Przetworniki położenia i silniki krokowe
Rynek w stanie ostrożnej stabilizacji
Segment przetworników położenia i silników krokowych wciąż utrzymuje się w strukturze rynku automatyki jako specjalistyczna, choć coraz istotniejsza gałąź. W opinii 67% ankietowanych sytuacja na rynku jest dobra, a kolejne 7% ocenia ją jako bardzo dobrą – co sugeruje umiarkowanie pozytywne nastroje w branży (rys. 22). Z drugiej strony, aż 26% ankietowanych wskazało, że sytuacja na rynku jest słaba – co okazuje się wynikiem wyższym niż w przypadku innych grup produktów omawianych w raporcie i może świadczyć o rosnącej presji konkurencyjnej oraz ograniczonej dynamice nowych wdrożeń.
Koniunktura oceniana jest jako stabilna – 80% respondentów nie zauważa wyraźnych zmian, 13% deklaruje poprawę, a 7% wskazuje na pogorszenie sytuacji w branży (rys. 23). Ten obraz rynku pozwala wnioskować, że sektor przetworników położenia i silników krokowych wkroczył w fazę dojrzałości, w której rosnące znaczenie ma nie tyle wolumen sprzedaży, ile jakość integracji, precyzja, wsparcie techniczne i zgodność z systemami nadrzędnymi. Mimo braku silnych impulsów wzrostowych, zapotrzebowanie na precyzyjne sterowanie ruchem – zwłaszcza w sektorach takich jak produkcja maszyn, medycyna, automatyzacja czy druk 3D – utrzymuje te komponenty w centrum zainteresowania zaawansowanych aplikacji.
Konkurencja i struktura odbiorców – między dojrzałością a specjalizacją
Rynek przetworników położenia i silników krokowych to przestrzeń wyraźnie ukształtowana, lecz wciąż różnicowana przez postępującą specjalizację. 60% badanych ocenia konkurencję w tym segmencie jako standardową, a 40% – jako silną (rys. 24). Choć nie pojawiły się wskazania "niewielkiej konkurencji", brak dominacji oceny "silna" sugeruje, że rynek – choć nasycony – wciąż oferuje przestrzeń dla marek wyspecjalizowanych, zwłaszcza takich, które potrafią odpowiedzieć na konkretne wymagania aplikacyjne: od miniaturyzacji, przez wytrzymałość środowiskową, po zaawansowaną komunikację sieciową.
Struktura odpowiedzi ankietowanych jednoznacznie potwierdza, że rynek przetworników położenia i silników krokowych ma profesjonalny, inżynierski charakter. Aż 95% wskazań dotyczy producentów OEM (rys. 25), co świadczy o tym, że komponenty te projektuje się jako integralną część nowych maszyn – zwłaszcza tam, gdzie istotne są precyzja, niezawodność i możliwość pełnej integracji z systemami sterowania. Integratorzy systemów (71%) również odgrywają istotną rolę – komponenty tego typu dobierane są przez nich zarówno w kontekście nowych aplikacji, jak i modernizacji lub rekonfiguracji istniejących układów.
Użytkownicy końcowi (58%) stosują te rozwiązania głównie w zakładach produkcyjnych i laboratoriach, gdzie liczy się trwałość, możliwość szybkiego serwisu oraz kompatybilność z już działającymi systemami. Z kolei dystrybutorzy (56%) odpowiadają za dużą część sprzedaży – ich obecność odzwierciedla znaczenie kanałów pośrednich, które obsługują klientów z sektora MŚP, serwisu i edukacji, gdzie kluczowe są dostępność i szybka reakcja.
Warto również zwrócić uwagę na kategorię "inni" (13%), obejmującą m.in. firmy R&D, sektor medyczny czy uczelnie – tam, gdzie przetworniki i silniki krokowe znajdują zastosowanie w projektach niszowych i specjalistycznych. Taka struktura odbiorców wymaga od dostawców elastycznej oferty i gotowości do obsługi zróżnicowanych oczekiwań – od projektowania maszyn po szybkie dostawy komponentów do zastosowań jednorazowych.
Bartosz Tarnopolski
Yaskawa Polska
Gdzie najczęściej stosowane są serwonapędy, znajdujące się w Państwa ofercie?
