W drugiej części artykułu...

OCHRONA UKŁADU ODDECHOWEGO

Środki ochronne układu oddechowego pełnią podwójną funkcję. Ich zadaniem jest niedopuszczenie do wdychania zanieczyszczonego powietrza, ponadto używa się ich, żeby zapobiec omdleniom i innym skutkom niedoboru tlenu.

Rozróżnia się dwa typy sprzętu do ochrony układu oddechowego: izolujący i oczyszczający. Ten pierwszy dostarcza użytkownikowi powietrze ze źródła zewnętrznego, bezpiecznego. Zadaniem sprzętu drugiego rodzaju jest usuwanie zanieczyszczeń z powietrza, w którym pracownik musi przebywać.

Elementem sprzętu oczyszczającego jest zwykle maska filtrująca lub pochłaniająca zanieczyszczenia, zaś sprzętu izolującego - maski i butle lub inne zbiorniki z czystym powietrzem i węże, którym jest ono dostarczane użytkownikowi.

Najważniejszą zaletą sprzętu oczyszczającego jest lekkość, dzięki której nie utrudnia on poruszania się. W przeciwieństwie do niego sprzęt izolujący nie utrudnia oddychania.

BHP - przepisy

Bezpieczeństwo i higiena pracy są regulowane wieloma przepisami, w formie ustaw i rozporządzeń. Dotyczą one m.in. ogólnych wytycznych, badań lekarskich pracowników, szkoleń z zakresu BHP, czynników szkodliwych w środowisku pracy, ich pomiarów i wartości dopuszczalnych, wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Z pełną listą tych dokumentów można się zapoznać m.in. na stronie internetowej Centralnego Instytutu Ochrony Pracy, pod adresem www.ciop.pl. Przykładowe przepisy to rozporządzenia w sprawie:

ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (MPiPS),
przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (MZ),
szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (MGiP),
bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (MZ),
bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na pole elektromagnetyczne (MRPiPS)
bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne (MPiPS),
bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (MGiP),
szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (MZ),
najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (MPiPS),
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (MŚ),
badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (MZ),
rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej (MPiPS),
ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (RM),
chorób zawodowych (RM).

Skróty dotyczące organów wydających rozporządzenia:

MPiPS - Minister Pracy i Polityki Społecznej
MGiP - Minister Gospodarki i Pracy
MŚ - Minister Środowiska
MZ - Minister Zdrowia
MPiPS - Minister Pracy i Polityki Socjalnej
MRPiPS - Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
RM - Rada Ministrów

KIEDY IZOLOWAĆ, A KIEDY OCZYSZCZAĆ?

Aby zabezpieczenia te spełniły swoją funkcję, przede wszystkim kluczowe jest, aby były sprawne. Dlatego na przykład maski oraz pochłaniacze trzeba wymieniać okresowo lub stosownie do potrzeb. Skuteczność ochrony zależy jednak przede wszystkim od tego, czy właściwie ją dobrano.

Sprzęt izolujący powinno się zakładać obowiązkowo wtedy, gdy zawartość tlenu w powietrzu jest poniżej wartości dopuszczalnych, stężenie zanieczyszczeń jest tak wysokie, że zastosowanie sprzętu oczyszczającego nie pozwoli na jego obniżenie do bezpiecznego poziomu oraz możliwe jest wystąpienie nieznanych substancji szkodliwych.

Jeżeli z kolei chodzi o wybór typu sprzętu oczyszczającego, to sugerować się należy przede wszystkim rodzajem substancji zanieczyszczających powietrze. Jeśli mogą to być pary i/albo gazy, zalecany jest ten pochłaniający.

Gdy spodziewamy się wystąpienia pyłów, dymów lub mgieł, wybrać trzeba sprzęt filtrujący. Jeśli pracowników należy chronić przed zanieczyszczeniami obu rodzajów, używa się sprzętu filtrująco-pochłaniającego. Wyboru konkretnego zabezpieczenia dokonuje się w zależności od rodzaju szkodliwej substancji oraz jej stężenia.

MYJKI I NATRYSKI BEZPIECZEŃSTWA

Tematy numerów w kolejnych miesiącach

Gdy istnieje ryzyko wypadku w wyniku kontaktu z substancjami łatwopalnymi, toksycznymi, radioaktywnymi, żrącymi lub poparzeń przez ogień i gorącą parę, przepisy wymagają, żeby dostępne były natryski (prysznice) bezpieczeństwa oraz myjki do oczu i twarzy. Te drugie przemywają oboje oczu jednocześnie.

Strumień wody musi być dość obfity, aby zmyć lub wypłukać szkodliwe substancje, ale nie uszkodzić oczu. Prysznice bezpieczeństwa przeznaczone są do spłukiwania całego ciała. Myjki i natryski trzeba instalować w bezpośredniej bliskości stanowisk pracy, w miejscach łatwo dostępnych, tak by czas dotarcia do nich osób poszkodowanych nie przekraczał kilku sekund. Ich liczba powinna być dostosowana do liczby osób, które mogą ewentualnie potrzebować z nich jednocześnie skorzystać.

W DRUGIEJ CZĘŚCI ARTYKUŁU...

...przedstawimy inne rozwiązania poprawiające bezpieczeństwo pracowników w przemyśle - m.in. w zakresie organizacji stanowisk pracy, stosowania automatyki związanej z zabezpieczeniami i kontrolą dostępu oraz funkcji bezpieczeństwa maszyn.

Monika Jaworowska
Zbigniew Piątek