Złącza przemysłowe

Część 1: technologie i aplikacje złączy

Termin "złącza przemysłowe" obejmuje kilka grup / rodzajów komponentów zapewniających transfer energii elektrycznej (złącza silnoprądowe), sygnałów analogowych i cyfrowych (wersje sygnałowe, komunikacyjne, światłowodowe) oraz innych mediów, w szczególności sprężonego powietrza i cieczy hydraulicznych. W zastosowaniach w przemyśle, maszynowych czy transportowych dominują złącza mocy i sygnałowe. Stawiane są im jednocześnie wysokie wymagania dotyczące niezawodności połączeń oraz odporności mechanicznej i środowiskowej. Produkty te opisujemy w bieżącym raporcie, skupiając się na złączach kabel-kabel i kabel-obudowa. Tradycyjnie pomijamy złącza na szynę DIN, bowiem te omawiamy w odrębnym opracowaniu (osprzęt elektroinstalacyjny i aparatura niskiego napięcia).

Popularne zastosowania

Na rynku dostępna jest obszerna oferta złączy, jeżeli chodzi o ich funkcjonalność, wykorzystywane materiały, liczbę i konfigurację styków, metody montażu oraz właściwości odpornościowe. Jest to zasadne, bowiem złącza stosowane są w różnorodnych aplikacjach i branżach. Produkty te są kluczowe m.in. w przemyśle ciężkim, produkcji maszyn, sektorze energetycznym oraz w zastosowaniach transportowych. Każda z tych dziedzin wymaga specyficznych rozwiązań. Na przykład w energetyce złącza stosowane są od systemów zasilających i elektroenergetyki, przez dystrybucję prądu, aż po firmowe i przydomowe instalacje fotowoltaiczne. W transporcie wykorzystywane są one w pojazdach szynowych, infrastrukturze z nimi związanej, rozwiązaniach dla e-mobilności oraz w lotnictwie. Innymi rosnącymi obszarami są: wojskowość (pojazdy, broń, itd.), elektronika, a także różne zastosowania specjalne, jak choćby w sektorze wydobywczym czy środowiskach zagrożonych wybuchem.

Statystykę dotyczącą zastosowań złączy przedstawiono na rysunku 1. Tradycyjnie uwzględnia ona rezultaty kilku kolejnych badań publikowanych w APA od połowy zeszłej dekady. Wyniki te były podobne do siebie, zaś przemysł maszynowy, energetyka i transport (w szczególności szynowy) znajdowały się na czele listy. Co do ogółu – większych zmian w kontekście tych kilku raportów i badania bieżącego nie było, jednak spoglądając na szczegóły, można zaobserwować pewne odchylenia. Takimi są przykładowo: niewielki spadek wskazań dotyczących elektroniki oraz wzrosty dla branży spożywczej i zastosowań specjalnych. Warto dodać, że taki stan, w szczególności stałość i wielkość różnych rynków końcowych, jest korzystna, przekładając się na atrakcyjność omawianego sektora.

Rys. 1. Kluczowe krajowe branże będące odbiorcami
złączy przemysłowych

W raporcie prezentujemy także dane dotyczące głównych odbiorców złączy przemysłowych z podziałem na profil ich działalności (statystyka na rys. 2). Głównymi grupami są tu niezmiennie: klienci końcowi oraz producenci maszyn (65% i 64% wskazań). Około 10 p.p. mniej uzyskali integratorzy systemów, zaś całościowe wyniki są zbieżne ze statystykami z poprzednich lat. Dodajmy, że dane liczbowe dla każdej kategorii odnoszą się do całkowitej liczby respondentów i nie sumują do 100%.

Rys. 2. Główni krajowi odbiorcy złączy przemysłowych

Parametry, cena, jakość

Złącza przemysłowe, pomimo swojej różnorodności pod względem rodzajów oraz zastosowań, podlegają określonym i raczej stałym wymogom ze strony klientów (rys. 3). Na pierwszym planie niezmiennie znajdują się tu kwestie techniczne (parametry), kolejnymi wymogami są: atrakcyjna cena oraz wysoka jakość. Znaczenie tych czynników omawialiśmy już w poprzednich raportach. Czwarte miejsce zajęła "dostępność", przy czym istotnie wzrósł tu odsetek wskazań z nią związanych. Jest to niewątpliwie efekt pandemicznych i postpandemicznych problemów na rynku, skutkujących problemami z pozyskaniem surowców oraz podzespołów, a także ich kosztami.