Serwonapędy Yaskawa używane są w szeroko pojętej branży automatyki przemysłowej oraz w robotyce. Przykładowe aplikacje z serwonapędami to maszyny do pakowania, maszyny do cięcia materiału w locie, a także precyzyjne przenośniki. Nasze napędy wykorzystuje się w systemach, które wymagają niezwykle dynamicznej realizacji złożonych ruchów, precyzyjnego i zsynchronizowanego sterowania, takich jak maszyny do obróbki metalu i drewna, roboty kartezjańskie, a także nowoczesne linie produkcyjne i montażowe. Dodatkowo klienci doceniają wysoką niezawodność tych napędów i wysoką przeciążalność, wynoszącą nawet 350%.
Czy zaprezentowaliście ostatnio w tym segmencie nowe produkty?
Tak, na rynek trafiła nowa generacja serwonapędów SIGMA X. To rozwiązanie stanowi istotny krok naprzód w zakresie wydajności i precyzji. Nowa generacja zapewnia czterokrotnie większą rozdzielczość enkoderów serwosilników (26 bit) oraz wyższe maksymalne prędkości obrotowe. Należy zdawać sobie także sprawę z tego, że sercem każdego układu mechatronicznego jest sterownik ruchu (ang. Motion controller). Yaskawa może się tu pochwalić innowacyjnym sterownikiem iCube, który pozwala na zaawansowane sterowanie, łatwą integrację produktów (serwonapędy, roboty przemysłowe, przemienniki częstotliwości) oraz realizację funkcji bezpieczeństwa. Portfolio naszych rozwiązań motion jest wyjątkowo elastyczne i łatwe do integracji z robotami Yaskawa Motoman, co czyni nasze produkty jeszcze bardziej wszechstronnymi i dostosowanymi do specyficznych potrzeb klientów.
Co zmienia się obecnie w technologii serwonapędów?
W ostatnich latach nastąpił szybki rozwój technologii serwonapędów, zwłaszcza w obszarze integracji z systemami IIoT (Industrial Internet of Things), konserwacji predykcyjnej, ale także w zakresie ułatwienia i skrócenia czasu uruchomienia serwonapędu. Oferujemy wiele funkcji przyspieszających pierwsze uruchomienie. Dwa przykładowe to: elektroniczna tabliczka znamionowa (automatyczna detekcja silnika Yaskawa oraz dopasowanie ustawień), a także tryb pracy bez dostrajania (tzw. Tuning-Less), który automatycznie dobiera wzmocnienia pętli regulacyjnych bez ingerencji użytkownika!
W zakresie konserwacji predykcyjnej serwowzmacniacze Sigma X oferują funkcję wykrywania błędów/nieprawidłowości w profilu ruchu. Po pomyślnym uruchomieniu systemu rejestrujemy profile ruchu występujące podczas normalnej i prawidłowej pracy. Dane te są zapisywane w urządzeniu i analizowane podczas następnych cykli pracy. Po osiągnięciu określonego progu przekroczenia wzorca serwowzmacniacz zgłasza alarm w celu zakomunikowania problemu z systemem i zapobieżenia niechcianej awarii czy przestojowi maszyny.
Jakie interfejsy komunikacyjne są wspierane przez Wasze produkty?
Nasza nowa generacja serwonapędów SIGMA X kładzie szczególny nacisk na protokoły EtherCAT oraz Mechatrolink 4, umożliwiające deterministyczną, szybką i zsynchronizowaną komunikację w systemach sterowania oraz wysoką niezawodność transmisji. Dodatkowo w portfolio mamy rozwiązania pozwalające na komunikację z użyciem takich popularnych sieci, jak Profinet, DeviceNet czy też Modbus TCP, co zapewnia szeroką kompatybilność i elastyczność w integracji z różnymi systemami automatyki stosowanymi na rynku.
