Poniedziałek, 25 października 2021

Zbuduj nowoczesne stanowisko pracy

Od stanu zdrowia pracowników oraz ich nastawienia do zadań, które wykonują, zależy wydajność i jakość ich pracy. Na to z kolei ma wpływ komfort i bezpieczeństwo na stanowisku. Ważna jest też organizacja zadań. Żeby pracę i miejsce jej wykonywania zaplanować, tak aby motywowała, nie powodując uszczerbku na zdrowiu, przestrzegać trzeba zasad BHP i ergonomii. Najważniejsze przedstawiamy w artykule, wraz z przeglądem komponentów wyposażenia stanowisk pracy w przemyśle, które pozwalają na spełnienie tego warunku.

Zbuduj nowoczesne stanowisko pracy

Aby uniknąć dyskomfortu i zapobiec pogorszeniu się stanu zdrowia personelu, projekt stanowiska powinien w jednakowym stopniu uwzględniać potrzeby pracownika i wymagania produktu i/albo wykonywanych czynności. W związku z tym w pierwszej kolejności przeważnie analizowane są te drugie. Przykładowo na stanowisku montażowym ustalić trzeba, jakie minimalne wymiary powinien mieć stół roboczy, uwarunkowane rozmiarami obrabianego przedmiotu i jaki będzie najefektywniejszy sposób dostarczania materiałów lub podzespołów.

Następnie uwaga projektantów koncentruje się na pracowniku. Ich zadaniem jest m.in. ocena wysiłku, jakiego wymaga dane zadanie – na to, w jakim stopniu fizycznie obciąża personel, bezpieczniejsza będzie jego automatyzacja, częściowa albo całkowita.

Pod uwagę trzeba także wziąć to, kto będzie w danym miejscu pracował – inne wymagania mają osoby w pełni sprawne, a inne osoby o różnym stopniu niepełnosprawności. Ważne są oprócz tego inne cechy personelu, jak na przykład wzrost i płeć. Jednocześnie trzeba dołożyć starań, aby stanowisko było na tyle, na ile to możliwe, uniwersalne, tak by jeśli korzysta się z niego w pracy zmianowej, dobrze służyło wszystkim.

Część 1. Zasady ergonomii

Generalnie zaleca się, aby pracownik przybierał naturalną postawę, która nie wymaga skręcania szyi, pleców ani zginania nadgarstków. Zmniejsza to ilość stresu fizycznego wywieranego na ciało, zaś w przypadku gdy do wykonania zadania wymagana jest siła, w takiej pozycji mięśniom łatwiej jest ją wytworzyć. Powinno się również unikać pochylania głowy oraz szyi do przodu w celu patrzenia na wykonywane zadanie, gdyż wymaga to podparcia głowy przez mięśnie szyi, co po dłuższym czasie męczy. Z tego samego powodu nie jest zalecane zginanie tułowia do przodu, ponieważ w tej pozycji górna część ciała wymaga podtrzymywania przez mięśnie pleców i ramion. Trzeba unikać trzymania rąk powyżej poziomu serca i skręcania ciała. Powinno się także umożliwić zmianę pozycji i poruszanie się – dla ludzkiego ciała pozostawanie w jednym położeniu dłuższy czas jest stanem nienaturalnym, który hamuje krążenie krwi i dotlenianie mięśni. Przykładowe rozwiązanie to stanowisko umożliwiające naprzemienną pracę siedzącą i stojącą.

Generalnie zaleca się, aby pracownik przybierał naturalną postawę, która nie wymaga skręcania szyi, pleców ani zginania nadgarstków. Zmniejsza to ilość stresu fizycznego wywieranego na ciało, zaś w przypadku gdy do wykonania zadania wymagana jest siła, w takiej pozycji mięśniom łatwiej jest ją wytworzyć. Powinno się również unikać pochylania głowy oraz szyi do przodu w celu patrzenia na wykonywane zadanie, gdyż wymaga to podparcia głowy przez mięśnie szyi, co po dłuższym czasie męczy. Z tego samego powodu nie jest zalecane zginanie tułowia do przodu, ponieważ w tej pozycji górna część ciała wymaga podtrzymywania przez mięśnie pleców i ramion. Trzeba unikać trzymania rąk powyżej poziomu serca i skręcania ciała. Powinno się także umożliwić zmianę pozycji i poruszanie się – dla ludzkiego ciała pozostawanie w jednym położeniu dłuższy czas jest stanem nienaturalnym, który hamuje krążenie krwi i dotlenianie mięśni. Przykładowe rozwiązanie to stanowisko umożliwiające naprzemienną pracę siedzącą i stojącą.

