Tytułowe produkty to dwie obszerne grupy wyrobów o licznych zastosowaniach w przemyśle i poza nim. Enkodery, które dostępne są w wersjach optycznych oraz magnetycznych, umożliwiają precyzyjne określanie kąta obrotu, kierunku i prędkości obrotowej, a także prędkości liniowej oraz wartości przemieszczenia. Ich producenci oferują również wykonania specjalistyczne, przystosowane do pracy w wymagających warunkach – takich jak wysokie wibracje czy atmosfera potencjalnie wybuchowa. Z kolei silniki krokowe (skokowe) umożliwiają precyzyjne sterowanie ruchem obrotowym, co pozwala na dokładne pozycjonowanie i utrzymywanie zadanej pozycji. Dzięki tym właściwościom znajdują szerokie zastosowanie w maszynach pozycjonujących, pakujących, sprzęcie elektronicznym i wielu innych urządzeniach, często współpracując z enkoderami w systemach sprzężenia zwrotnego.
Główne zastosowania i aplikacje
W przypadku przetworników położenia wiodącą rolę odgrywają zastosowania przemysłowe, a więc związane z automatyką i maszynami (rys. 1). Enkodery i resolwery, pełniąc funkcję precyzyjnych elementów pomiarowych, dostarczają informacje o położeniu i prędkości ruchomych części maszyn. Są one szczególnie istotne w aplikacjach związanych z windami, gdzie kontrolują pozycję kabiny, oraz w zastosowaniach specjalistycznych, takich jak wojskowe. Z kolei silniki krokowe, dzięki precyzyjnemu sterowaniu ruchem obrotowym, znajdują zastosowanie w mniejszych urządzeniach, w robotach, sprzęcie medycznym, dozującym i innych aplikacjach. Ich zdolność do dokładnego pozycjonowania i utrzymywania zadanej pozycji czyni je idealnymi do zastosowań wymagających precyzyjnego sterowania ruchem.
Warto zauważyć, że w wielu aplikacjach, zwłaszcza w maszynach (np. obrabiarkach) oraz układach mechatronicznych (napędy liniowe, stoły obrotowe, plotery, drukarki 3D), enkodery i silniki krokowe występują razem, tworząc zintegrowane systemy sterowania ruchem. Połączenie to pozwala na precyzyjne wykonywanie ruchów oraz dokładne określanie pozycji, kąta i prędkości.
Koniunktura i wartość rynku
W ostatniej dekadzie koniunktura w branży dystrybucji przetworników położenia i silników krokowych podlegała istotnym zmianom. Jednakże, pomimo pandemii COVID-19 i jej gospodarczych następstw, ostatnie lata charakteryzowały się generalnie dobrą sytuacją.
Tymczasem dane z 2024 roku wskazują na spowolnienie. Koniunktura w branży dystrybucji przetworników położenia jest oceniana jako dobra przez 74% respondentów, ale też reszta ocenia ją jako słabą (rys. 2). W branży dystrybucji silników krokowych jest podobnie – analogiczne wskazania podało 77% i 23% respondentów (rys. 3). Są to wyniki gorsze niż w poprzednich badaniach, w szczególności tych z 2022 roku.
Inaczej jest z ocenami wartości rynku. W 2020 roku wielkość krajowego sektora przetworników położenia szacowano na kilkanaście, zaś rynku silników krokowych na kilka milionów złotych. W 2022 roku wartość tych branż wynosiła odpowiednio od 21 do 25 mln oraz 8 mln złotych. Dane z 2024 roku wskazują na wzrosty. Uśrednione szacunki dla rynku przetworników położenia wahają się od 25 do 35 milionów złotych, podczas gdy dla rynku silników krokowych wynoszą od 8 do 10 milionów złotych.
Jeżeli chodzi o przyszłą koniunkturę, to można mówić o okresie stabilizacji – bez prognozowanych problemów, ale też bez szczególnych wzrostów (rys. 4). W tym roku jedynie 16% respondentów z branży przetworników położenia i 8% z sektora silników krokowych przewiduje poprawę koniunktury. Większość, bo odpowiednio 74% i 85%, spodziewa się, że koniunktura pozostanie niezmieniona, zaś zdaniem reszty – sytuacja się pogorszy.
Obydwa sektory wykazują oznaki dojrzałości i stabilności. Wzrosty wartości w ostatnich latach sugerują, że popyt na te komponenty również rośnie, co jest pozytywnym sygnałem dla omawianych branż. Jednocześnie niskie tempo wzrostów może wskazywać, że sektory osiągnęły pewien poziom nasycenia.
Karol Puk
|
