Specyficzne wymagania lokalne

Oświetlenie jest ważnym elementem wyposażenia hal produkcyjnych i magazynów, który ma wpływ na warunki pracy oraz koszty utrzymania obiektów. Dlatego powinno spełniać wymagania wynikające ze specyfiki realizowanych zadań oraz otoczenia. W artykule opisujemy je na przykładach dużych powierzchni oraz potrzeb lokalnych, czyli stanowisk pracy oraz maszyn. Przedstawiamy również przegląd źródeł światła i wskazówki w zakresie oszczędzania energii oraz kompletowania i planowania instalacji oświetleniowych.

Posłuchaj
00:00
Spis treści

OŚWIETLENIE STANOWISK PRACY I MASZYN

Dotychczas przedstawione wymagania nie dotyczą jedynie oświetlenia dużych powierzchni w obiektach przemysłowych, jak hale i linie produkcyjne czy magazyny - wiele z nich występuje także w mniejszej skali, lokalnie. Przykładami miejsc, w których potrzebne są dodatkowe źródła światła, są: stanowiska montażowe, maszyny, do których operatorzy muszą mieć wgląd, stanowiska, na których przeprowadza się ręczną kontrolę jakości, panele elektryczne, obudowy i stanowiska zrobotyzowane.

Oświetlenie lokalne przynosi liczne korzyści. Przede wszystkim im bliżej miejsca pracy znajduje się źródło światła, tym dla uzyskania jego określonego natężenia potrzebna jest mniejsza moc. W przypadku maszyn w znaczącym stopniu wpływa ono na efektywność i bezpieczeństwo obsługi oraz skuteczność rozwiązywania problemów w ich działaniu. Prawidłowe oświetlenie pomaga również w monitorowaniu przebiegu i wyników zadań realizowanych przez dane urządzenie - przykładowo ułatwia wykrywanie przyczyn blokad, ocenę stanu wyposażenia maszyn oraz ich konserwację (czyszczenie, naprawę).

Na stanowiskach montażowych i stanowiskach kontroli jakości dodatkowo m.in. przyczynia się do zwiększenia precyzji pracowników i poprawia ich komfort pracy. Oprócz tego, poza funkcją oświetleniową, źródła światła zainstalowane lokalnie mogą pełnić funkcję sygnalizacyjną - na przykład zmieniając kolor, informują o blokadzie maszyny albo konieczności interwencji operatora z innej przyczyny.

Oświetlenie w branży spożywczej

Przykładem branży, w której instalacjom oświetleniowym stawiane są szczególne wymagania, jest przemysł produkcji i przetwórstwa żywności. Regulują je liczne normy, które w niej obowiązują, m.in. International Food Standard. Przede wszystkim ważne jest dotrzymanie bardzo wysokich standardów higieny, dzięki którym prawdopodobieństwo skażenia artykułów spożywczych jest ograniczone do minimum.

W tym celu lampy powinny być zaprojektowane w taki sposób, żeby wszelkie zanieczyszczenia i mikroorganizmy można było z nich skutecznie usunąć w procesie czyszczenia lub dezynfekcji. W związku z tym oprawy muszą mieć odpowiedni stopień szczelności oraz powinny być odporne na silnie działające środki chemiczne i spłukiwanie strumieniem gorącej wody pod dużym ciśnieniem, nie rdzewiejąc przy tym, nie przeciekając ani nie powodując problemów w instalacji elektrycznej.

Materiały i rozwiązania konstrukcyjne w nich zastosowane, jak na przykład gładkie powierzchnie, powinny zapobiegać nagromadzaniu się zabrudzeń. Specjalne mocowania (na przykład śruby, które są zabezpieczone przed wypadnięciem) i osłony zapobiegają z kolei zanieczyszczeniu żywności przez spadające odłamki lampy. W tym celu dodatkowo oprawy wykonuje się z materiałów nietłukących się, odpornych na uderzenia, unikając kruchych tworzyw sztucznych, szkła, łuszczących się farb.

W zakładach z branży spożywczej lampy są poza tym narażone na oddziaływanie skrajnych temperatur powietrza - wysokich w czasie produkcji, na przykład w piekarniach, oraz niskich podczas przechowywania w chłodniach. Należy w związku z tym uwzględnić wrażliwość źródła światła na takie warunki oraz wybierać te z oprawami zabezpieczonymi przed ich wpływem, na przykład szkłem żaroodpornym.

Oświetlenie nie powinno zafałszowywać prawdziwego koloru żywności, barwa jest bowiem w jej przypadku ważnym wskaźnikiem jakościowym poddawanym ocenie wizualnej. Nieprawidłowy kolor może być oznaką zepsucia na przykład mięsa albo przypalenia wypieków, a jego różne odcienie są kryterium oceny dojrzałości warzyw i owoców.

W branży spożywczej, jak również w wielu innych gałęziach przemysłu, na przykład chemicznej, petrochemicznej czy drzewnej, trzeba się liczyć z wystąpieniem atmosfery wybuchowej. W takich przypadkach należy wybrać lampy w oprawach w wykonaniu przeciwwybuchowym.

