Czy sektor MŚP korzysta z rozwiązań Przemysłu 4.0?
| Gospodarka Przemysł 4.0Czy krajowe, mniejsze i średniej wielkości przedsiębiorstwa przemysłowe korzystają z rozwiązań Przemysłu 4.0 i przechodzą transformację cyfrową? Jakie są, zdaniem zarządzających tymi firmami, czynniki sukcesu w kontekście przedmiotowych innowacji? Przedstawiamy wybrane zagadnienia z niedawnego badania "Smart Industry Polska 2020".
Tym razem, co jest pomysłem równie ciekawym, co kontrowersyjnym, przedstawiciele sektora MŚP zostali zapytani o przebieg transformacji cyfrowej. Takie badanie jest istotne, bowiem tego typu firm jest w Polsce bardzo dużo, ale też problematyczne ze względu na fakt, że Przemysł 4.0 w formie całościowej, szerokiej koncepcji jest rozwijany głównie przez firmy duże, o rozbudowanych i złożonych procesach produkcyjnych.
Przemysł 4.0 - przede wszystkim analityka danych
Czy firmy MŚP inwestują w rozwiązania cyfrowe? Tak, bowiem w porównaniu do wyników poprzedniej edycji badania odnotowano znaczny wzrost odsetka odpowiedzi wskazujących na to, że obszar Przemysłu 4.0 jest włączany do strategii rozwoju przedsiębiorstw. Jednocześnie odpowiedź może też być negatywna, bowiem wartość plany w zakresie przedmiotowych wdrożeń zadeklarowało tylko 25% firm. Najczęściej wdrażanymi technologiami cyfrowymi i strategiami były: analityka danych i optymalizacja produkcji (59%), predictive maintenance (31%), robotyzacja linii produkcyjnych (29%), oprogramowanie obniżające koszty prototypowania produktów i wprowadzania nowych (25%), IoT (19%) oraz druk 3D (18%).
Proces transformacji cyfrowej powoduje zmiany w wymaganiach dotyczących kompetencji pracowników. W efekcie zdefiniowania na nowo priorytetów i nastawienia strategicznego na informatyzację oraz automatyzację procesów produkcyjnych, przedsiębiorstwa uwzględniają te potrzeby w kontekście pracujących i nowo zatrudnianych osób. Z badania wynika, że dotyczy to średnio co trzeciej firmy.
Pandemia nie sprzyja wdrażaniu idei Przemysłu 4.0
Koronawirus niewątpliwie nie sprzyja działalności ogółu przedsiębiorców, co znalazło również potwierdzenie w wynikach badań. Przedstawiciele kadry zarządzającej firmami MŚP przyznali, że w obecnej sytuacji sukcesem przedsiębiorstwa będzie: "utrzymanie się na rynku" (58%) oraz "pozyskanie nowych klientów/utrzymanie dotychczasowych" (49%). Jedynie w co trzeciej firmie kadra oceniła obecną kondycję firmy jako lepszą niż prognozowano. W 29% uznano ją za gorszą niż się spodziewano, w pozostałych 38% - jako zgodną z przewidywaniami, oczywiście uprzednio zrewidowanymi w kontekście pandemii.
Do głównych czynników sprzyjających sukcesom firmy w obecnych czasach zaliczono: zdobywanie nowych klientów lub rynków (57%), poprawę jakości produktów i usług (46%) oraz wydajności produkcji (44%), redukcję kosztów wytwarzania (44%) oraz wykorzystanie dotacji unijnych (42%), a także umiejętności dostosowywanie się do zmieniających się potrzeb rynkowych (41%). Na tym tle wdrażanie cyfrowych rozwiązań wymieniano stosunkowo rzadziej - typowo na poziomie kilkunastu procent. Znacznie częściej mówiono o nich natomiast jako o przewidywanym czynniku przyszłego sukcesu w perspektywie kolejnych trzech lat.
Jakie są kompetencje cyfrowe przedsiębiorców?
W badaniu, które dostępne jest na stronie https://new.siemens.com/pl/pl/o-firmie/raporty-siemens/smart-industry-polska-2020.html, przedstawiono również portret osoby zarządzającej firmą MŚP, co obejmuje m.in. wykształcenie i umiejętności. Przedsiębiorców zapytano o posiadane kompetencje, w szczególności w zakresie technologii cyfrowych. Tutaj najczęściej wskazywane były umiejętności dotyczące analityki danych i optymalizacji produkcji (55% ogółu ankietowanych), zdecydowanie rzadziej związane ze sztuczną inteligencją (15%), cyfrowymi bliźniakami (15%) oraz analizą Big Data (22%). Badani przedstawiciele firm byli natomiast przekonani o swoich kompetencjach w obszarze zarządzania ludźmi. W publikacji przedyskutowano również źródła pozyskiwania informacji na temat transformacji cyfrowej oraz obszary działania omawianych firm.
Cyfryzacja przedsiębiorstw - oczekiwania na przyszłość
Pomimo że o cyfryzacji mówi się coraz więcej, a firmy rozwijają wdrożenia z tego zakresu, w branży MŚP procesy te są cały czas postrzegane jako relatywnie mało istotne dla wzrostu konkurencyjności. Wśród tego rodzaju rozwiązań najczęściej wymieniane było: wdrażanie cyfrowych rozwiązań technologicznych (17%), cyberfizycznych (13%) oraz cyfryzacja procesów zarządczych (12%). Respondenci jednak oczekiwali, że dzięki cyfryzacji w przyszłości poprawi się efektywność działania ich organizacji. Dosyć duży odsetek, bo aż 30% badanych, uznał wdrażanie cyfrowych rozwiązań technologicznych za element, który uda się przekuć w sukces firmy w perspektywie najbliższych trzech lat. Dla rozwiązań cyberfizycznych i wspierających zarządzanie przedsiębiorstwem było to odpowiednio 24% i 31%.
Warto zaznaczyć, że w obszarach komunikacji i współpracy z klientami oraz dostawcami cyfryzacja realizowana jest obecnie aż w 60% firm, natomiast w zakresie uruchamiania cyfrowych kanałów dystrybucji czy cyfrowego wsparcia sprzedaży - w co czwartym badanym przedsiębiorstwie. Należy tu jednak zauważyć, że aż w 70% firm wdrażających w ostatnim czasie cyfryzację sposobów pracy bezpośrednią przyczyną była pandemia koronawirusa.
