NARZĘDZIA ERGONOMICZNE - CZYLI JAKIE?

Aby korzystanie z narzędzi ręcznych nie było nadmiernie męczące ani nie wiązało się z ryzykiem doznania przez pracownika uszczerbku na zdrowiu, należy: korzystać z tych zaprojektowanych z uwzględnieniem zasad ergonomii, odpowiednio zorganizować stanowisko robocze i właściwie zaplanować pracę. Dalej skupiamy się na tym pierwszym aspekcie.

Najważniejsze cechy narzędzi pod względem wpływu na jakość użytkowania to: ich waga i kształt uchwytu. Jeżeli chodzi o tę pierwszą, najlepiej, gdy pracownik może obsługiwać narzędzie jedną ręką. Jego waga zależy również od zastosowania - na przykład narzędzia, które będą używane w pewnej odległości od ciała, choćby na wyciągnięcie ramion lub będą podnoszone powyżej ich wysokości, ważą typowo około 2 kilogramów.

Narzędzia do zadań precyzyjnych, nad którymi operator powinien mieć większą kontrolę, nie są natomiast z reguły cięższe niż 0,5 kilograma. Ważną cechą jest też lokalizacja środka ciężkości - powinien się znajdować w takim miejscu, by narzędzie było łatwe do utrzymania w pozycji, w jakiej będzie używane. W przeciwnym razie trzymanie go będzie powodowało nadmierne obciążenie nadgarstka i przedramienia.

Dodatkowo, jeżeli chodzi o uchwyt, to powinno się wybierać narzędzia ręczne, których używanie nie wymaga zginania lub nienaturalnego odchylania nadgarstka. Zbyt krótki uchwyt spowoduje nadmierny ucisk na środek dłoni. Trzeba też pamiętać, że pracując w rękawiczkach - powinno się korzystać z narzędzi o jeszcze dłuższym trzonku.

Ważna jest również jego średnica. Generalnie, jeżeli zadanie wymaga przyłożenia przez operatora większej siły i większej stabilności narzędzia, zalecany przedział średnicy rękojeści to typowo od 3 do 5 cm. W przypadku narzędzi do zadań precyzyjnych albo wykonywanych z dużą szybkością średnica trzonka nie powinna przekraczać 2 cm.

Z wielu powodów ważny jest poza tym materiał i tekstura powierzchni uchwytu. Przede wszystkim powinny one zapewnić odpowiednio duże tarcie między dłonią a rękojeścią narzędzia. Zapobiega to wyślizgiwaniu się go z ręki, szczególnie gdy pracownik ma spocone dłonie. Jeżeli materiał nie jest śliski, pracownik trzyma narzędzie pewniej i musi się mniej wysilić, by skutecznie użyć danego sprzętu.

Ważne jest także, aby pokrycie trzonka było nieprzewodzące i nie nagrzewało się. Przykładem materiału spełniającego te wymagania jest teksturowana guma. Uchwyt nie powinien też mieć ostrych krawędzi, żeby zapobiec skaleczeniom.

Ważnym elementem trzonka w przypadku elektrycznych narzędzi jest włącznik. Powinien być tak zaprojektowany, by można go było przestawiać dwoma lub trzema palcami, bowiem gdy jest na to za mały lub umieszczony w miejscu trudno dostępnym, częste przełączanie go ciągle jednym palcem powoduje dyskomfort i prowadzi do zwyrodnień.