Rys. 3. Najważniejsze dla klientów cechy złączy brane pod uwagę przy decyzjach zakupowych

Podczas badania zadaliśmy również pytanie otwarte dotyczące preferencji zakupowych, a dokładniej tego, jakimi rodzajami złączy zainteresowani są rodzimi odbiorcy. Pojawiały się tu przede wszystkim złącza prostokątne (w tym heavy-duty), okrągłe różnego typu (do elektroniki, serwonapędów i inne), a także wykonania wielostykowe oraz modułowe i hybrydowe. Pod względem przesyłanych sygnałów wskazywano: wersje sygnałowe, silnoprądowe oraz do transmisji danych. Innymi słowy, było to całe spektrum typów i rodzajów złączy, ze szczególnym wskazaniem na rodzaje silnoprądowe i modułowe/hybrydowe.

Kompletacje, zestawy, systemy

Złącza przemysłowe dostarczane są do odbiorców zarówno samodzielnie, jak też w większych kompletacjach i systemach. W szczególności może to dotyczyć zestawów takich jak obudowa+złącze, kable+złącze oraz wiązki kablowe. Taka oferta ma niewątpliwie tę zaletę, że pozwala dostawcy zaproponować oprócz złącza również usługi, a w efekcie charakteryzuje się wyższą marżą.

Statystykę związaną z powyższymi zagadnieniami zaprezentowano na rysunku 4. Jest to de facto zestawienie odpowiedzi na pytanie "na czym zarabia się w branży dystrybucji złączy przemysłowych?" – i jego wyniki są bardzo zbliżone do już prezentowanych w poprzednich raportach. Pierwsze miejsce zajmują złącza jako indywidualne produkty, jednakże procent wskazań dotyczących kompletacji jest tylko nieco niższy. Dodatkowo inne grupy odpowiedzi obejmują produkty uzupełniające i usługi związane z tworzeniem systemów, w tym kable, przewody, szynoprzewody, systemy prowadzenia kabli, urządzenia komunikacyjne, moduły kondycjonowania sygnałów oraz aparaturę montowaną na szynie DIN. Wiele firm działających w branży produkuje takie wyroby, co umożliwia im oferowanie kompleksowego asortymentu.

Rys. 4. Na czym zarabia się w branży dystrybucji złączy przemysłowych? – odpowiedzi na pytania

Dodajmy, że według około 60% ankietowanych złącza sprzedawane są jako samodzielne produkty, podczas gdy 40% respondentów uznało, że są one dostarczane w ramach zestawów lub systemów (zob. rys. 5). Należy zaznaczyć, że trend ten nie jest nowością i podobne obserwacje raportowaliśmy w poprzednich latach.

Rys. 5. Konkurencja na omawianym rynku w Polsce

Trendy rozwojowe

Branża złączy przemysłowych cechuje się ciągłym postępem technologicznym oraz innowacyjnością, co wynika z potrzeb klientów, a także zmieniających się technologii (np. konieczność transmisji rosnących ilości danych, miniaturyzacja, itd.). W najnowszym badaniu dostawcy wskazali tu szereg trendów, z których kluczowe to:

Miniaturyzacja – większość respondentów uznała, że trend miniaturyzacji jest niezmiennie jednym dwóch ważniejszych kierunków rozwoju branży. Dążenie do minimalizacji rozmiaru złączy jest odpowiedzią na potrzebę tworzenia mniejszych maszyn i urządzeń, które jednocześnie zachowują swoją funkcjonalność (lub ją zwiększają).
Modułowość, wersje hybrydowe – pozwalają na dostosowywanie złączy do różnorodnych potrzeb aplikacyjnych, łącząc transmisję sygnałów i danych z torami zasilającymi i wysokoprądowymi w jednej obudowie.
Łatwość montażu – liczy się nie tylko szybki montaż, ale też możliwość jego wykonywania bez specjalnych narzędzi. Skrócenie czasu montażu i uproszczenie procesu instalacji są ważne w kontekście zwiększania efektywności pracy monterów i serwisantów.
Nowe materiały i technologie – innowacje w tym zakresie są nieodłącznym elementem postępu w branży. Zastępowanie metalowych obudów złączy lekkimi wersjami z tworzyw sztucznych oraz rozwój złączy światłowodowych to przykłady odpowiedzi na obecne wymagania rynku.
Odporność i niezawodność – dostawcy zwracają uwagę na potrzebę podwyższania odporności mechanicznej i środowiskowej złączy. Wysoki stopień IP, odporność na zaburzenia elektromagnetyczne i zwiększanie liczby cykli łączeniowych to aspekty, które bezpośrednio wpływają na trwałość i niezawodność produktów.
Złącza dla OZE – wzrost zainteresowania elektromobilnością i odnawialnymi źródłami energii stymuluje tworzenie złączy do zastosowań w tego typu aplikacjach.

Oprócz powyższych wskazań na liście pojawiły się także: zwiększanie funkcjonalności, zapewnianie dostępności i dobrej ceny oraz oferowanie rozwiązań specjalnych i wykonywanych na zamówienie.