Parametry przede wszystkim, ale cena wciąż ma głos
W segmencie przetworników położenia i silników krokowych decyzje zakupowe coraz wyraźniej determinowane są przez specyfikę techniczną aplikacji, a nie wyłącznie przez czynniki ekonomiczne. Aż 93% respondentów wskazało parametry techniczne jako najważniejsze kryterium wyboru urządzenia (rys. 26) – to najwyższy wynik spośród wszystkich grup produktowych objętych tegorocznym badaniem. Oznacza to, że dla użytkowników kluczowa jest zgodność z wymaganiami konkretnego projektu: odpowiednia rozdzielczość pomiaru, typ sygnału wyjściowego, odporność na zakłócenia, kompaktowa forma, a także zgodność z protokołami cyfrowymi wykorzystywanymi w nowoczesnych systemach automatyki.
W przypadku przetworników położenia istotna okazuje się również odporność środowiskowa – urządzenia te często pracują w warunkach przemysłowych, gdzie drgania, zapylenie, skrajne temperatury czy wilgotność stanowią istotne wyzwanie. Z kolei przy silnikach krokowych coraz większą wagę przywiązuje się do takich parametrów, jak moment rozruchowy, poziom drgań, stabilność pozycjonowania oraz możliwość pracy w pętli zamkniętej z dynamiczną korekcją położenia – co znacząco poprawia precyzję i wydajność układu.
Cena – wskazana przez 84% ankietowanych – nadal zajmuje wysokie miejsce w hierarchii kryteriów, ale nie oznacza to prostego poszukiwania najtańszego rozwiązania. W praktyce użytkownicy szukają urządzeń oferujących optymalny stosunek kosztu do możliwości – zwłaszcza w kontekście całkowitego kosztu posiadania (TCO), który obejmuje nie tylko zakup, ale też trwałość, serwisowalność, łatwość integracji i dostępność akcesoriów.
Niezawodność (67%) i jakość wykonania (61%) pozostają fundamentalne, szczególnie w aplikacjach intensywnie eksploatowanych – takich jak urządzenia dozujące, maszyny CNC, systemy montażowe czy sprzęt medyczny, gdzie każdy błąd może oznaczać kosztowny przestój lub utratę precyzji. Użytkownicy coraz częściej oczekują komponentów zdolnych do wieloletniej pracy w powtarzalnych cyklach bez konieczności ingerencji serwisowej.
Zaskakiwać może relatywnie wysoka pozycja marki producenta (51%) oraz zastosowania jako czynnika decyzyjnego (50%) – co sugeruje, że odbiorcy poszukują rozwiązań "projektowanych z myślą o aplikacji", a nie uniwersalnych, masowych produktów. Rozpoznawalność marki pełni tu funkcję nie tylko wizerunkową, ale również gwarancyjną i inżynierską – kojarzy się z kompatybilnością, dokumentacją techniczną i wsparciem wdrożeniowym.
Ciekawą rolę odgrywa również długość gwarancji – wskazana przez 24% ankietowanych. Choć mniej istotna od parametrów technicznych, wciąż stanowi ważne kryterium zabezpieczenia inwestycji, zwłaszcza w środowiskach objętych surowymi normami jakościowymi lub planowanym długim cyklem życia urządzenia.
Warto też odnotować, że 15% respondentów wskazało dodatkowe, nieskatalogowane czynniki, które mogą odnosić się do elastyczności dostaw, obecności lokalnych przedstawicieli technicznych, dostępności narzędzi online do konfiguracji lub poziomu komunikacji posprzedażowej. Taki wynik wskazuje, że rośnie znaczenie "miękkich" aspektów współpracy – jak wsparcie doradcze, szybkość reakcji serwisowej czy przejrzystość zamówień.
W przeprowadzonym badaniu uczestnicy oszacowali wartość krajowego rynku przetworników położenia i silników krokowych w szerokim przedziale, od 10 do 200 mln zł. Tak duży rozrzut szacunków odzwierciedla różnorodność zastosowań, ale także to, że komponenty te są często elementem większych układów, a ich wartość pozostaje trudna do wyodrębnienia z projektów systemowych. Szacunkowo przyjąć można, że średnia wartość rynku przekracza dziś 100 mln zł, co oznacza wzrost względem uśrednionych danych z lat 2020‒2024. Wzrost ten – choć niewielki – ma charakter systemowy i wynika z rosnącej liczby aplikacji wymagających wysokiej precyzji, pracy w zamkniętej pętli i zintegrowanej komunikacji cyfrowej.