Żeby spełnić te ogólne wytyczne, powinno się przestrzegać zasad ergonomii. Dotyczą one: wysokości stołu roboczego, ustawień krzesła, rozmieszczenia na blacie przedmiotów, którymi pracownik się posługuje, pola widzenia w przestrzeni roboczej oraz jej oświetlenia.

Jak dobrać wysokość stołu?

Pierwsza cecha stanowiska jest szczególnie ważna w przypadku pracy na stojąco, jeżeli bowiem stół będzie za niski, pracownik będzie musiał się pochylić, jeżeli natomiast będzie za wysoki, będzie on zmuszony podnieść ramiona. To spowoduje nadmierny nacisk na barki.

 
Rys. 1. Zalecane wysokości stołów roboczych w zależności od typu wykonywanej pracy

wzrostu pracownika oraz typu zadania, które na nim wykonuje. Jeżeli chodzi o pierwszy warunek, zakładając, że na stanowisku pracują osoby przeciętnego wzrostu, zalecana wysokość powierzchni roboczych wynosi 95‒110 cm od podłogi. W przypadku czynności, które wymagają dużej dokładności, stół powinien znajdować się 5‒10 cm poniżej wysokości łokcia.

W zadaniach sklasyfikowanych jako praca lekka powierzchnia robocza powinna być umieszczona pomiędzy 10 a 15 cm poniżej wysokości łokci. W czynnościach, w których używa się dużo siły, najlepiej, jeżeli blat znajduje się od 15 cm do 40 cm poniżej wysokości łokci.

Poza tym kilka innych czynników wpływa na optymalną wysokość stołu. Są to m.in.: wymagana ilość wolnej przestrzeni pod blatem, możliwa zmienność rozmiarów obrabianego przedmiotu i potrzeby w zakresie pola widzenia.

Praca na siedząco

Praca w pozycji siedzącej ma zalety i wady. Pierwsze to m.in.: możliwość uniknięcia nienaturalnej postawy, mniejsze zużycie energii i mniejsze obciążenie układu sercowo-naczyniowego. Wady pracy siedzącej to z kolei: ograniczona mobilność, brak możliwości użycia większej siły w pracach ręcznych oraz zagrożenie skrzywieniem kręgosłupa.

W pracy siedzącej wydajność pracownika również zależy od prawidłowej postawy. Generalnie łydki i uda osoby siedzącej na krześle powinny tworzyć kąt prosty. Zasada ta dotyczy także ramienia i przedramienia, chociaż w tym przypadku dopuszczalne jest, by kąt ten był nieco większy niż 90°. Stopy powinna z kolei trzymać płasko na podłodze.

Od krzesła wymaga się zatem, żeby umożliwiało pracę w takiej pozycji, bez względu na wzrost, wagę, budowę czy sprawność pracownika, jak też jej dopasowanie do warunków panujących na stanowisku, głównie wysokości stołu roboczego i rozmieszczenia na nim wyposażenia i pozostałych przedmiotów. Powinno również umożliwiać użytkownikowi jej łatwą zmianę, bez utraty podparcia.

Dlaczego wysokość krzesła jest ważna?

Z kilku powodów nie powinno się korzystać ze zbyt wysokiego krzesła. Przede wszystkim destabilizuje to ciało, wywołując zmęczenie. Jest wówczas również wywierany nadmierny nacisk na nerw kulszowy, co powoduje ból i dyskomfort i na uda, co z kolei blokuje dopływ krwi do kończyn dolnych, prowadząc do powstawania żylaków i obrzęków. Ponadto siedząc na za wysokim krześle, nie korzysta się prawidłowo z podparcia lędźwi. To wywołuje ból pleców.

Podobnie nie jest zalecane siedzenie na krześle zbyt niskim. Za tym, by tego nie robić, przemawia to, że powoduje to: zaburzenia krążenia krwi w kończynach dolnych, a przez to ich obrzęk, nacisk na narządy wewnętrzne oraz nadmierny, powodujący dyskomfort, ucisk na pośladki. Oprócz tego, jeżeli stół jest za wysoki: lędźwie nie mają podparcia, kręgosłup jest przeciążony, ramiona są nadwyrężone, a głowa zbyt odchylona.

