norma typu C (norma produktowa do określonej maszyny):
    • jeżeli norma typu C wciąż odwołuje się do EN 954-1, powinna być stosowana ta norma lub norma zastępująca PN-EN ISO 13849-1,
    • jeżeli norma typu C odwołuje się do PN-EN ISO 13849-1, musi być ona stosowana.
  • Jeżeli norma typu C nie jest stosowana do domniemania zgodności lub jeżeli odpowiednia norma typu C nie istnieje, do projektowania elementów sterowania związanych z bezpieczeństwem powinna być stosowana norma zharmonizowana. Można zastosować PN-EN ISO 13849-1, EN 62061 lub EN 954-1.
  • Dyrektywa maszynowa 2006/42/EC powinna być stosowana od 29 grudnia 2009, natomiast stara dyrektywa maszynowa 98/37/EC nie może być więcej stosowana.
Lista norm zharmonizowanych (typu A, typu B, typu C) jest dostępna w oficjalnym dzienniku Unii Europejskiej pod adresem www.ec.europa.eu/enterprise

Możemy dodać, że podobne stanowisko prezentują również przedstawiciele innych firm na rynku. W szczególności upowszechnia się pogląd, że producenci maszyn, którzy zwlekać będą z zapewnianiem zgodności swoich produktów z PN-EN ISO 13849-1, postrzegani mogą być jako firmy „drugiej kategorii”, a ich wyroby mniej konkurencyjne. Ostateczna decyzja należy jednak jak zawsze do klienta, czyli producenta OEM czy ogólnie firmy wykorzystującej maszyny i systemy automatyki.

Warto jednak wykorzystać dwa kolejne lata obowiązywania PN-EN 954-1 jako czas na jak najszybsze wdrożenie stosowania PN-EN ISO 13849-1. Prawdopodobnie też każdy z zainteresowanych tym przedsiębiorców samodzielnie musi dokonać analizy tej tematyki, sięgając do odpowiednich norm czy kontaktując się z osobami zajmującymi się omawianymi zagadnieniami. W obydwu pomóc powinien wykaz źródeł wiedzy, który publikujemy w ramce.

Zbigniew Piątek

Dziękuję przedstawicielom firm LUC-CE Consulting, Pilz, Schmersal oraz Sick
za krytyczne uwagi do artykułu i uzupełnienie jego zawartości merytorycznej.

Zapytania ofertowe
Unikalny branżowy system komunikacji B2B Znajdź produkty i usługi, których potrzebujesz Katalog ponad 7000 firm i 60 tys. produktów
Dowiedz się więcej

Prezentacje firmowe