ENERGOCHŁONNOŚĆ BEZPOŚREDNIA I POŚREDNIA

W dużych magazynach, zwłaszcza działających całodobowo i halach produkcyjnych, szczególnie w zakładach z pracą zmianową, udział wydatków na oświetlenie w całkowitych kosztach utrzymania jest znaczący - może sięgać nawet kilkudziesięciu procent. Dobrze zatem, jeżeli można go ograniczyć, wybierając lampy energooszczędne.

Dalsze zmniejszenie kosztów zapewniają systemy sterowania oświetleniem przez jego automatyczne wyłączanie w pustych pomieszczeniach albo wtedy, gdy natężenie światła naturalnego przekracza określoną wartość. Korzysta się też z wyłączników czasowych i ściemniaczy (patrz: ramka).

Ponieważ w przypadku źródeł światła największe straty energii występują na ciepło, niska sprawność energetyczna w przypadku magazynów-chłodni sprawia, że oświetlenie stanowi dodatkowe obciążenie termiczne instalacji chłodniczej, przez to pośrednio przyczyniając się do wzrostu rachunków za energię elektryczną. Mała awaryjność i bezobsługowość to również ważne cechy w tym przypadku, ponieważ w minusowej temperaturze pracownik może przebywać najwyżej kilkanaście minut, a później musi opuścić pomieszczenie, żeby się ogrzać.

Prace konserwacyjne w tych warunkach są w związku z tym czasochłonne, a przez to kosztowne. Powinno się oprócz tego uwzględnić wpływ niskich temperatur na parametry świetlne oraz żywotność źródła światła.

SPECYFIKA OBRÓBKI METALI

Hale produkcyjne w branży metalowej są przykładem obiektów, w których oświetlenie powinno być dobierane z uwzględnieniem właściwości materiałów, które są poddawane obróbce oraz jej specyfiki. Jeśli chodzi o te pierwsze, trzeba pamiętać, że są to powierzchnie jasne i odblaskowe.

Oświetlone silnym światłem o nierównomiernym rozkładzie powodują olśnienie, niekomfortowe doznanie wywołane przez odbicie światła od obserwowanej powierzchni do oka patrzącego, które zaburza jego widzenie, utrudniając rozpoznawanie szczegółów, dekoncentrując go i męcząc wzrok. Tymczasem większość zadań, które są realizowane w zakładach tego typu, na przykład spawanie, cięcie, szlifowanie, tłoczenie wymaga skupienia i dokładności, zarówno jeżeli są wykonywane ręcznie, jak i wówczas, gdy pracownik sprawuje wyłącznie rolę nadzorczą, kontrolując pracę maszyn albo jakość wyrobów.

Oświetlenie powinno zatem zarazem być na tyle silne, aby pracownik nie musiał nadmiernie wytężać wzroku i jednocześnie równomierne, aby nie doświadczał przykrych doznań. Ma na to wpływ, poza specyfiką źródła światła, także rozmieszczenie punktów świetlnych.

Przykładowo w pomieszczeniach o wysokości nieprzekraczającej sześciu metrów można wykorzystać linie świetlne, natomiast w wyższych oświetlenie punktowe. Oprócz tego odblaskom zapobiega zamontowanie lamp równolegle do stanowisk, zamiast bezpośrednio nad nimi. Olśnienie odblaskowe jest problemem również na przykład na liniach produkcyjnych aut, sprzętów AGD, wyrobów z tworzyw sztucznych oraz lakierowanej skóry.

Jak pisaliśmy wcześniej, na oprawach oświetleniowych osadza się brud w postaci kurzu i pyłów. W przemyśle metalowym w powietrzu unoszą się dodatkowo cząstki chłodziw, olejów, smarów, opiłki, iskry. Dlatego dla zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom i wydłużenia żywotności oświetlenia kluczowe znaczenia ma odpowiedni stopień szczelności oraz rodzaj materiału oprawy. Na przykład obudowy wykonane ze szkła akrylowego są odporne na oleje i smary oraz silne środki czyszczące, co ułatwia usuwanie zabrudzeń, natomiast oprawy z poliwęglanu w powietrzu nasyconym lepkimi cząstkami nie będą trwałe.

Kolejnym przykładem branży, w której instalacjom oświetleniowym stawiane są szczególne wymagania, jest przemysł produkcji i przetwórstwa żywności. W tym przypadku ważne jest dotrzymanie bardzo wysokich standardów higieny. Więcej na ten temat w ramce.

Oświetlenie 4.0

Jednym z założeń koncepcji Przemysłu 4.0 jest zrównanie kosztów produkcji jednostkowej z kosztami produkcji na masową skalę, a przynajmniej zmniejszenie różnicy pomiędzy nimi do wartości opłacalnej. Aby to urzeczywistnić, konieczna będzie większa elastyczność w zakresie organizacji stanowisk pracy, dotychczas projektowanych na sztywno pod kątem realizowanych zadań i przez to zwykle wymagających wstrzymania produkcji na dłużej w celu wprowadzenia większych zmian.

Wymóg ten dotyczy też oświetlenia. Żeby go spełnić, producenci pracują nad realizacją koncepcji adaptacyjnej. Zakłada ona, że dzięki modułowości instalację oświetleniową łatwo będzie można przeorganizować w celu dostosowania do zmian rozmieszczenia wyposażenia na stanowisku pracy, co skróci czas przestoju do minimum.

Elastyczność rozumianą jako zdolność do rozpoznania oraz dopasowania się do aktualnych warunków zapewnią czujniki i komunikacja w ramach Internetu Rzeczy. Dzięki nim instalacja oświetleniowa będzie identyfikować pracownika i zadanie, które wykonuje, żeby na tej podstawie dostosować najważniejsze parametry światła, na przykład zwiększyć jego natężenie, jeśli będzie to osoba powyżej określonego wieku lub zmienić kierunek jego padania, jeżeli powierzchnie detali poddawanych obróbce będą silnie odblaskowe.

Zapytania ofertowe
Unikalny branżowy system komunikacji B2B Znajdź produkty i usługi, których potrzebujesz Katalog ponad 7000 firm i 60 tys. produktów
Dowiedz się więcej

Prezentacje firmowe

Zobacz również