Na omawianych rynkach działa w kraju około 20-30 kluczowych podmiotów - producentów i dystrybutorów przemysłowych elementów wykonawczych. Stan ten jest od lat w miarę niezmienny, zaś firmy te zapewniają szeroką gamę produktów standardowych, podzespoły wytwarzane na zlecenie oraz ofertę usług. Często też specjalizują się one w jednej lub kilku grupach siłowników oraz produktach z nimi powiązanych, będąc branżowymi ekspertami w określonych obszarach techniki. Nowe opracowanie na ten temat rozpoczynamy od omówienia najważniejszych grup produktów oraz ich najczęstszych zastosowań.
POWIETRZE, OLEJ, PRĄD
Prawdopodobnie najczęściej wykorzystywanymi do zadań automatyzacji produkcji elementami wykonawczymi są siłowniki pneumatyczne. Stosowane są one w aplikacjach związanych z przemieszaniem produktów (handling), ich sortowaniem, pakowaniem i w wielu innych, w szczególności w obszarze produkcji dyskretnej. Tego typu siłowniki to również popularne elementy maszyn produkcyjnych.
Wykorzystanie sprężonego powietrza pozwala na generowanie sił z relatywnie dużego zakresu, wykonywanie ruchów z dużymi prędkościami i na odległości pokrywające większość typowych zastosowań związanych z automatyzacją produkcji. Same siłowniki cechuje też w miarę prosta budowa oraz możliwość pracy w różnych warunkach środowiskowych. Dodatkowo są one szeroko rozpowszechnione w branżach wymagających zachowania wysokiego poziomu czystości (produkcja spożywcza, farmaceutyczna, półprzewodnikowa), a także dostępne w wersjach specjalnych.
Jeżeli chodzi o przemysł ciężki i maszyny, takie jak prasy, podnośniki, dźwigi, itp., to dominują tutaj elementy hydrauliczne. Sprężony olej pozwala na wytwarzanie bardzo dużych sił roboczych, co jest niezbędne również w maszynach roboczych i pojazdach specjalnych. Tam też używane są siłowniki hydrauliczne, których ofertę przedstawiono w fioletowych tabelach w raporcie.
Naturalnie same siłowniki to nie wszystko, bowiem są to jedynie elementy wykonawcze. W skład systemów - czy to pneumatycznych, czy hydraulicznych, wchodzą również inne podzespoły i urządzenia. Obejmuje to przede wszystkim systemy przygotowania powietrza, regulatory i filtry do zastosowań pneumatycznych, sterowniki, a także cały asortyment podzespołów z zakresu hydrauliki siłowej.
Do tego dochodzą elementy łączeniowe oraz osprzęt, w szczególności elementy siłowników, podzespoły pomiarowe i elementy montażowe. Dostawców tych produktów również znaleźć można w tabelach publikowanych w raporcie. W tych ostatnich przedstawiono ponadto oferty z zakresu zaworów - głównie przeznaczonych do pracy w układach wykonawczych, a więc pozwalających na kontrolowanie i rozdział przepływu medium, regulację ciśnienia i sterowanie siłownikami.
Grupą produktów o najkrótszym stażu rynkowym, ale też najszybciej rozwijających się, są siłowniki elektryczne (napędy liniowe). Obszar ich zastosowań rozciąga się od przemysłu i maszyn (np. obrabiarek, maszyn portalowych i montażowych), poprzez aplikacje związane z kontrolą klap, zasuw i okien, wykorzystanie w pojazdach, aż do użycia poza przemysłem - choćby w meblach biurowych. Cechą je wyróżniającą jest łatwość zastosowania - zamiast sprężonego powietrza czy oleju wykorzystywana jest tu energia elektryczna.
Jak wiadomo - prąd jest zazwyczaj najłatwiej doprowadzić do układu wykonawczego, szczególnie gdy ten jest wykorzystywany w mniej typowych aplikacjach (np. na końcu podnośnika). Niektóre z siłowników elektrycznych mają też możliwość ustawiania parametrów roboczych (długość skoku, prędkość ruchu, itd.), co pozwala na ich konfigurację już w aplikacji, czyniąc z nich produkty bardzo uniwersalne.
Napędy liniowe mają jednak też minusy, do których zaliczają się m.in.: nieraz gorsze parametry w zakresie szybkości ruchu, generowanych sił oraz niższa żywotność niż w przypadku wcześniej omawianych wyrobów. Również ich odporność środowiskowa może być niewystarczająca do zastosowań w części aplikacji, aczkolwiek ostatni z problemów rozwiązują nowe produkty z tego zakresu, które cechują się wysokim stopieniem ochrony i możliwością pracy w szerokim zakresie temperatur.
PRZEMYSŁ & MORE
Rys. 1. Główni odbiorcy produktów oferowanych przez firmy biorące udział w raporcie; wartości procentowe dotyczą badania z tego roku
Jeżeli chodzi o zastosowania omawianych wyrobów oraz ich typowych odbiorców, to wyniki uzyskane w tegorocznym badaniu ankietowym nie różnią się znacząco od tych publikowanych w latach poprzednich. Mamy tutaj do czynienia przede wszystkim z dwiema głównymi grupami odbiorców - klientami końcowymi (zakłady przemysłowe z różnych sektorów) oraz producentami maszyn.
Ci pierwsi kupują elementy wykonawcze, zawory i pokrewne podzespoły zarówno na potrzeby utrzymania ruchu i serwisu, jak też modernizacji oraz rozbudowy istniejących instalacji. W przypadku większych zakładów wdrożenia mogą być wykonywane przez znajdujące się w nich zespoły automatyki lub zewnętrzne firmy zajmujące się integracją systemów (w bieżącym raporcie rozdzieliliśmy te dwie grupy - patrz rys. 1). Jeżeli zaś chodzi o producentów maszyn, to kategoria ta agreguje zarówno wytwórców typowych maszyn produkcyjnych, jak też podnośników, wind czy przykładowo bram.
