PN-EN 954-1 NADAL OBOWIĄZUJE

Tabela. Oferta komponentów systemów bezpieczeństwa u dostawców krajowych (dane na bazie APA 7/2009)

Decyzją Komisji Europejskiej okres obowiązywania normy PN-EN 954-1 został przedłużony o kolejne 2 lata, poza 29 grudnia 2009 roku, który wg pierwotnych planów miał być ostatnim dniem obowiązywania tej normy. Skutkiem tego norma ta będzie do 31 grudnia 2011 roku traktowana jako zharmonizowana z obowiązującą dyrektywą maszynową i możliwe będzie równoległe używanie obydwu omawianych norm. Powołując się zatem na zapisy jednej z nich, uzyskać można będzie oznaczanie maszyny znakiem CE, o ile oczywiście ta ostatnia będzie spełniała wymagania zawarte w innych normach i przepisach mających zastosowanie dla danego przypadku.

Do których przepisów najlepiej się stosować? Zgodnie z tym, co przedstawia w oficjalnym komunikacie Pilz, wiele firm na polskim rynku przygotowywało się do wdrożenia normy PN-EN ISO 13849-1, która w znaczny sposób zmienia podejście do sposobu projektowania układów bezpieczeństwa, nakładając także na producentów urządzeń dodatkowe obowiązki związane chociażby z publikowaniem parametrów niezawodnościowych dla swoich produktów.

Z drugiej strony mieliśmy także niemałą grupę klientów – czytamy w informacji firmy Pilz – którzy spodziewając się przedłużenia okresu obowiązywania normy PN-EN 954-1, w niewielkim stopniu interesowali się nowymi przepisami. Obecny stan pozornie wydaje się więc idealny dla obu grup. Naszym zdaniem współistnienie dwóch norm dotyczących podobnych zagadnień w połączeniu z nową dyrektywą maszynową 2006/42/EC prowadzić może do szeregu problemów, a także niejednoznaczności interpretacyjnych na etapie projektowania czy certyfikacji maszyn bądź linii produkcyjnych – konkludują przedstawiciele niemieckiego producenta.

Warto dodać, że zgodnie z nową dyrektywą producent, konstruując maszyny, powinien stosować najlepszy stan wiedzy technicznej, co w przypadku tworzenia systemów bezpieczeństwa oznacza użycie urządzeń logicznych, w tym sterowników bezpieczeństwa. Te ostatnie objęte są w PN-EN ISO 13849-1, przez co wnioskować można, że należałoby stosować się właśnie do zaleceń wymienionej normy.

CO REKOMENDUJĄ DOSTAWCY ROZWIĄZAŃ BEZPIECZEŃSTWA?

Mogąc korzystać nadal z obydwu norm umożliwiających dopuszczenie maszyn do sprzedaży, Pilz poleca swoim klientom stopniowe przechodzenie jedynie na zgodność z nowymi przepisami. Wśród podawanych argumentów zacytować można m.in. następujące:

• Chociaż obecnie obydwie normy stosowane mogą być w procesie umożliwiającym nadanie znaku CE, patrząc perspektywicznie, przyszłość należy zdecydowanie do normy PN-EN ISO 13849-1, zatem wszyscy klienci niestosujący tej normy zyskali dodatkowy czas na jej wdrożenie.
• Istnieje obecnie wiele norm typu B i C, które są zharmonizowane z nową dyrektywą maszynową, a odwołują się tylko do normy PN-EN ISO 13849-1. W każdym przypadku, w którym dla danej maszyny bądź linii produkcyjnej takie normy będą miały zastosowanie, pomimo faktu istnienia normy PN-EN 954-1 powinno się zastosować jej nowszy odpowiednik.
• Nie jest też tajemnicą, że norma PN-EN 954-1 została opracowana wiele lat temu. Od tego czasu zmieniły się nie tylko produkty bezpieczeństwa, ale także przede wszystkim bezpieczeństwo zaczęło odgrywać coraz większą rolę. Znacząco zwiększyła się zatem liczba zrealizowanych aplikacji, stopień ich skomplikowania, wzrosły wymagania niezawodnościowe oraz te dotyczące elastyczności stosowanych rozwiązań. Inny, zdecydowanie wyższy jest poziom wiedzy o różnych aspektach związanych z projektowaniem i realizacją aplikacji bezpieczeństwa. Specjaliści z firmy Pilz są głęboko przekonani, że probabilistyczne podejście do projektowania układów bezpieczeństwa, jakie zostało zaprezentowane w normie PN-EN ISO 13849-1, zdecydowanie lepiej oddaje obecny stan wiedzy na ten temat.

Możemy dodać, że podobne stanowisko prezentują również przedstawiciele innych firm na rynku. W szczególności upowszechnia się pogląd, że producenci maszyn, którzy zwlekać będą z zapewnianiem zgodności swoich produktów z PN-EN ISO 13849-1, postrzegani mogą być jako firmy „drugiej kategorii”, a ich wyroby mniej konkurencyjne. Ostateczna decyzja należy jednak jak zawsze do klienta, czyli producenta OEM czy ogólnie firmy wykorzystującej maszyny i systemy automatyki.

Warto jednak wykorzystać dwa kolejne lata obowiązywania PN-EN 954-1 jako czas na jak najszybsze wdrożenie stosowania PN-EN ISO 13849-1. Prawdopodobnie też każdy z zainteresowanych tym przedsiębiorców samodzielnie musi dokonać analizy tej tematyki, sięgając do odpowiednich norm czy kontaktując się z osobami zajmującymi się omawianymi zagadnieniami. W obydwu pomóc powinien wykaz źródeł wiedzy, który publikujemy w ramce.

Zbigniew Piątek

Dziękuję przedstawicielom firm LUC-CE Consulting, Pilz, Schmersal oraz Sick
za krytyczne uwagi do artykułu i uzupełnienie jego zawartości merytorycznej.