Ograniczenie lamp HID

Oświetlenie jest ważnym elementem wyposażenia hal produkcyjnych i magazynów, który ma wpływ na warunki pracy oraz koszty utrzymania obiektów. Dlatego powinno spełniać wymagania wynikające ze specyfiki realizowanych zadań oraz otoczenia. W artykule opisujemy je na przykładach dużych powierzchni oraz potrzeb lokalnych, czyli stanowisk pracy oraz maszyn. Przedstawiamy również przegląd źródeł światła i wskazówki w zakresie oszczędzania energii oraz kompletowania i planowania instalacji oświetleniowych.

Posłuchaj
00:00
Spis treści

PRZEGLĄD ŹRÓDEŁ ŚWIATŁA

Generalnie wymagania stawiane oświetleniu w przemyśle są wysokie. Aby je spełnić, trzeba przede wszystkim wybrać odpowiednie źródło światła. Dalej charakteryzujemy najpopularniejsze z tych obecnie dostępnych.

Elektryczne źródła światła różnią się sposobem jego wytwarzania. To znajduje odzwierciedlenie w ich parametrach i cechach użytkowych - najważniejsze z nich szerzej przedstawiamy w ramkach.

Zasadniczo wyróżnić można trzy kategorie: lampy termiczne, lampy wyładowcze, w których światło jest wytwarzane, bezpośrednio albo pośrednio, w wyniku zachodzącego w gazie, parze metalu albo mieszaninie gazów i par wyładowania elektrycznego oraz półprzewodnikowe źródła światła. Ostatnie to diody elektroluminescencyjne, natomiast do wyładowczych zaliczane są lampy fluorescencyjne oraz wysokoprężne HID (High-Intensity Discharge). Do pierwszej kategorii należą z kolei żarówki i lampy halogenowe (rys. 2).

W obu ostatnich prąd płynie przez nietopliwy żarnik, który nagrzewając się do bardzo wysokiej temperatury, zaczyna świecić. Dlatego wydzielają znaczące ilości ciepła. Lampy halogenowe w porównaniu z żarówkami mają dłuższą żywotność i większą skuteczność świetlną. Zapewnia to regeneracyjny cykl żarnika wolframowego zachodzący dzięki wypełnieniu bańki żarówki gazem szlachetnym z domieszką halogenu.

Oprócz tego można je ściemniać oraz mają one wysoki wskaźnik oddawania barw. Od 2018 na terenie Unii Europejskiej obowiązuje jednak zakaz produkowania i sprzedaży lamp halogenowych. Ograniczenia dotyczące żarówek zostały wprowadzone w Europie już dawno temu. Dlatego termiczne źródła światła nie powinny być brane pod uwagę w instalacjach oświetleniowych w przemyśle.

Parametry i cechy użytkowe źródeł światła

 
Rys. 2. Parametry źródeł światła

Podstawowe parametry źródeł światła to: strumień światła, światłość, natężenie oświetlenia i luminancja. Pierwszy charakteryzuje ilość emitowanego światła wyrażaną w lumenach (lm). Stosunek wartości tej wielkości do energii elektrycznej pobranej przez źródło światła określa skuteczność świetlna wyrażana w lm/W. Jest to miara jego sprawności energetycznej. Kolejny parametr charakteryzuje natomiast ilość światła promieniowaną w danym kierunku.

Jednostką światłości jest kandela (cd), czyli lumen na steradian, będący miarą kąta bryłowego. Natężenie oświetlenia jest ilorazem strumienia świetlnego do pola powierzchni, na którą pada. Jest ono wyrażane w luksach (lx = lm/m²). Luminancja z kolei jest ilorazem światłości oświetlonej powierzchni w danym kierunku do jej pola.

Parametr ten jako jedyny z wymienionych charakteryzuje wrażenia wzrokowe obserwatora. Dlatego zależy on nie tylko od natężenia oświetlenia, ale też właściwości powierzchni, szczególnie współczynnika odbicia, na który wpływają jej kolor i chropowatość oraz kąta patrzenia. Jednostką luminancji jest cd/m².

Ważne parametry to również: trwałość, określająca, po jakim czasie użytkowania wartość strumienia świetlnego zmniejszy się do określonego poziomu poniżej wartości początkowej, kolor światła, określany przez temperaturę barwową (ciepła - do 3300 K, zimna - od 5300 K) oraz współczynnik oddawania barw, który charakteryzuje stopień zafałszowania faktycznego koloru przedmiotu po jego oświetleniu.

Istotne są również specyficzne cechy użytkowe źródeł światła. Uwagę powinno się zwrócić szczególnie na:

  • czas rozświetlania się lampy do maksymalnej jasności - na przykład w przypadku lamp wyładowczych może to trwać od kilku sekund do nawet paru minut,
  • czas ponownego uruchomienia - na przykład lampy HID po odłączeniu zasilania muszą przez kilka minut ostygnąć, aby można było je znów włączyć,
  • możliwość ściemniania,
  • ustawienie lampy - na przykład niektóre typy lamp HID do stabilnego działania wymagają pracy w określonej pozycji, a w przypadku świetlówek ustawienie może mieć wpływ na kluczowe parametry światła.

OGRANICZENIE LAMP HID

W lampach fluorescencyjnych (świetlówkach) źródłem światła jest luminofor. Do świecenia pobudza go promieniowanie ultrafioletowe emitowane w czasie wyładowania jarzeniowego zachodzącego między elektrodami w rurze wypełnionej gazem. Świetlówki są dostępne w oprawach liniowych i kompaktowych. Mają dużą skuteczność świetlną, duży współczynnik oddawania barw oraz dość długą żywotność. Można je ściemniać.

