Na pierwszy rzut oka etykiety wydają się niepozorne - przeważnie mają postać kawałka cienkiego, samoprzylepnego materiału, który nakleja się bezpośrednio na produkt, jego opakowanie albo, w przypadku elementów wyposażenia, na obudowę.
Okazuje się jednak, że są to złożone struktury, których żadna część nie powinna być dobrana przypadkowo, o ile etykiety mają dobrze spełniać swoją funkcję. Oczekuje się zaś od nich przede wszystkim tego, że jako w pewnym sensie wizytówka producenta albo zakładu będą czytelne, trwałe (tzn. łatwo nie ulegną zniszczeniu ani w trakcie użytkowania nie odkleją się) oraz estetyczne.
Z JAKI WARSTW SKŁADA SIĘ ETYKIETA?
Nalepki są to struktury warstwowe. W zależności od producenta lub przeznaczenia mogą się różnić, jednak generalnie w typowej naklejce wyróżnia się warstwy, które zostały zaznaczone na rysunku 1. Są to: powłoka wierzchnia pełniąca funkcję ochronną (lakierowana, laminowana), podłoże, które z jednej strony jest zadrukowywane treścią napisów, a z drugiej pokrywane klejem oraz warstwa, do której tymczasowo wszystkie wyższe są przez to spoiwo przymocowane (podkład).
W procesie produkcji nalepki warstwy te zostają ze sobą połączone, natomiast w momencie etykietowania od warstwy najniższej pozostałe zostają oderwane. Dobór materiałów i sposobu wykonania poszczególnych warstw zależy od wielu czynników. Najważniejszym z nich jest przeznaczenie etykiety, bowiem determinuje ono warunki, w jakich będzie użytkowana - od tych najbardziej wytrzymałych oczekuje się wysokiej odporności na m.in.: ścieranie, kontakt z chemikaliami, wysokie oraz niskie temperatury, opady atmosferyczne, wilgoć i rozdarcie.
Ponadto ważne jest to, gdzie etykieta zostanie przyklejona, a przede wszystkim na jakim podłożu, od jego przyczepności bowiem zależy trwałość połączenia. Chodzi głównie o typ powierzchni (na przykład szkło, tworzywo sztuczne, metal, papier), jej teksturę (gładka, chropowata) i kształt (płaski albo zakrzywiony). Dalej przedstawiamy przegląd popularnych materiałów i sposobów realizacji kolejnych warstw pod kątem spełnienia wymogów różnych zastosowań etykiet.
JAKA JEST ROLA PODKŁADU I WARSTWY WIERZCHNIEJ?
Warstwa najniższa, czyli podkład, jest typowo wykonywana z papieru lub folii. Materiał ten jest pokrywany dodatkowo specjalną powłoką, której najważniejszą cechą jest nieprzywieralność do niej spoiwa. Dzięki temu możliwe jest oderwanie od niej wyższych warstw etykiety bez obawy o uszkodzenie podkładu albo powłoki z klejem.
Podkład nalepki pełni bardzo ważną funkcję. Przede wszystkim jest nośnikiem etykiety do momentu jej odklejenia, a poza tym chroni do tego czasu warstwę z klejem przed uszkodzeniem, zdarciem lub jej zanieczyszczeniem, które uniemożliwiłoby jej przyklejenie albo pogorszyło przyczepność spoiwa.
Warstwa najwyższa z kolei zabezpiecza niższe przed czynnikami zewnętrznymi, na przykład przed blaknięciem pod wpływem promieni słonecznych, ścieraniem lub chemikaliami oraz decyduje o wykończeniu etykiety. Jeżeli chodzi o to drugie, może być matowe albo z połyskiem. Warstwa najwyższa może być poza tym kolorowa albo przezroczysta. Ma ona przeważnie formę laminatu, czyli folii, która została stopiona z niższymi warstwami naklejki. Oprócz tego etykiety z wierzchu bywają lakierowane.
PODZIAŁ MATERIAŁÓW PODŁOŻA
Materiały podłoża, będącego nośnikiem z jednej strony nadruku, a z drugiej kleju, generalnie dzieli się na trzy kategorie: papierowe, tworzywa sztuczne i specjalne (m.in. tworzywa termokurczliwe, materiały biodegradowalne, kompozytowe). W zakresie podłoży papierowych można wyróżnić następujące typy: papier niepowlekany, papier powlekany, papier termiczny, papier metalizowany i papier strukturalny (ozdobny). Pierwszy z wymienionych jest przeważnie wykorzystywany do produkcji nalepek, w przypadku których niewymagana jest wysoka jakość nadruków. Przykładem takich są etykiety logistyczne.
Z papieru powlekanego z kolei wykonywane są droższe etykiety o lepszej jakości, na przykład z logo albo innymi grafikami. Papier termiczny natomiast stanowi podłoże dla nadruków, które są tworzone metodą druku termicznego bezpośredniego. Szerzej o specyfice tego materiału oraz tej techniki piszemy w dalszej części artykułu. Papier metalizowany, z połyskującą srebrną lub złotą powłoką, pozwala na uzyskanie specjalnych efektów wizualnych w etykietach o wysokiej jakości, do zastosowań specjalnych, podobnie jak papier strukturalny.
Akcesoria drukarek etykietOprócz drukarki, linie etykietowania wyposaża się w dodatkowe akcesoria. Przykładem są obcinacze. Rozcinają one kolejno drukowane etykiety. Obcinarki automatyczne są niezbędne zwłaszcza w przypadku tych wykonywanych z materiałów odpornych na rozdarcie, które trudno ręcznie rozdzielić oraz etykiet drukowanych na podłożu bez perforacji. Urządzenia te wymagają regularnej konserwacji. Trzeba je czyścić szczególnie często, jeżeli rozcinają etykiety z klejem, którego nagromadzanie się w dużych ilościach na ostrzu może spowodować ich zacinanie się. Okresowo powinno się także sprawdzać, czy obcinarka się nie stępiła - jeżeli tępe ostrze nie zostanie w porę wymienione na nowe, może strzępić i zarywać brzegi etykiet. Kolejnym niezbędnym urządzeniem są nawijarki. Służą do nawijania zadrukowanych etykiet na rolkę, co jest wygodną alternatywą dla zbierania ich w luźny stos, zwłaszcza jeśli jednorazowo drukowana jest ich bardzo duża liczba. Dostępne są jako element wyposażenia zintegrowany z drukarką - czy nawijarka jest w standardzie, należy sprawdzić, wybierając konkretny model albo jako oddzielne urządzenie. To drugie rozwiązanie jest korzystne, gdy korzystamy z kilku drukarek, a etykiety nie zawsze muszą być przewijane - wtedy zewnętrzną nawijarkę można podłączyć tylko wówczas, gdy jest potrzebna i tylko do wybranej drukarki. Przydatnym elementem wyposażenia drukarek są również automatyczne odklejacze, dostępne jako opcja w niektórych modelach. Działają one w ten sposób, że zdejmują etykietę z podłoża, które jest wewnętrznie nawijane na rolkę, wysuwając ją gotową do naklejenia. Bardzo ułatwia i przyspiesza to etykietowanie ręczne, szczególnie dużej liczby produktów, od razu po wydrukowaniu naklejki. Jednocześnie spowalnia to drukowanie, ponieważ urządzenie zatrzymuje się, dopóki odklejona nalepka nie zostanie usunięta z podajnika. |
