PRODUKCJA GAZÓW TECHNICZNYCH
Gazy techniczne produkowane są w ramach różnorodnych procesów fizykochemicznych. Na przykład tlen, azot, argon, neon wytwarza się z powietrza metodą rektyfikacji niskotemperaturowej. Jest to proces wieloetapowy. Rozpoczyna się od pobrania powietrza atmosferycznego z otoczenia. Następnie jest ono poddawane filtrowaniu w celu usunięcia zanieczyszczeń m.in. pyłów.
Kolejnym krokiem jest jego sprężenie do określonego ciśnienia. Potem ulega wstępnemu schłodzeniu. Dalej jest suszone, co pozwala na oddzielenie CO2 przy użyciu sita molekularnego. Następnym etapem jest schłodzenie i skroplenie w wymienniku ciepła.
Później następuje rozdzielenie na ciekły lub gazowy tlen i azot w kolumnie rektyfikacyjnej i oddzielenie ciekłego argonu. Pozyskane w ten sposób gazy przechowuje się w stanie ciekłym w zbiornikach w magazynie.
Dwutlenek węgla jest przeważnie pozyskiwany z gazów odpadowych powstających w procesach przemysłowych. Czasem także wydobywa się go z naturalnych źródeł podziemnych. Wodór i acetylen są produkowane w procesach chemicznych, natomiast hel pozyskuje się ze źródeł podziemnych. Propan jest pozyskiwany w procesach oczyszczania oraz przetwarzania gazu ziemnego, którego jest składnikiem. Z kolei acetylen na skalę przemysłową powstaje w wyniku reakcji węglika wapnia i wody albo jako produkt uboczny w produkcji etylenu.
Fosgen jest otrzymywany przez katalityczną syntezę z tlenku węgla i chloru. Etylen z kolei, naturalnie występujący w niewielkich ilościach w gazie ziemnym, na przemysłową skalę jest produkowany podczas termicznego rozkładu węglowodorów gazowych i ciekłych albo z gazowych produktów procesów rafinacji ropy naftowej.
ZAOPATRZENIE W GAZY TECHNICZNE
Powyższy opis metod produkcji wybranych gazów technicznych dowodzi ich różnorodności i złożoności, które sprawiają, że w większości zakłady przemysłowe są zmuszone do zaopatrywania się w nie u zewnętrznych dostawców. Praktykuje się w tym zakresie kilka podejść.
Niewielkie ilości gazów przechowuje się w ciśnieniowych butlach gazowych (jako gaz o wysokim ciśnieniu lub jako ciecz o niskim ciśnieniu). Dostawy w tej formie, mimo ograniczeń ilościowych, pozwalają na łatwe przenoszenie gazów w pożądane miejsce.
Jeśli gazy są potrzebne w większych ilościach, zazwyczaj dostawca instaluje w zakładzie klienta zbiorniki, w których przechowywane są zapasy gazu, cyklicznie albo odpowiednio do potrzeb uzupełniane przez producenta.
Niekiedy jednak i to nie wystarcza. Dotyczy to zwykle dużych przedsiębiorstw przemysłowych, na przykład rafinerii oraz zakładów chemicznych, które wymagają stałych dostaw ogromnych ilości gazów technicznych. Takie firmy zwykle decydują się na zorganizowanie, we współpracy z dostawcą zewnętrznym, instalacji produkcji gazu, na przykład stacji separacji powietrza, na swoim terenie.
Monika Jaworowska