Wysoka rozpoznawalność liderów, szeroki ogon specjalistów
Rynek przetworników położenia i silników krokowych wyróżnia się znaczną różnorodnością marek, co czyni go jednym z najbardziej rozproszonych obszarów w technice napędowej. Na czele rankingu rozpoznawalności wciąż znajdują się producenci wyspecjalizowani w technologii pomiarowej i systemach automatyki. Wśród nich wyraźnie wyróżnia się firma Sick – znana z szerokiego portfolio enkoderów i czujników zdolnych do pracy w zróżnicowanych środowiskach przemysłowych, intralogistycznych i specjalistycznych (rys. 27). Równie silną pozycję zachowuje Kübler, postrzegany jako dostawca wysokiej klasy enkoderów absolutnych, inkrementalnych oraz rozwiązań odpornych na trudne warunki pracy.
W segmencie silników krokowych istotną rolę odgrywają takie marki, jak Leadshine, Lika, Moons i Nanotec – dostawcy zorientowani na kompaktowe napędy zintegrowane ze sterowaniem, często wykorzystywane w aplikacjach wieloosiowych, urządzeniach medycznych czy rozwiązaniach typu plug & play. Obecność tych marek potwierdza rosnące zainteresowanie rozwiązaniami gotowymi do pracy w zamkniętej pętli sterowania, które oferują precyzyjne pozycjonowanie przy zachowaniu niskiego poziomu hałasu i wibracji.
Warto również zwrócić uwagę na dużą liczbę marek niszowych, które choć obecne w mniejszej skali, pełnią ważną funkcję w wybranych branżach. Wśród nich znajdują się zarówno uznani producenci automatyki ogólnej, jak Siemens, Omron czy FESTO, jak i firmy specjalistyczne, takie jak Faulhaber, Portescap, Wobit czy Heidenhain – oferujące komponenty o wysokiej precyzji, często wykorzystywane w systemach laboratoryjnych, medycznych lub elektronice precyzyjnej.
Tak szeroki rozrzut wskazań i obecność wielu marek o wyspecjalizowanym profilu świadczą o tym, że rynek – mimo dominacji kilku rozpoznawalnych graczy – pozostaje otwarty na oferty precyzyjnie dopasowane do konkretnych aplikacji. Decyzje zakupowe są coraz częściej projektowe, a o wyborze dostawcy decyduje nie tyle pozycja rynkowa, co zgodność z wymaganiami technicznymi, dostępność lokalnego wsparcia i możliwość integracji z istniejącą infrastrukturą automatyki.
Nowe rynki, znane oczekiwania
Analiza odpowiedzi ankietowanych jednoznacznie wskazuje, że kluczowym obszarem zastosowań przetworników położenia i silników krokowych pozostaje przemysł maszynowy – obejmujący zarówno producentów obrabiarek, jak i urządzeń automatyki procesowej (rys. 28). To sektor, w którym oczekuje się nie tylko wysokiej precyzji pozycjonowania, ale także możliwości pracy w zamkniętej pętli, odporności na trudne warunki środowiskowe i bezproblemowej współpracy z systemami nadrzędnymi. Dla maszyn wyposażonych w osie liniowe, stoły obrotowe, systemy dozujące czy głowice narzędziowe, komponenty te stanowią dziś nieodzowny element zapewniający niezawodność działania i przewidywalność cyklu pracy.
W odpowiedziach pojawiło się jednak również wiele branż o wysokim stopniu specjalizacji, które potwierdzają, że zapotrzebowanie na precyzyjne i łatwo integrowalne komponenty rośnie także poza tradycyjnym przemysłem. Sektor medyczny i farmaceutyczny zwraca uwagę na miniaturyzację, bezobsługowość i możliwość pracy w środowisku higienicznym – stąd wzrost zainteresowania silnikami krokowymi i enkoderami w zintegrowanej, kompaktowej formie. Z kolei druk 3D, robotyka, automatyka magazynowa czy sektor obronny zgłaszają zapotrzebowanie na wysoką precyzję ruchu, niezawodność, a także kompatybilność z systemami czasu rzeczywistego. Wskazania takie jak CNC, maszyny do znakowania, elektronika czy branża spożywcza pokazują, że potencjał aplikacyjny stale się poszerza – komponenty trafiają dziś do urządzeń o bardzo różnym przeznaczeniu, ale wspólnym mianowniku: wysokim poziomie wymagań względem sterowania ruchem.