Dwie kolejne grupy to integratorzy systemów oraz producenci pojazdów (patrz rys. 1). Szczególnie ciekawa jest ta ostatnia, bowiem dzięki niej elementy wykonawcze są tak naprawdę na co dzień wokół nas. Stosowane są one w pojazdach szynowych, maszynach i pojazdach budowlanych (koparki, spychacze, dźwigi, podnośniki, itd.), w śmieciarkach, pługopiaskarkach i wielu innych. Do tej grupy dochodzą też pojazdy i maszyny rolnicze.
Siłowniki pneumatyczne i układy przygotowania powietrza
Należy zaznaczyć, że obszary zastosowań siłowników wybiegają jeszcze dalej poza przemysł. Weźmy dla przykładu napędy liniowe (siłowniki elektryczne) oraz ofertę jednego z ich producentów - duńskiej firmy Linak. Obsługuje ona klientów produkujących łóżka szpitalne, meble biurowe, domowe i przemysłowe, pojazdy rolnicze oraz wojskowe.
Różnorodność aplikacyjna dotyczy też siłowników hydraulicznych. Oprócz ogromnej grupy zastosowań obejmujących maszyny i pojazdy robocze, tego typu elementy wykonawcze stosowane są w budowie obiektów wodnych oraz technice scenicznej.
|
Radomir OchockiJAK KUPUJĄ POLACY?
Rys. 2. Czynniki decydujące o wyborze siłowników i zaworów przez polskich klientów; wartości procentowe dotyczą badania z tego roku
Lokalni odbiorcy siłowników, zaworów i pokrewnych produktów w swoich decyzjach zakupowych kierują się wieloma kryteriami - tym dominującym pozostaje cały czas jednak niska cena (patrz rys. 2). Omawiany rynek charakteryzuje duża liczba działających na nim dostawców i związana z tym podaż produktów, co w naturalny sposób sprzyja konkurencji cenowej.
Również same produkty - poza innowacjami takimi jak np. zintegrowane z napędami elektrycznymi wyspy zaworowe - też należą do wyrobów dosyć standardowych, a w każdym razie takich, które na pierwszy rzut oka są do siebie podobne.
Z powyższych powodów dostawcy często przenoszą dyskusje z klientami na obszary dotyczące parametrów technicznych, niezawodności, czasu dostawy czy też możliwości dostarczenia kompletnej aplikacji, w tym obejmującej elementy niestandardowe. Jest to jak najbardziej słuszne, bo nie tylko pozwala na wyróżnienie się na rynku, ale kryteria te należą też do wysoce istotnych dla klientów (ponownie odsyłamy do wykresu na rys. 2).
Siłowniki elektryczne
Odbiorcy szukają produktów jakościowych i niezawodnych, co wprost wynika z charakteru tworzonych przez nich aplikacji. W maszynach czy na liniach produkcyjnych elementy wykonawcze są z jednej strony obciążone mechanicznie i pracują w warunkach dużych narażeń środowiskowych, z drugiej zaś przerwa w ich działaniu na skutek awarii może wiązać się z zatrzymaniem odcinka instalacji technologicznej, a więc też kosztami. Z tych powodów oszczędność na zamienniku i zastosowanie wyrobu od producenta o niewiadomej reputacji jest często odrzucane już na wstępie procesu wdrożeniowego.
Rys. 3. "Na czym się zarabia się w branży?" - odpowiedzi na pytanie
Wybór produktów markowych jest też często podyktowany możliwością stworzenia kompletnego systemu sterowania i wykonawczego z komponentów jednego dostawcy. Jego integracja ma zazwyczaj miejsce po stronie klienta - czy to wytwórcy maszyn, czy przykładowo integratora systemów, dla których istotna jest szybkość i łatwość uruchomienia docelowego układu. Stąd też ważnym wymogiem jest kompleksowość asortymentu, a tę zazwyczaj gwarantują producenci specjalizujący się w omawianej tematyce.
Na cytowanym wykresie nie pojawił się "termin dostawy", aczkolwiek należy podkreślić, że ów czynnik jest dla części odbiorców kluczowy. Chodzi przy tym nie tyle o samą logistykę związaną z transportem, ale cały proces produkcji i testowania elementów oraz ich kompletacji. Część przedsiębiorstw oferuje też produkcję na zlecenie - dotyczy to szczególnie siłowników, w przypadku których wykonania katalogowe nie zawsze pasują odbiorcom pod względem wymiarów czy też innych parametrów.
W tym miejscu warto jeszcze przytoczyć perspektywę producentów, których zapytaliśmy o to, na czym można zarobić. O ile bowiem elementy wykonawcze stanowią dla wielu z nich rdzeń oferty, o tyle biznes w omawianych branżach związany jest też z dostarczaniem osprzętu do siłowników - a takiego jest szczególnie dużo w przypadku wersji pneumatycznych i hydraulicznych.
Do tego dochodzą układy sterowania i inne produkty oraz usługi z omawianego zakresu. Udział każdej z kategorii jest spory, co przedstawiono na rysunku 3. Respondentów zapytaliśmy również o to, czy ich zdaniem elementy wykonawcze sprzedają się samodzielnie czy jako kompletacje oraz większe systemy. Wyniki były tu podzielone praktycznie w stosunku 50/50, a więc analogicznie jak w latach poprzednich.
|
Adam Piernikarski
