PO CO BRONIĆ DOSTĘPU DO MASZYN?

Rys. 1. Działanie robaka Stuxnet

System kontroli fizycznego dostępu do zasobów zakładu przemysłowego, którymi mogą być zarówno pojedyncze maszyny, jak i hale produkcyjne, laboratoria lub magazyny, składa się z wielu komponentów, sprzętowych i programowych. Ich zadaniem jest najpierw zidentyfikowanie osoby, która chce wejść do strefy chronionej albo zamierza uruchomić strzeżoną maszynę, a potem autoryzowanie jej dostępu do tego konkretnego zasobu, czyli potwierdzenie jej uprawnień do wykonania danej czynności.

Jeżeli chodzi o maszyny, to kontrolę dostępu wprowadza się zwłaszcza w przypadku tych urządzeń, od których operatorów wymaga się specjalnych kompetencji i maszyn drogich, których zniszczenia z powodu błędów nieuprawnionych użytkowników chce się uniknąć. Dotyczy to też urządzeń niebezpiecznych.

Przykłady pomieszczeń chronionych to natomiast m.in. clean roomy, tzn. sterylne sale, o kontrolowanej atmosferze, z których korzysta się m.in. w przemyśle farmaceutycznym, biomedycznym oraz produkcji elektroniki. Dostęp do nich musi być pod ścisłym nadzorem, ponieważ osoby w nich przebywające powinny zachować szczególne środki ostrożności, aby nie zanieczyścić ich, produktów w nich przechowywanych ani procesów w nich realizowanych.

Inny przykład to strefy, w których występuje zagrożenie wybuchem albo pożarem, na przykład w kopalniach, rafineriach i zakładach chemicznych. Kontrolę dostępu wprowadza się oprócz tego w laboratoriach oraz pracowniach projektowych. Wejście do nich osób niepowołanych umożliwia bowiem kradzież własności intelektualnej.

METODY IDENTYFIKACJI

Specyfika chronionego zasobu warunkuje właściwą metodę identyfikacji. Te mogą być różne. W dużym uproszczeniu użytkownik może być przez system kontroli dostępu rozpoznawany na podstawie tego, co wie, co ma albo czym jest.

To pierwsze dotyczy sytuacji, w której osoba starająca się o dostęp do danego zasobu wprowadza na klawiaturze przypisaną jej kombinację znaków, przeważnie cyfr. Wyższy poziom bezpieczeństwa zapewnia połączenie kodu z inną formą potwierdzania tożsamości. Jeśli kod jest stosowany samodzielnie, liczba wszystkich możliwych kombinacji musi być wielokrotnie większa od liczby kodów przypisanych poszczególnym użytkownikom. Unika się wtedy przypadkowego odgadnięcia właściwego zestawu znaków przez intruza.

W drugim przypadku osoba starająca się o dostęp posługuje się jakimś elementem, na przykład kluczem, którym otwiera zamek lub czymś, co zbliża lub wprowadza do czytnika. Może to być karta zbliżeniowa albo breloczek lub karta z wbudowanym tagiem RFID.

Technologia RFID od niedawna jest w przemyśle coraz popularniejsza. Do jej zalet zalicza się m.in.: brak ruchomych części w czytnikach, które przy intensywnej eksploatacji mogłyby się psuć (w odróżnieniu od zamków) oraz niski koszt znaczników. Oprócz tego, w przeciwieństwie do kart magnetycznych, które można rozmagnesować, tagi trudno zniszczyć, skopiować albo zmienić ich zawartość. W znacznikach RFID można ponadto zapisać o wiele więcej danych, które łatwo można zmieniać. W jednym znaczniku, który należy do danego operatora, można na przykład przypisać mu różne uprawnienia do obsługi różnych maszyn.

JAK BRONIĆ DOSTĘPU DO MASZYN, A JAK DO POMIESZCZEŃ?

W identyfikacji w oparciu na tym, czym użytkownik jest, wykorzystywane są natomiast jego cechy biometryczne. O ile znaczniki RFID sprawdzają się w kontroli dostępu do maszyn przemysłowych, o tyle warunki, jakie panują w środowisku produkcyjnym, nie są optymalne w przypadku skanerów biometrycznych.

Pyły, oleje, środki chemiczne i inne zanieczyszczenia przemysłowe mogą bowiem zostawiać ślady na soczewkach tych urządzeń, uniemożliwiając lub fałszując odczyt cech biometrycznych. Poza tym jest to droższa metoda kontroli dostępu. W związku z tym w przemyśle znajduje zastosowanie głównie w ochronie pomieszczeń o specjalnym przeznaczeniu.

Dalej porównujemy metody kontroli dostępu na podstawie danych biometrycznych. Przedstawiamy też cechy biometryczne, na podstawie których można jednoznacznie identyfikować ludzi.

BIOMETRIA W KONTROLI DOSTĘPU

Dane biometryczne identyfikują każdego człowieka jednoznacznie, dzięki czemu ich zestawianie z wcześniej zapisanym wzorcem jest powszechnie stosowaną metoda kontroli dostępu. Przykładowe unikatowe cechy ludzi to: wygląd tęczówki oka, linie papilarne, geometria twarzy i geometria dłoni.

Cechy biometryczne w systemach kontroli dostępu można wykorzystywać do weryfikacji albo identyfikacji tożsamości. W pierwszym przypadku osoba, której dane trzeba potwierdzić, najpierw sama się identyfikuje, podając na przykład kod dostępu lub wkładając kartę magnetyczną do czytnika.

Następnie jej określona cecha biometryczna jest mierzona, przykładowo po przyłożeniu oka do skanera fotografuje się tęczówkę. Wówczas system sprawdza, czy jej wygląd jest zgodny z wzorcem, który w bazie danych jest przypisany danej osobie. Ta metoda jest szybsza, gdyż nie wymaga porównywania odczytów skanera z kolejnymi rekordami w bazie danych, do momentu znalezienia tego pasującego.

Takie podejście jest stosowane w drugiej metodzie. Podczas identyfikacji cechę biometryczną mierzy się nieznanemu użytkownikowi. Następnie przeszukuje się bazę danych. Jeżeli znajdzie się pasujący rekord, można ustalić jego dane osobowe. Im więcej jest użytkowników, tym dłużej trwa ich identyfikacja. Z drugiej strony w tym przypadku wymagany jest tylko skaner cechy biometrycznej, podczas gdy do weryfikacji potrzebny jest dodatkowy sprzęt, na przykład czytnik kart magnetycznych.