WYŁĄCZNIKI KOMBINOWANE I AKCESORIA

Poza oddzielnymi wyłącznikami nadprądowymi i różnicowoprądowymi dostępne są także człony różnicowoprądowe, które rozszerzają możliwości wyłączników nadprądowych o zabezpieczenie przed porażeniem oraz wyłączniki kombinowane.

Te drugie stanowią połączenie obu rodzajów wyłączników, dzięki czemu zapewniają kompleksową ochronę przed zwarciami, przeciążeniami i porażeniem prądem. Do zalet wyłączników kombinowanych zalicza się oszczędność miejsca w szafie sterowniczej albo rozdzielni oraz ich łatwiejsze okablowanie.

Producenci wyłączników nadprądowych, różnicowoprądowych i kombinowanych oferują też różne akcesoria. Przykładem są styki sygnalizacyjne i pomocnicze, których zadaniem jest rozszerzenie funkcjonalności tych wyłączników.

Wśród tych urządzeń można wyróżnić m.in.: aparaty do ponownego automatycznego załączania wyłącznika, styki pomocnicze pozwalające na zdalną sygnalizację zadziałania wyłącznika lub na sterowanie obwodem kontrolnym oraz wyzwalacze, wzrostowe i zanikowe.

OGRANICZNIKI PRZEPIĘĆ

Kolejnymi urządzeniami zaliczanymi do modułowej aparatury niskonapięciowej, które są dostępne w wersjach do montażu na szynie DIN, są ograniczniki przepięć. Ich zadaniem jest zabezpieczanie instalacji elektrycznej i podłączonych do niej odbiorników prądu przed przepięciami łączeniowymi oraz indukowanymi i skutkami bezpośrednich wyładowań atmosferycznych.

Urządzenia te są zbudowane z dwóch typów elementów: iskierników i warystorów. Iskierniki, które mają dużą impedancją zmniejszającą się gwałtownie przy występowaniu przepięcia, odpowiadają za ucięcie napięcia.

Warystory, wykonywane z tlenków metali, które również cechuje duża impedancja zmniejszająca się w sposób ciągły wraz ze wzrostem prądu udarowego oraz napięcia, odpowiadają natomiast za ograniczanie napięcia. Ograniczniki przepięć mogą także zawierać elementy kombinowane, które ucinają albo ucinają i ograniczają napięcie, w zależności od ich typu.

Tytułowe urządzenia dzieli się na kilka kategorii. Podstawowej ich klasyfikacji dokonuje się na podstawie przeznaczenia danej klasy ograniczników.

PRZEGLĄD TYPÓW OGRANICZNIKÓW

Te typu pierwszego chronią instalację elektryczną i zasilane z niej odbiorniki przed skutkami uderzenia pioruna bezpośrednio w linię zasilającą albo w instalację odgromową. Ograniczniki typu drugiego zabezpieczają z kolei przed skutkami przepięć, które są wynikiem, poza wyładowaniami atmosferycznymi, również operacji łączeniowych w sieci elektrycznej oraz przepięć, które zostały ograniczone przez urządzenia typu pierwszego.

Do ochrony szczególnie wrażliwych urządzeń elektronicznych, takich jak na przykład sprzęt komputerowy, używa się ograniczników typu trzeciego. Dostępne są oprócz tego ograniczniki kombinowane, typów 1+2, 2+3 i 1+2+3, które łączą różne stopnie ochrony przeciwprzepięciowej.

Aby wybrać ogranicznik przepięć, który właściwie spełni swoją funkcję trzeba przedtem zebrać oraz przeanalizować szereg informacji. M.in. należy wiedzieć, jaki charakter mają zaburzenia udarowe, które mogą wystąpić w danej instalacji elektrycznej i sprawdzić wartości znamionowych napięć udarowych dopuszczalnych w przypadku podłączonych do niej odbiorników. Oprócz tego trzeba zapoznać się z organizacją instalacji elektrycznej oraz urządzeniami i systemami, z którymi obiekty chronione przez ograniczniki przepięć współpracują.

ROZŁĄCZNIKI, STYCZNIKI, PRZEKAŹNIKI

Tematy numerów APA w przyszłości

Wśród urządzeń NN dostępnych w formie modułów do montażu na szynie DIN można też znaleźć wymienione we wstępie artykułu rozłączniki, styczniki oraz przekaźniki.

Pierwsze z nich spełniają dwie funkcje. Pierwszym zadaniem rozłączników jest przewodzenie prądu w warunkach znamionowych oraz w czasie sytuacji awaryjnych, jak przeciążenia czy zwarcia, lecz tylko przez pewien czas. Drugą funkcją jest izolowanie obwodu, co umożliwia bezpieczną pracę w czasie obsługi urządzeń i sieci. Rozłączniki rozłączają obwód w warunkach znamionowych i przeciążeniowych.

Rozłączniki w szafach sterowniczych i rozdzielczych wykorzystuje się do odłączania napięcia od wszystkich obwodów. Urządzenia te pełnią w związku z tym zwykle funkcję wyłącznika awaryjnego. Wyróżnia się cztery ich kategorie, klasyfikacji dokonując na podstawie ilości biegunów, od której zależy zastosowanie rozłączników.

Rozłączniki jednobiegunowe przeznaczone są do rozłączania faz, czyli odcinania dopływu prądu w określonych częściach instalacji w sieciach jednofazowych. Podobne jest zadanie rozłączników 3-biegunowych w sieciach trójfazowych.

Z pierwszych powinno się korzystać w instalacjach o małym poborze mocy, zaś z 3-biegunowych również w tych o średnim poborze mocy. Jeżeli wymagana jest całkowita izolacja od sieci zasilającej, korzysta się z rozłączników dwu- oraz czterobiegunowych, odpowiednio w przypadku sieci jednofazowych i trójfazowych.

Monika Jaworowska