Lampy HID do zasilania, tak jak świetlówki, wymagają układu elektrycznego, który pełni funkcję statecznika i zapłonnika. Zbudowane są z jarznika, tzn. szczelnie zamkniętej komory otoczonej szklaną bańką. Jest ona wykonywana ze szkła kwarcowego albo ceramiki. Ta druga pozwala na pracę w wyższych temperaturach. To przekłada się na większą aktywność gazów, które emitują światło.

Mała porowatość ceramiki zwiększa także odporność ścianek komory na korozję pod wpływem substancji ją wypełniających. To wydłuża trwałość lamp HID. Po podłączeniu do zasilania wcześniej niewłączanej lampy pomiędzy elektrodami jarznika po kilku sekundach wytwarza się łuk elektryczny. W takich warunkach gaz emituje światło. Lampa rozświetla się do maksymalnej jasności przeważnie po kilku minutach.

Ważnym ograniczeniem lamp HID jest to, że w razie odłączenia zasilania i wygaszenia łuku muszą ostygnąć, zanim będzie można je ponownie włączyć. Trwa to zazwyczaj kilka minut. Aby ominąć to ograniczenie, w jednej oprawie umieszcza się dwa jarzniki.

Drugi jest zapasowy - włącza się w przypadku wyłączenia pierwszego (zanim rozświetli się do pełnej jasności, także jednak należy zaczekać). Wśród ich zalet wymienia się natomiast: dużą skuteczność świetlną, silny strumień światła, duży współczynnik oddawania barw i dość długą żywotność. Wyróżnia się trzy rodzaje lamp HID: rtęciowe, metalohalogenkowe oraz sodowe wysokoprężne.

Oświetlenie w zakładzie przemysłowym O tym warto pamiętać!

  • W obiektach przemysłowych występują często przeszkody o bardzo dużych rozmiarach, które mogą zasłaniać światło. By temu zapobiec, oprawy oświetleniowe należy montować pod nimi. W przypadku, gdy dużych przeszkód jest kilka, obszary, które nie mogą pozostać w cieniu, należy oświetlić przez co najmniej dwa źródła światła. Im więcej przeszkód, tym gęściej należy je rozmieścić.
  • Rozmieszczając punkty oświetleniowe, trzeba pamiętać o tym, aby nie przeszkadzały one w normalnym funkcjonowaniu pracownikom i wyposażeniu zakładu - na przykład, aby pojazdy, takie jak wózki widłowe, mogły się pod nimi albo obok nich swobodnie przemieszczać.
  • W przypadku maszyn wirujących trzeba zapobiec efektowi stroboskopowemu.
  • Trzeba pamiętać o oświetleniu awaryjnym, aby - w zależności od specyfiki zakładu - w razie awarii oświetlenia podstawowego umożliwić bezpieczną ewakuację pracowników i wyłączenie maszyn albo bezpieczne kontynuowanie ich pracy.
Spis treści
Zobacz więcej w kategorii: Temat miesiąca
Artykuły
Oil&gas i sektor chemiczny - automatyka i pomiary w branżach procesowych
Silniki i napędy
Nowoczesne przekładnie i motoreduktory - kompendium
Obudowy, złącza, komponenty
Nowoczesne kable, złącza i osprzęt kablowy
Przemysł 4.0
Smart Factory 2024
Bezpieczeństwo
Automatyka i urządzenia do zastosowań specjalnych
Przemysł 4.0
Nowoczesna intralogistyka i logistyka zakładowa
Powiązane treści
Rynek systemów sterowania oświetleniem - prawie 40 mld dolarów w 2024 roku
Przemysłowe oświetlenie LED
Najnowsze trendy w zasilaniu diod LED czyli zasilacze o stałej mocy wyjściowej MEAN WELL serii XLG
NFOŚiGW dofinansuje modernizację oświetlenia zewnętrznego
Sammode - specjalista od oświetlenia w przemyśle spożywczym
Rusza program dofinansowania inwestycji oświetleniowych - "Sowa - oświetlenie zewnętrzne"
Sangel - oświetlenie maszynowe i przemysłowe LED
Rynek IoT w oświetleniu - 4,5 mld dol. w 2026
Energa rozbudowuje oświetlenie w Gminie Ustka
Gdańsk ma LED-owe oświetlenie uliczne - wymieniono ponad 4 tysiące lamp
Sosnowiec będzie oświetlony LED-ami
Energa nagrodzona za nowoczesne oświetlenie uliczne
Zobacz więcej z tagiem: Obudowy, złącza, komponenty
Targi krajowe
Dni Druku 3D
Raporty
Szafy i obudowy przemysłowe
Temat miesiąca
Nowoczesne kable, złącza i osprzęt kablowy

Poradnik doboru rozwiązań drukujących - drukarki mobilne, stacjonarne i przemysłowe

Jak dobrać drukarkę do zastosowań w logistyce, przemyśle czy handlu? Na co zwrócić uwagę, jeżeli chodzi o cechy i funkcje urządzenia? Jak zapewnić wysoką niezawodność pracy oraz trwałość systemu drukującego? A co z oprogramowaniem? W artykule odpowiadamy na powyższe pytania, przedstawiając przykłady nowoczesnych urządzeń drukujących, które z powodzeniem sprawdzają się w wymienionych zastosowaniach.
Zapytania ofertowe
Unikalny branżowy system komunikacji B2B Znajdź produkty i usługi, których potrzebujesz Katalog ponad 7000 firm i 60 tys. produktów