Najważniejszymi przepisami dotyczącymi tematyki obszarów zagrożonych wybuchem były w przypadku krajów Unii Europejskiej przez lata dwie dyrektywy. Pierwsza to 94/9/WE (ATEX 95), w której znalazły się informacje dla producentów urządzeń używanych w miejscach zagrożonych wybuchem (szczegóły w normach zharmonizowanych z dyrektywą – m.in. PN-EN 60079 Atmosfery wybuchowe oraz PN-EN 13463 Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem). Drugą z kluczowych dyrektyw stanowiła 99/92/WE, czyli tzw. ATEX 137, dotycząca minimalnych wymagań bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, gdzie może występować atmosfera wybuchowa. Określono w niej również zasady oceny ryzyka eksplozji i podziału miejsc w zakładzie na strefy ze względu na możliwość powstawania atmosfer wybuchowych, a także klasyfikację tych ostatnich wraz z kryteriami doboru urządzeń i systemów ochronnych. Obydwie dyrektywy zostały w Polsce wprowadzone odpowiednimi rozporządzeniami.
W kwietniu 2016 roku nastąpiła istotna zmiana, albowiem dyrektywa 94/9/WE została zastąpiona nowym aktem prawnym, którym jest dyrektywa 2014/34/UE (ATEX 114). Dotyczy ona urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w atmosferze potencjalnie wybuchowej. Od tego samego roku obowiązuje również Rozporządzenie Ministra Rozwoju wprowadzające jej postanowienia do polskiego prawa. Chociaż dyrektywa ATEX 114 zastąpiła swoją poprzedniczkę, nie wprowadziła znaczących zmian w zakresie produktów oraz systemów, a także ich klasyfikacji czy procedur dokonywania oceny zgodności. Różnice dotyczą natomiast obowiązków jednostek notyfikowanych oraz podmiotów wprowadzających produkty na rynek.
Jeżeli chodzi o wymagania dotyczące warunków pracy, to od 1999 roku obowiązuje wspomniana ATEX 137 dotycząca minimalnych wymagań bezpieczeństwa oraz ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, gdzie wystąpić może atmosfera wybuchowa. W branży funkcjonuje ona obecnie jako ATEX 153.
Odbiorcy produktów z certyfikatem ATEX w Polsce
Występowanie atmosfery wybuchowej, choć prawdopodobnie najczęściej kojarzone jest z produkcją i przetwarzaniem paliw płynnych oraz gazów, dotyczy znacznie większej liczby miejsc czy branż. Ich zestawienie zaprezentowano na rysunku 1, łącząc wyniki bieżącego badania rynku z dotychczasowymi raportami na ten temat. Na czele statystyk znajdują się cztery sektory/obszary: petrochemiczny, wydobywczy, gazowniczy i chemiczny. W każdym z przypadków obejmuje to szeroką gamę aplikacji i zastosowań. Przykładowo górnictwo dotyczy zarówno wydobycia węgla i innych kopalin, ich transportu, a także składowania, dystrybucji oraz wykorzystywania.
Również dalsza część zestawienia jest dosyć stała. Na piątym miejscu sklasyfikowane zostały aplikacje związane z przechowywaniem i przetwarzaniem zbóż, następnie cementownie oraz różne rodzaje zastosowań w zakresie sieci przesyłowych, branż: spożywczej oraz drzewnej. Różnice pomiędzy nimi są niewielkie, co dobrze widać na wykresie na rysunku 1. Pojawianie się atmosfery potencjalnie wybuchowej dotyczy ponadto różnych innych instalacji technologicznych oraz obszarów zakładów. Przykładami są fabryki korzystające z różnych gazów technicznych (czyli de facto większość firm przemysłowych) czy nawet obiekty takie jak oczyszczalnie ścieków, gdzie w procesie fermentacji powstawać może metan.
Dostawcy technicznych środków bezpieczeństwa do stref zagrożonych wybuchem oferują swoje produkty i usługi przede wszystkim klientom końcowym, czyli zakładom przemysłowym z różnych branż, w tym w szczególności z wcześniej wymienionych (patrz rys. 2).
Drugą istotną grupą odbiorców są integratorzy systemów, którzy odpowiadają za wdrożenia produktów i instalacji technologicznych. Producenci maszyn (firmy OEM) znaleźli się na trzecim miejscu, za nimi sklasyfikowani zostali dystrybutorzy.
