ATEX - specjalistyczna, stabilna branża dystrybucji produktów oraz świadczenia usług

Rys. 1. Obszary najczęstszego wykorzystania produktów z certyfikatem ATEX

Zagadnienia związane z występowaniem atmosfery potencjalnie wybuchowej i ochroną przed skutkami eksplozji najczęściej pojawiają się w kontekście przemysłu chemicznego, oil&gas oraz sektora wydobywczego. W tych branżach rzeczywiście zagrożenia występują najczęściej, mają one największe nasilenie (w kontekście stref Ex), a także negatywne skutki potencjalnych wybuchów mogą być największe. W wymienionych sektorach również przeważnie aplikowane są omawiane w raporcie produkty (patrz rys. 1).

Obszarami występowania niebezpieczeństw związanych z atmosferą wybuchową są też zakłady i inne obiekty, które w powszechnej ocenie za niebezpieczne uważane nie są. Przykładami są te w branży drzewnej/papierniczej, cementowej oraz zbożowej.

Oferowane produkty do pracy w strefach

Zagrożenia tutaj występujące mają zwykle charakter lokalny i uzależnione są od specyfiki wytwarzanych bądź przetwarzanych surowców. Niebezpieczne opary mogą też występować w oczyszczaniach ścieków, a także w przemyśle spożywczym i przy produkcji FMCG.

Rys. 2. Główni krajowi odbiorcy produktów z certyfikatem ATEX

Specyfiką urządzeń do stref zagrożonych wybuchem jest konieczność ich aplikowania bezpośrednio w obszarach, gdzie zagrożenia występują. Są to zakłady przemysłowe, instalacje technologiczne czy przykładowo sieci przesyłowe.

Skutkiem tego sprzedaż wyrobów ATEX wiąże się najczęściej z ich dostarczaniem do klientów końcowych - albo bezpośrednio, albo poprzez specjalizowanych integratorów systemów. Jeżeli spojrzymy na głównych w kraju odbiorców produktów (patrz rys. 2), to właśnie dwie wymienione grupy są najbardziej znaczące. Na kolejnych miejscach sklasyfikowani zostali producenci maszyn (firmy OEM) oraz resellerzy.

RYNEK POD WZGLĘDEM WARTOŚCI

Rys. 3. Aktualna sytuacja na omawianym rynku jest w porównaniu z ostatnimi latami...

O ile w przypadku innych grup wyrobów opisywanych w raportach publikowanych w APA zazwyczaj udaje się z lepszym lub gorszym przybliżeniem oszacować wartość krajowego rynku z dystrybucji, o tyle te przedstawiane w bieżącej analizie stanowią wyjątek. Bierze się to z faktu, że na omawianą grupę składają się zarówno komponenty elektryczne i elektromechaniczne, czujniki i detektory, silniki, aparatura niskiego napięcia, jak też urządzenia automatyki i sterowania.

Można wręcz stwierdzić, że większość wyrobów używanych w "standardowych" instalacjach technologicznych ma swoje odpowiedniki w obszarze ATEX. Jednocześnie dostawcy tych ostatnich zazwyczaj działają jedynie w części większego rynku i w niej mają najlepsze rozeznanie.

Obudowy, kasety i pulpity Dławnice, osłony i kable

Respondentów zapytaliśmy o roczne obroty w branży dystrybucji produktów ATEX w Polsce. Wielu z nich podawało tutaj wartości właśnie dla dostarczanych przez firmę grup wyrobów. Pojawiały się tu zazwyczaj kwoty kilku, kilkunastu milionów złotych. Przykładowo sektor związany z dystrybucją obudów do stref Ex "wyceniony" został na 4 do 10 mln zł, podobne wartości podawane były dla przekaźników.

Czujniki do pracy w strefach Ex Pomiary i detekcja

Sprzedaż urządzeń z obszaru sygnalizatorów świetlnych i dźwiękowych wyniosła około 2-3 mln zł rocznie, zaś sterowników dedykowanych do użycia w obszarach zagrożonych wybuchem - 5 mln zł. Dla rynku separatorów sygnałów podawane były kwoty z obszaru 20-25 mln zł, podobne wartości pojawiły się dla zbiorczej grupy "zasilacze, przekaźniki i złączki".