Na tle tej różnorodności szczególnie widoczne staje się jedno oczekiwanie: komponent musi być łatwo integrowalny – czy to poprzez dostępność wersji z protokołami przemysłowymi (np. IO-Link, EtherCAT), czy też dzięki zintegrowanym sterownikom lub modułowej budowie. Dla dostawców to wyraźny sygnał, że samo dostarczenie komponentu wysokiej klasy technicznej już nie wystarczy – znaczenie zyskuje również szybkość wdrożenia, dostępność gotowych konfiguracji i możliwość szybkiej rekonfiguracji urządzenia pod kątem zmieniających się potrzeb produkcji.
Miniaturyzacja, diagnostyka, sieć
Zebrane w badaniu dane jednoznacznie pokazują, że rozwój technologiczny w obszarze przetworników położenia i silników krokowych w 2025 r. koncentruje się wokół trzech kluczowych kierunków: miniaturyzacji, rozbudowanej diagnostyki oraz integracji sieciowej. Ankietowani zwracali szczególną uwagę na absolutne enkodery wieloobrotowe w ultrakompaktowych obudowach (poniżej ∅ 25 mm), a także nowe warianty enkoderów liniowych, zabudowywanych bezpośrednio w prowadnicach. Rozwiązania te powstają z myślą o projektantach nowoczesnych maszyn – dla których liczy się nie tylko precyzja pomiaru, ale też minimalizacja przestrzeni zabudowy oraz uproszczenie konstrukcji mechanicznej.
Wyraźnym sygnałem z rynku jest również rosnące znaczenie komunikacji cyfrowej – respondenci wskazywali coraz szersze wykorzystanie interfejsów takich jak IO-Link, EtherCAT czy warianty wspierające standardy bezpieczeństwa (np. EtherCAT Safety). Otwiera to drogę do certyfikowanych aplikacji przemysłowych, w których przetwornik musi spełniać nie tylko wymagania techniczne, ale też regulacyjne. Coraz częściej standardem staje się również praca w zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego – dotąd charakterystyczna dla serwonapędów, dziś implementowana także w napędach krokowych nowej generacji. Dzięki temu komponenty te mogą działać stabilnie też w warunkach zmiennego obciążenia czy niedoskonałości mechanicznych układu.
Wśród zgłoszonych nowości pojawiły się również praktyczne innowacje: zdalna kontrola parametrów pracy, zintegrowane napędy z kontrolerami, głowice pomiarowe zintegrowane z wózkami kulowymi czy programowalne enkodery z metalowymi tarczami, odporne na wstrząsy i wibracje. Wnioski z badania są jednoznaczne – dzisiejszy rynek oczekuje komponentów, które potrafią nie tylko mierzyć, ale także aktywnie uczestniczyć w systemie sterowania. Przetwornik położenia staje się inteligentnym partnerem procesu – gotowym do współpracy z infrastrukturą Przemysłu 4.0 i spełniania rosnących oczekiwań inżynierów oraz projektantów z różnych sektorów przemysłu.
Wszystkie dane przedstawione w tabelach oraz na wykresach zawartych w niniejszym raporcie pochodzą z niezależnego badania ankietowego przeprowadzonego pod koniec kwietnia 2025 r. Uczestnikami badania były firmy aktywne na polskim rynku w obszarach produkcji, dystrybucji i integracji takich komponentów, jak przemienniki częstotliwości, silniki prądu przemiennego, serwonapędy, elementy wykonawcze (pneumatyczne, hydrauliczne i elektryczne), przetworniki położenia oraz silniki krokowe. Zebrane odpowiedzi stanowią podstawę analizy rynkowej, wskazań technologicznych i ocen koniunktury zaprezentowanych w poszczególnych częściach raportu.
Anna Niedźwiedź
Monika Jaworowska
Wojciech Stasiak (współpraca)