Podział blatu na strefy

Zasad ergonomii należy także przestrzegać, planując rozmieszczenie wyposażenia i pozostałych przedmiotów, którymi operuje lub z których w jakikolwiek sposób korzysta pracownik (narzędzi, materiałów, pojemników). Naczelna zasada jest taka, żeby były łatwo dostępne i rozlokowane tak, aby znajdowały się w zasięgu osoby, która się nimi posługuje. Należy przy tym unikać obracania tułowia i ruchów ramion podczas sięgania po nie, zwłaszcza w przypadku ciężkich rzeczy, czyli o wadze powyżej 1 kilograma.

 
Rys. 2. Podział przestrzeni na blacie

Generalnie przestrzeń na stanowisku w zasięgu pracownika można podzielić na strefy. Pierwsza obejmuje obszar na wprost niego, który jest optymalny do pracy obiema rękami, gdyż sięgają tam bez dodatkowego wysiłku. Po obu stronach tej strefy trzeba umieszczać obiekty, po które sięga się zazwyczaj jedną ręką, jak narzędzia. W większym oddaleniu, z obydwu stron powinny się natomiast znajdować przedmioty, których używa się okazjonalnie, przykładowo w to miejsce można odkładać puste pojemniki.

Na przykład na stanowisku montażu zaleca się, żeby pojemniki z podzespołami umieszczać w pierwszej albo najwyżej w drugiej strefie. Im częściej pracownik będzie sięgał do danego pudełka, tym bliżej niego powinno się ono znajdować.

Kąty widzenia. oświetlenie

Przestrzeń na stanowisku roboczym można oprócz tego podzielić na strefy ze względu na zdolność widzenia. Wyróżnia się dwie. W pierwszej z nich, węższej, człowiek jest w stanie zobaczyć kilka obiektów jednocześnie, bez konieczności poruszania głową czy oczami. By zobaczyć przedmioty w drugiej, szerszej, która obejmuje pierwszą, wymagany jest już ruch gałki ocznej, lecz nie trzeba jeszcze obracać głowy. Poza strefą drugą obrót głowy jest już konieczny. Generalnie zaleca się, by ograniczać ruchy głowy oraz oczu, ponieważ rozprasza to pracownika i przy dłuższej pracy również męczy. Dotyczy to nie tylko rozmieszczenia przedmiotów, którymi operuje osoba pracująca na danym stanowisku, ale też jego trwałego wyposażenia. Przykładem są tabliczki informacyjne, które powinno się umieszczać na wysokości wzroku. Ten ostatni męczy również niewłaściwie oświetlenie.

Warto jest tu wspomnieć o jego wielorakiej roli – sztuczne światło na stanowiskach pracy oprócz tego, że pełni funkcję użytkową, doświetlając przestrzeń roboczą w dzień oraz pozwalając na pracę w nocy, wpływa również na samopoczucie i koncentrację pracowników, jak i zapobiega zaburzeniom rytmu okołodobowego przy pracy zmianowej. Projektując oświetlenie, należy zwrócić uwagę głównie na to, aby: unikać dużych kontrastów, olśnień, odblasków, migotania i dostosować natężenie światła do wymagań zadania.

Julia Kustra


Cleanproject

  • Jakie są cechy charakterystyczne mebli przemysłowych? Co oferujecie?

Meble występują w każdym sektorze przemysłu i jest to grupa produktów bardzo zróżnicowana. W ofercie mamy np. meble do przemysłu elektronicznego w wykonaniu ESD, bardzo specjalistyczne meble do pomieszczeń cleanroom wykonane ze stali nierdzewnej o nietypowym stopie, meble do laboratoriów, dygestoria i szereg innych rozwiązań.

Niezwykle ważną cechą części oferowanych mebli jest modułowość. Dotyczy to przede wszystkim mebli antystatycznych dla branż takich jak: elektroniczna czy motoryzacyjna, gdzie konstruujemy magazyny, linie produkcyjne i stanowiska pracy do procesów cechujących się zmiennością. Wraz z modułowością pojawia się szeroki wybór akcesoriów i osprzętu, tak aby stanowiska były kompletne. Jesteśmy w stanie skonfigurować praktycznie dowolnie stanowiska pracy, rozwiązania magazynowe i linie produkcyjne. Tego oczekuje znaczna grupa klientów. Dodatkowo dla odbiorców z branż farmaceutycznej, spożywczej czy kosmetycznej istotne są certyfikacje, profesjonalne montaże, a produkty bardzo często są indywidualnie projektowane. I tu modułowość – o ile w ogóle jest możliwa – to na pewno nie jest stawiana na pierwszym miejscu.