SPECYFICZNE WYMAGANIA LOKALNE

W tych zastosowaniach oświetlenie jest narażone na wiele uciążliwych czynników różnego typu, od skrajnie wysokich temperatur przez silne zapylenie i kontakt z wodą pod dużym ciśnieniem po silne wibracje i uderzenia, kontakt z atmosferą wybuchową (na przykład w maszynach drukarskich) oraz substancjami korozyjnymi (na przykład w maszynach w przemyśle spożywczym, które muszą być dezynfekowane). Oprócz tego powinno również spełniać specyficzne wymogi.

Przede wszystkim lokalnie zazwyczaj występują ograniczenia przestrzenne - zatem kompaktowa budowa i dostępność źródeł światła w różnych rozmiarach znacząco ułatwiają skompletowanie oświetlenia maszyn i stanowisk roboczych. Jeżeli dostęp jest utrudniony, korzystne są wszelkie rozwiązania, które ułatwiają montaż i demontaż.

Na stanowiskach roboczych oczekuje się poza tym elastyczności, która pozwoli dostosować oświetlenie do zmieniających się wymagań realizowanych na nich zadań lub potrzeb albo ograniczeń osób, które na nich pracują. Dotyczy to zarówno możliwości regulacji - na przykład wysokości lampy, kąta padania światła, jego natężenia czy koloru w przypadku kontaktu z substancjami wrażliwymi na promieniowanie o określonej długości fali, jak i możliwości rozbudowy o kolejne moduły oświetleniowe.

Często jest również wymagane korzystanie ze źródeł światła w oprawach nietłukących się. Mogą być one konieczne w maszynach, ze względu na możliwość ich zablokowania drobinami szkła lub zanieczyszczenia nimi produktu (na przykład w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym) oraz na stanowiskach roboczych, ze względu na bezpieczeństwo pracowników.

Wydatki na oświetlenie można ograniczyć:

  • zwiększając wykorzystanie dostępnego światła naturalnego, co dodatkowo wpływa pozytywnie na samopoczucie i zdrowie pracowników,
  • zarządzając oświetleniem na podstawie sygnałów z czujników obecności, sensorów światła dziennego oraz za pomocą wyłączników czasowych,
  • korzystając z energooszczędnych źródeł światła,
  • dbając o regularne i skuteczne czyszczenie i konserwację opraw świetlnych.
Spis treści
Zobacz więcej w kategorii: Temat miesiąca
Artykuły
Oil&gas i sektor chemiczny - automatyka i pomiary w branżach procesowych
Silniki i napędy
Nowoczesne przekładnie i motoreduktory - kompendium
Obudowy, złącza, komponenty
Nowoczesne kable, złącza i osprzęt kablowy
Przemysł 4.0
Smart Factory 2024
Bezpieczeństwo
Automatyka i urządzenia do zastosowań specjalnych
Przemysł 4.0
Nowoczesna intralogistyka i logistyka zakładowa
Powiązane treści
Rynek systemów sterowania oświetleniem - prawie 40 mld dolarów w 2024 roku
Przemysłowe oświetlenie LED
Najnowsze trendy w zasilaniu diod LED czyli zasilacze o stałej mocy wyjściowej MEAN WELL serii XLG
NFOŚiGW dofinansuje modernizację oświetlenia zewnętrznego
Sammode - specjalista od oświetlenia w przemyśle spożywczym
Rusza program dofinansowania inwestycji oświetleniowych - "Sowa - oświetlenie zewnętrzne"
Sangel - oświetlenie maszynowe i przemysłowe LED
Rynek IoT w oświetleniu - 4,5 mld dol. w 2026
Energa rozbudowuje oświetlenie w Gminie Ustka
Gdańsk ma LED-owe oświetlenie uliczne - wymieniono ponad 4 tysiące lamp
Sosnowiec będzie oświetlony LED-ami
Energa nagrodzona za nowoczesne oświetlenie uliczne
Zobacz więcej z tagiem: Obudowy, złącza, komponenty
Targi krajowe
Dni Druku 3D
Raporty
Szafy i obudowy przemysłowe
Temat miesiąca
Nowoczesne kable, złącza i osprzęt kablowy

Poradnik doboru rozwiązań drukujących - drukarki mobilne, stacjonarne i przemysłowe

Jak dobrać drukarkę do zastosowań w logistyce, przemyśle czy handlu? Na co zwrócić uwagę, jeżeli chodzi o cechy i funkcje urządzenia? Jak zapewnić wysoką niezawodność pracy oraz trwałość systemu drukującego? A co z oprogramowaniem? W artykule odpowiadamy na powyższe pytania, przedstawiając przykłady nowoczesnych urządzeń drukujących, które z powodzeniem sprawdzają się w wymienionych zastosowaniach.
Zapytania ofertowe
Unikalny branżowy system komunikacji B2B Znajdź produkty i usługi, których potrzebujesz Katalog ponad 7000 firm i 60 tys. produktów