Rys. 4. Konkurencja na polskim rynku produktów ATEX

Jeżeli chodzi o wartość całego rynku komponentów, urządzeń i systemów ATEX dostarczanych w Polsce, to była ona oceniana na średnio 30 mln złotych. Wynik ten należy traktować jako bardzo zgrubne oszacowanie, bowiem wśród podawanych odpowiedzi pojawiło się wiele liczb z zakresu 2-5 mln, jak też kwoty na poziomie 200-300 mln. Można przy tym sądzić, że owe różnice w ocenach związane są z opisaną wcześniej specyfiką branży, gdzie firmy mają określoną specjalizację i przez jej pryzmat dokonują oszacowania wartości całego rynku.

Obecna sytuacja w sektorze oceniana jest przez polskich dostawców jako dobra. Takiego zdania było aż 90% respondentów - niewielu mniej, niż w przypadku publikowanej w APA w 2015 roku analizy (patrz rys. 3). Bardzo podobnie do siebie wyglądają też wyniki dotyczące konkurencji na polskim rynku dystrybucji produktów ATEX (patrz rys. 4).

Ta ostatnia uznawana jest za standardową, a więc podobną jak w innych sektorach przemysłu. Prawdopodobny wpływ na to ostatnie ma niszowość omawianej tematyki oraz konieczność większej, niż w przypadku innych branż, specjalizacji dostawców. Zbieżność rezultatów z tymi uzyskanymi w poprzednim badaniu można uznać za potwierdzenie wiarygodności statystyk.

W BRANŻY DZIAŁA WIELU DOSTAWCÓW

Rys. 5. Na czym zarabia się w omawianej branży?

W tabelach publikowanych w raporcie przedstawiono oferty ponad 50 dostawców produktów i usług z omawianego zakresu. Wśród nich są zarówno producenci - lokalni oraz oddziały firm zagranicznych, jak też wielu dystrybutorów.

Owo zróżnicowanie dotyczy praktycznie każdej z grup produktów. Dodatkowo przedstawione przedsiębiorstwa w części działają na rynku szeroko, tj. w wielu jego sektorach - oczywiście z (petro)chemicznym i wydobywczym na czele.

Pierwsza z tabel zawiera kategoryzację podmiotów, przy czym należy zaznaczyć, że jest ona orientacyjna. Wiele z firm handlowych prowadzi również szkolenia, tworzy aplikacje, przez co trudno je nazwać jedynie dystrybutorami. Ponadto część z nich zajmuje się zarówno bezpieczeństwem procesowym, jak i funkcjonalnym (bezpieczeństwem maszyn).

W takich przypadkach, czego najlepszym przykładem jest Pepperl+Fuchs, w organizacji ma miejsce podział na dwa odrębne biznesy, którego linię wyznaczają różnice pomiędzy produktami, przepisami oraz obsługiwanymi klientami.

Zasilanie i energia w strefach Ex Elementy elektromechaniczne

W dalszych tabelach raportu przedstawiono oferty firm w zakresie kilkunastu grup produktów, przy czym zastosowany tutaj podział ma charakter pragmatyczny - zwiększający łatwość rozeznania się w całościowej, szerokiej ofercie. Warto też dodać, że różnice w aktywności podmiotów na rynku zostały przedstawione w formie statystyki na rys. 5.

Rozproszone we/wy Sieci komunikacyjne Sterowanie i kontrola

Jak widać typowe jest działanie jako dostawca/dystrybutor komponentów oraz systemów, który zapewnia wartość dodaną. Dodatkowo prawie połowa respondentów przyznała, że działalność w omawianej branży wiąże się z usługami - czy to konsultacyjnymi, szkoleniowymi, czy też tworzeniem i dostarczaniem aplikacji. Wyniki te są właściwie identyczne, jak w przypadku poprzedniego raportu rynkowego.