Przetworniki położenia i silniki krokowe

Tytułowe produkty to dwie obszerne grupy wyrobów o licznych zastosowaniach w przemyśle i poza nim. Enkodery, które dostępne są w wersjach optycznych oraz magnetycznych, umożliwiają precyzyjne określanie kąta obrotu, kierunku i prędkości obrotowej, a także prędkości liniowej oraz wartości przemieszczenia. Ich producenci oferują również wykonania specjalistyczne, przystosowane do pracy w wymagających warunkach – takich jak wysokie wibracje czy atmosfera potencjalnie wybuchowa. Z kolei silniki krokowe (skokowe) umożliwiają precyzyjne sterowanie ruchem obrotowym, co pozwala na dokładne pozycjonowanie i utrzymywanie zadanej pozycji. Dzięki tym właściwościom znajdują szerokie zastosowanie w maszynach pozycjonujących, pakujących, sprzęcie elektronicznym i wielu innych urządzeniach, często współpracując z enkoderami w systemach sprzężenia zwrotnego.

Główne zastosowania i aplikacje

W przypadku przetworników położenia wiodącą rolę odgrywają zastosowania przemysłowe, a więc związane z automatyką i maszynami (rys. 1). Enkodery i resolwery, pełniąc funkcję precyzyjnych elementów pomiarowych, dostarczają informacje o położeniu i prędkości ruchomych części maszyn. Są one szczególnie istotne w aplikacjach związanych z windami, gdzie kontrolują pozycję kabiny, oraz w zastosowaniach specjalistycznych, takich jak wojskowe. Z kolei silniki krokowe, dzięki precyzyjnemu sterowaniu ruchem obrotowym, znajdują zastosowanie w mniejszych urządzeniach, w robotach, sprzęcie medycznym, dozującym i innych aplikacjach. Ich zdolność do dokładnego pozycjonowania i utrzymywania zadanej pozycji czyni je idealnymi do zastosowań wymagających precyzyjnego sterowania ruchem.

 

Rys. 1. Najpopularniejsze zastosowania przetworników położenia i silników skokowych

Warto zauważyć, że w wielu aplikacjach, zwłaszcza w maszynach (np. obrabiarkach) oraz układach mechatronicznych (napędy liniowe, stoły obrotowe, plotery, drukarki 3D), enkodery i silniki krokowe występują razem, tworząc zintegrowane systemy sterowania ruchem. Połączenie to pozwala na precyzyjne wykonywanie ruchów oraz dokładne określanie pozycji, kąta i prędkości.

Koniunktura i wartość rynku

W ostatniej dekadzie koniunktura w branży dystrybucji przetworników położenia i silników krokowych podlegała istotnym zmianom. Jednakże, pomimo pandemii COVID-19 i jej gospodarczych następstw, ostatnie lata charakteryzowały się generalnie dobrą sytuacją.

Tymczasem dane z 2024 roku wskazują na spowolnienie. Koniunktura w branży dystrybucji przetworników położenia jest oceniana jako dobra przez 74% respondentów, ale też reszta ocenia ją jako słabą (rys. 2). W branży dystrybucji silników krokowych jest podobnie – analogiczne wskazania podało 77% i 23% respondentów (rys. 3). Są to wyniki gorsze niż w poprzednich badaniach, w szczególności tych z 2022 roku.

 

Rys. 2. Zmiany ocen koniunktury w branży dystrybucji przetworników położenia

Inaczej jest z ocenami wartości rynku. W 2020 roku wielkość krajowego sektora przetworników położenia szacowano na kilkanaście, zaś rynku silników krokowych na kilka milionów złotych. W 2022 roku wartość tych branż wynosiła odpowiednio od 21 do 25 mln oraz 8 mln złotych. Dane z 2024 roku wskazują na wzrosty. Uśrednione szacunki dla rynku przetworników położenia wahają się od 25 do 35 milionów złotych, podczas gdy dla rynku silników krokowych wynoszą od 8 do 10 milionów złotych.

 

Rys. 3. Zmiany ocen koniunktury w branży dystrybucji silników skokowych

Jeżeli chodzi o przyszłą koniunkturę, to można mówić o okresie stabilizacji – bez prognozowanych problemów, ale też bez szczególnych wzrostów (rys. 4). W tym roku jedynie 16% respondentów z branży przetworników położenia i 8% z sektora silników krokowych przewiduje poprawę koniunktury. Większość, bo odpowiednio 74% i 85%, spodziewa się, że koniunktura pozostanie niezmieniona, zaś zdaniem reszty – sytuacja się pogorszy.

 

Rys. 4

Obydwa sektory wykazują oznaki dojrzałości i stabilności. Wzrosty wartości w ostatnich latach sugerują, że popyt na te komponenty również rośnie, co jest pozytywnym sygnałem dla omawianych branż. Jednocześnie niskie tempo wzrostów może wskazywać, że sektory osiągnęły pewien poziom nasycenia.