  • Czego oczekują odbiorcy mebli? Jaki jest proces sprzedaży tych produktów?

Z naszej perspektywy modułowość czy ergonomia choć istotne nie są już cechami produktów, które mogą być szczególnie akcentowane. Są po prostu standardem. Dostawcy, z którymi projektujemy, dostarczamy i instalujemy meble, to firmy, które mają od 30 do 130 lat doświadczeń i nie ma tu już miejsca na potężne innowacje np. w zakresie ergonomii. Owszem oferta cały czas jest rozwijana, pojawiają się nowe materiały i konstrukcje, ale ogólnie firmy te doszły już do perfekcji w produkcji. Stąd też, nawet wybierając produkty mniej zaawansowane, klienci otrzymują rozwiązania bardzo trwałe, ergonomiczne i spełniające ich potrzeby.

Dzisiaj odbiorcy oczekują kompleksowości, doradztwa, szybkiej dostawy oraz certyfikacji, a także montażu. Dlatego zapewniamy im nie tylko produkt, ale całościową usługę: doradcy dobierają rozwiązania do procesu, konstruktorzy opracowują produkt (o ile nie jest standardowy), architekci umieszczają meble, magazyny i np. linie transportowe na rzutach obiektu, branżowcy sprawdzają zgodność z przepisami BHP, ppoż., itd. Końcowy etap to certyfikacja i kwalifikacja. Nie można zapomnieć o montażach, które przeprowadzają wyspecjalizowane ekipy, które są przeszkolone i wyposażone w sprzęt, mierniki i środki transportu. Szczególnie w strefach EPA, nie mówiąc już o cleanroomach, częstokroć klient nie może lub nie chce przeprowadzić samodzielnie instalacji, pomiarów przed i po niej, czy kwalifikacji. Finalnie – odbiorcy oczekują też bardzo dobrych i stałych cen oraz szybkich terminów dostaw, często wprost z magazynu.

  • Jakie były ostatnie dwa lata na omawianym rynku w Polsce i jak wyglądają perspektywy na przyszłość? Jakie są oczekiwania rodzimych odbiorców?

Mamy doświadczenia z rynku polskiego, rynków Europy Zachodniej oraz Rosji. Każdy z tych obszarów cechuje się nieco innymi potrzebami, ale zdecydowanie zauważamy, że wymagania klientów zbliżają się do siebie na całym kontynencie. Jeśli chodzi o meble antystatyczne, to oczekuje się łatwego konfigurowania produktów do obecnych i przyszłych potrzeb na stanowisku pracy. W Polsce często dostarczamy meble o mniej zawansowanych konfiguracjach – odbiorcy zamawiają stoły, krzesła, szafy, zestawy są przeróżne i dobieramy je do procesów i budżetu.

Ostanie dwa lata z pewnością nie były typowym okresem. Po początkowym etapie niepewności, krzywa popytu zaczęła szybko rosnąć. W mojej ocenie COVID-19 pozytywnie wpłynął na wiele branż i bardzo mało naszych klientów miało tutaj problemy. Przeciwnie – firmy obecnie angażują się w nowe projekty, trafiają do nas kolejne inwestycje. Uważam, że popyt ma z wielu powodów szansę rosnąć w kolejnych latach.

Obecnie problemem są jednak braki surowców, wysokie koszty transportu, a gdy mówimy o meblach, to właśnie braki stali i podwyżki cen są bardzo widoczne. Ponieważ pracujemy w kilku państwach, a wiele produktów mamy dostępne wprost z magazynu w Polsce, to problem ten nie jest dla nas bardzo uciążliwy. Sądzę, że kolejne lata prawdopodobnie będą okazją do rozwoju wielu biznesów w elektronice, motoryzacji, przemyśle spożywczym, farmacji, medycynie.

Zapytania ofertowe
Unikalny branżowy system komunikacji B2B Znajdź produkty i usługi, których potrzebujesz Katalog ponad 7000 firm i 60 tys. produktów
Dowiedz się więcej

Prezentacje firmowe